Mô hình kinh tế thị trường: Thể hiện tính ưu việt

THCL Theo báo cáo “Thay đổi cảm nhận về nhà nước và thị trường của người Việt Nam năm 2014” (CAMS 2014), do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cùng Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam công bố, có tới 89% số người cho rằng, mô hình kinh tế thị trường ưu việt hơn bất kỳ mô hình kinh tế nào khác.

Tuy nhiên, sự hiện diện của cả nhân tố nhà nước và thị trường khiến người dân còn nhập nhằng và mơ hồ về bản chất thực sự của nền kinh tế.

Kinh tế thị trường hay kinh tế nhà nước?

Khảo sát CAMS 2014, có sự tham gia của 1.600 cá nhân thuộc 10 nhóm đối tượng đến từ các cơ quan nhà nước, chính phủ, UBND và sở, ngành các tỉnh, cơ quan Quốc hội, DNNN, DN có vốn đầu tư nước ngoài, DN dân doanh, cơ quan báo chí.

Kết quả khảo sát cho thấy, cứ 5 người cho rằng nền kinh tế Việt Nam cơ bản là nền kinh tế thị trường, thì cũng có gần 4 người cho rằng Việt Nam về cơ bản là nền kinh tế nhà nước.

Theo ông Đoàn Hồng Quang, chuyên gia cao cấp WB, nền kinh tế Việt Nam đang ở tình trạng “lưỡng thể”, đa số người tham gia khảo sát cho rằng trong 5 năm qua, tốc độ chuyển từ nền kinh tế nhà nước sang thị trường còn chậm.

Ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế VCCI và là thành viên Nhóm thực hiện CAMS 2014 cho rằng, chưa có sự khác biệt đáng kể trong đánh giá của người dân về tính chất nhà nước hay thị trường của nền kinh tế Việt Nam hiện nay.

“Điều này cho thấy ở Việt Nam, trên thực tế, hệ thống kinh tế nhà nước và kinh tế thị trường vẫn vận hành song song, chưa rạch ròi. Nói cách khác, nền kinh tế Việt Nam vẫn đang là một nền kinh tế lưỡng thể”, ông Tuấn nói.

Người dân chưa hài lòng

Chỉ 1/5 số người trả lời khảo sát hài lòng với tình hình kinh tế hiện nay của đất nước. Đồng thời, một số lớn người dân (47%) cũng bày tỏ lo ngại trước khoảng cách giàu - nghèo tăng lên ở Việt Nam. Khoảng 1/2 số người tham gia khảo sát cho rằng giá cả hàng hóa thiết yếu được quyết định bởi thị trường, số còn lại cho biết phần lớn giá cả các nhóm mặt hàng này được điều chỉnh bởi các quy định của Nhà nước (47% đánh giá chương trình này là hiệu quả). Chỉ 19% người trả lời khảo sát đánh giá cao mức độ đóng góp của các DNNN lớn vào nền kinh tế là tích cực/rất tích cực, trong khi tỷ lệ đánh giá tiêu cực ở mức 29%.

Tín hiệu đáng mừng là đa số người tham gia điều tra tin tưởng thế hệ tương lai sẽ có cuộc sống tốt đẹp hơn.

TS. Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch VCCI đánh giá: “Kết quả này cho thấy những cải cách mà Việt Nam đang thực hiện phù hợp với nhu cầu của đông đảo người dân và DN. Tuy nhiên, nghiên cứu cũng đưa ra những phát hiện đáng chú ý như kỳ vọng rất lớn về vai trò của Nhà nước trong kiểm soát giá cả, tình trạng lưỡng thể của nền kinh tế, đánh giá hiệu quả của chương trình cải cách DNNN hay bình ổn giá chưa cao… Kết quả của nghiên cứu này sẽ là những chỉ báo quan trọng cho các cơ quan hoạch định chính sách, cũng như các cơ quan nghiên cứu thúc đẩy những chương trình nghiên cứu và hành động cụ thể, nhằm đưa nền kinh tế Việt Nam vận hành đúng hướng, nâng cao chất lượng cuộc sống cho từng công dân Việt Nam”.

Thiên Đức - Duy Thế ( Thương hiệu & Công luận)