Lúa, Gạo Mường Lò (Yên Bái) Chật vật đi tìm thương hiệụ !

21/10/2014, 07:25

Câu ca “Nhất Thanh, nhì Lò, tam Than, tứ Tấc” nổi tiếng từ lâu. Mường Lò là cánh đồng lớn thứ hai ở miền núi phía Bắc, chỉ sau Mường Thanh – Điện Biên. Tiểu vùng khí hậu Mường Lò ôn hòa, mát mẻ, trong lành; thổ nhưỡng phù hợp với cây lúa nước, hạt gạo thơm dẻo. Theo địa giới hành chính, Mường lò một nửa nằm ở huyện Văn Chấn và một nửa ở thị xã Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái. Nhưng Hiện nay cả Huyện văn chấn và Thị xã Nghĩa lộ đang chật vật “tự”đi tìm thương hiệu lúa, gạo Mường Lò cho riêng mình.

Nông dân Nghĩa Lộ thu hoạch lúa xuân trong niềm vui được mùa

Thị xã Nghĩa Lộ hiện có diện tích đất nông nghiệp trên 2.249 ha; trong đó đất sản xuất  2 vụ lúa trên 719 ha. Mục tiêu mà thị xã Nghĩa Lộ đặt ra, hàng năm sản xuất trên 7.000 tấn gạo hàng hóa.

Để đạt được mục tiêu này, năm 2008 thị xã Nghĩa Lộ đã triển khai dự án: “Đầu tư xây dựng vùng sản xuất lúa hàng hoá chất lượng cao” tại 7 xã phường của thị xã, với tiến độ thực hiện 2 vụ/ năm.

Xã Nghĩa An được thử nghiệm đưa vào thực hiện dự án trồng thử nghiệm trên 50% diện tích lúa hàng hóa chất lượng cao, với các giống chiêm hương, và TL6, HYT100.  Bà Hoàng Thị Phượng, phó Bí thư đảng ủy xã cho biết, việc sản xuất lúa hàng hóa phải trải qua rất nhiều công đoạn, và phải tập hợp được nhiều yếu tố thì mới có thành công. Một trong những yếu tố quan trọng là phải tuân thủ mọi kỹ thuật từ làm đất, ngâm ủ giống đến kỹ thuật cấy. Năng suất ước đạt 65- 70 tạ/ha, giá trị cao gấp 2-3 lần so với lúa thuần.

Gia đình ông Điêu Văn Sai- Thôn Đêu 4, xã Nghĩa An, thị xã Nghĩa Lộ là gia đình đi tiên phong trong dự án sản xuất lúa chất lượng cao này, năm 2008 gia đình ông áp dụng trên toàn bộ diện tích 5000m2 ruộng. Ông Điệu Văn Sai cho biết: “Sau 3 vụ thử nghiệm tại ruộng, gia đình tôi nhận thấy đây là một mô hình sản xuất lúa rất có hiệu quả, năng xuất và giá trị kinh tế cao từ 2- 3 lần so với cấy lúa thuần bằng phương pháp truyền thống”.

Những đối với Xã Nghĩa Lợi là địa phương có đến 87% là dân tộc Thái, tỷ lệ hộ đói nghèo còn cao, nhưng vụ mùa năm 2008, xã đã mạnh dạn đưa vào trồng thử nghiệm 122  ha/137ha diện tích đất nông nghiệp của xã, với 102 hộ tham gia, loại giống thử nghiệm là lúa chất lượng cao HYT100. Mặc dù được tập huấn hướng dẫn từ ngâm giống đến cấy và đưa kiến thức mới vào gieo trồng... nhưng một bộ phận nhân dân chưa tuân thủ nghiêm các biện pháp kỹ thuật, có nhiều công đoạn như tỷ lệ bón lót phân chuồng và phân lân, nông dân vẫn tỏ ra lúng túng. Do đó, năng suất tuy có thấp hơn giống lúa thuần nhưng giá trị kinh tế lại cao hơn.

Đối với Huyện Văn Chấn, Với mục tiêu từng bước xây dựng thương hiệu cho sản phẩm lúa gạo Mường Lò và chủ trương xây dựng cánh đồng mẫu lớn tại một số xã trong vùng Mường Lò. Hàng năm huyện Văn Chấn có kế hoạch mở rộng diện tích gieo cấy các giống lúa thuần chất lượng cao lên 40- 45% gồm: Chiêm hương, ĐS 1, HT 1, Shéng cù, còn lại là giống lúa lai... Nhưng đến nay, lúa gạo văn chấn cũng chỉ tiêu thụ ngay trong vùng!

Với chủ trương hình thành một vùng sản xuất hàng hoá chất lượng cao và xây dựng  thương hiệu “Lúa ,Gạo Mường Lò” đồng nghĩa với việc mỗi năm vùng sản xuất lúa hàng hóa này tung ra thị trường trên 7 ngàn tấn lúa, nhưng hiện nay trên địa bàn Thị xã Nghĩa Lộ, được Tỉnh Yên Bái xác định là trung tâm kinh tế của 4 huyện thị phía tây của tỉnh vẫn chưa có một cơ sở thu mua, chế biến gạo có uy tín chất lượng. Người mua hàng không biết đâu là gạo Mường Lò chính hiệu, vì gạo Mường Lò không hề có thương hiệu.

Anh Trần Văn Hoán, Người mua hàng ở chợ Mường Lò cho biết “ Nhiều lúc ra chợ tôi rất muốn mua một cân gạo Mường Lò giửi về quê làm quà, nhưng gạo Mường Lò chẳng có nhãn mác gì cả, thay vào đó các loại gạo nổi tiếng của các địa phương khác như Séng cù Mường Khương, tám Điện Biên.. được bày bán tràn lan”.  Chính Chủ một cửa hàng kinh doanh lương thực, thực phẩm gạo chợ Mường Lò cũng thừa nhận: “Tôi rất muốn Lúa, gạo Mường Lò sớm có thương hiệu, để gia đình tôi thuận tiện cho việc buôn bán, chứ như bây giờ có muốn giới thiệu gạo Mường Lò với bạn bè ngoài tỉnh cũng rất khó”.

Hiện nay cả Thị xã Nghĩa Lộ và Huyện Văn Chấn đang tăng cường liên kết với các doanh nghiệp trong đầu tư công nghệ, nguồn lực cho sản xuất gắn với chế biến và bao tiêu sản phẩm lúa gạo cho nông dân. Xây dựng mô hình sản xuất lúa theo hướng VietGap, hữu cơ bằng giống lúa thuần của địa phương để tạo sản phẩm lúa gạo sạch, chất lượng cao đáp ứng nhu cầu người người tiêu dùng, từ đó xây dựng thương hiệu gạo đặc sản Mường Lò. Nhưng có một điều là cả Thị xã Nghĩa Lộ và huyện Văn Chấn vẫn không chịu “bắt tay” nhau cùng tìm đến các nhà khoa hoc, doanh nghiệp sản xuất giống, doanh nghiệp kinh doanh tiêu thụ sản phẩm để hợp tác và tìm ra lối đi cho sản phẩm chung lúa gạo Mường Lò.

Chính vì vậy, Mong muốn gạo Mường Lò có chỗ đứng trên thị trường và tên tuổi như các thương hiệu gạo Séng cù Mường Khương, nếp cái hoa vàng Nam Định vẫn còn trở nên xa vời !

Nguyễn Nhật Thanh