Mô hình điểm “Bộ đội Biên phòng Lào Cai đồng hành cùng thôn, bản nói không với tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống” được ra mắt tháng 10 năm 2022. Đây là Mô hình điểm đầu tiên của BĐBP cả nước được triển khai thực hiện tại Đồn Biên phòng Tả Gia Khâu.
Ban Chỉ đạo đã phối hợp với các cấp, các ngành, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức 04 hội nghị tuyên truyền cho người dân tham gia sinh hoạt Mô hình điểm nói không với tảo hôn, hân nhân cận huyết thống với 520 người tham dự. Ban Chỉ đạo đã tổ chức 13 hội nghị trực tiếp cho người dân tại các xã biên giới về Luật Biên phòng Việt Nam; về tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống. Đối tượng là: Cán bộ lãnh đạo các ban, ngành, đoàn thể xã; Bí thư, trưởng thôn; già làng, người có uy tín và nhân dân các xã biên giới, với 2.240 người tham dự.
Đồn Biên phòng Tả Gia Khâu phối hợp cùng các thành viên Ban Chỉ đạo, Tổ tư vấn 2 xã Dìn Chin, Tả Gia Khâu tổ chức 04 đợt tuyên truyền tại 17 thôn được 68 buổi/488 người tham gia; tuyên truyền bằng loa kéo, hệ thống truyền thanh của địa phương bằng tiếng phổ thông và tiếng dân tộc; tuyên truyền trực tiếp tại các hộ gia đình được 20 buổi/126 lượt người tham gia/6.565 lượt người nghe. Phối hợp với cấp uỷ, chính quyền địa phương tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật tại các nhà trường cho các thầy, cô giáo và các em học sinh trường THCS 2 xã Tả Gia Khâu, Dìn Chin (được 06 buổi/36 lượt cán bộ tham gia/3.244 lượt các em học sinh trong độ tuổi 13 đến 15 tuổi nghe. Tổ chức cho 6.088 hộ gia đình trên địa bàn 2 xã tự nguyện cam kết về phòng chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống.
Từ năm 2021 trở về trước hằng năm trên địa bàn đơn vị quản lý xảy ra từ 7 đến 10 cặp có dấu hiệu tảo hôn. Nguyên nhân của việc gia tăng tình trạng này xuất phát từ nhiều lý do khác nhau. Trước hết, đó là do xuất phát từ suy nghĩ, thói quen của đồng bào dân tộc thiểu số, đối với họ, việc bỏ tiền ra cưới vợ cho con cũng đồng nghĩa với việc trong nhà sẽ có thêm người làm, có thêm người cáng đáng việc gia đình. Do đó, việc cưới con dâu về nhà được diễn ra càng sớm lại càng tốt.Mặt khác, do phong tục còn nhiều lạc hậu, trình độ dân trí của đồng bào các dân tộc thiểu số chưa cao. Điều này đồng nghĩa với sự hiểu biết và chấp hành pháp luật còn nhiều hạn chế.
Ngoài ra, đối với một số gia đình, dù không muốn con mình đang ở độ tuổi học sinh mà đã sớm phải lo chuyện gia đình, nhưng vì con đã lỡ mang thai nên không còn cách nào khác là buộc phải tổ chức đám cưới, sinh con xong khi nào đủ tuổi thì đăng ký kết hôn; từ thực trạng trên hệ luỵ của việc tảo hôn dẫn đến đời sống của nhiều gia đình còn gặp nhiều khó khăn hơn, nhiều cháu bé sinh ra đời do thiếu kiến thức nuôi dưỡng, dẫn đến chậm phát triển, có nhiều cháu đến tuổi đi học không có giấy khai sinh, dẫn đến nhiều khó khăn cho công tác quản lý nhân khẩu, và giáo dục của địa phương.
Trong tháng 02 năm 2023 trên địa bàn 02 xã có 05 cặp có dấu hiệu tảo hôn; Đồn Biên phòng Tả Gia Khâu đã tham mưu, phối hợp cho Ủy ban nhân dân 02 xã, các ban, ngành đoàn thể đến từng gia đình để tuyên truyền vận động, ngăn chặn, sau buổi tuyên truyền các cháu có dấu hiệu tảo hôn đều trở về gia đình, tiếp tục học tập đợi đến khi đủ tuổi theo luật định thì đăng ký kết hôn theo quy định.
Sau 1 năm triển khai thực hiện Mô hình điểm “Bộ đội Biên phòng Lào Cai đồng hành cùng thôn, bản nói không với tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống”. Ban Chỉ đạo, Tổ tư vấn đã phát huy vai trò, trách nhiệm và nhận được sự vào cuộc tích cực của cấp ủy, chính quyền, các ban, ngành đoàn thể địa phương trong công tác tuyên truyền, vận động nâng cao nhận thức, hiểu biết, thay đổi hành vi của đồng bào các dân tộc trên địa bàn đơn vị quản lý.
Đặc biệt là thanh, thiếu niên và cha mẹ của thanh, thiếu niên đối với tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, bằng việc đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật. Qua đó công tác can thiệp, làm giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trên địa bàn triển khai Mô hình bước đầu đã mang lại hiệu quả thiết thực, tình trạng tảo hôn đã được giảm thiểu rõ rệt so với thồi điểm trước khi triển khai Mô hình.
Nguyễn Mạnh - Trung Dũng
