Việc mở rộng đối tượng này thể hiện sự thay đổi trong cách nhìn nhận về quan hệ lao động, đặt bản chất công việc, tiền lương và sự quản lý, giám sát lên hàng đầu, thay vì chỉ dựa vào tên gọi hình thức của hợp đồng. Điều này mang ý nghĩa lớn trong việc bảo vệ quyền lợi an sinh xã hội cho rất nhiều người lao động đang làm việc dưới các hình thức không chính thức hoặc hợp đồng có tên gọi khác như hợp đồng dịch vụ, hợp đồng cộng tác viên, nhưng thực chất lại là quan hệ lao động có yếu tố phụ thuộc.
Ngoài ra, Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 còn mở rộng thêm các nhóm đối tượng khác tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc bao gồm: chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh; người quản lý doanh nghiệp, kiểm soát viên, người đại diện phần vốn nhà nước, người đại diện phần vốn của doanh nghiệp; thành viên Hội đồng quản trị, tổng giám đốc, giám đốc, thành viên Ban kiểm soát hoặc kiểm soát viên và các chức danh quản lý khác được bầu của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã không hưởng tiền lương.
Với việc được bổ sung tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, những người lao động này sẽ được thụ hưởng đầy đủ các chế độ bảo hiểm xã hội bao gồm: ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hưu trí và tử tuất, đảm bảo quyền lợi an sinh một cách toàn diện.
Quy định rõ về tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội
Luật Bảo hiểm xã hội mới cũng quy định cụ thể về tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc cho cả khu vực nhà nước và tư nhân.
Đối với người lao động thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định, tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội sẽ là tiền lương tháng theo chức vụ, chức danh, ngạch, bậc, cấp bậc quân hàm và các khoản phụ cấp chức vụ, phụ cấp thâm niên vượt khung, phụ cấp thâm niên nghề, hệ số chênh lệch bảo lưu lương (nếu có).
Trong khi đó, người lao động thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định, tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc là tiền lương tháng, bao gồm mức lương theo công việc hoặc chức danh, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác được thỏa thuận trả thường xuyên, ổn định trong mỗi kỳ trả lương.
Luật cũng nêu rõ, trường hợp người lao động ngừng việc nhưng vẫn hưởng tiền lương tháng bằng hoặc cao hơn tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc thấp nhất, thì sẽ đóng theo tiền lương được hưởng trong thời gian ngừng việc.
Đối với một số đối tượng đặc thù, luật quy định họ được lựa chọn tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc nhưng thấp nhất bằng mức tham chiếu và cao nhất bằng 20 lần mức tham chiếu tại thời điểm đóng. Sau ít nhất 12 tháng thực hiện đóng bảo hiểm xã hội theo tiền lương đã lựa chọn, người lao động được lựa chọn lại tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội.
Tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc thấp nhất bằng mức tham chiếu và cao nhất bằng 20 lần mức tham chiếu tại thời điểm đóng. Thu nhập làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn và cao nhất bằng 20 lần mức tham chiếu tại thời điểm đóng. Khi chưa bãi bỏ mức lương cơ sở, mức tham chiếu quy định tại Luật này được hiểu là bằng mức lương cơ sở.
Những quy định mới này nhằm đảm bảo tính công bằng, minh bạch trong việc đóng và hưởng bảo hiểm xã hội, đồng thời tạo cơ sở pháp lý vững chắc để bảo vệ quyền lợi an sinh xã hội cho mọi người lao động.
Tâm An (t/h)
