Một lần ghé qua Sân bay quân sự Tà Cơn - Khe Sanh

Nơi ghi dấu chiến tích oanh liệt

Trên hành trình khám phá theo tour du lịch vùng phi quân sự (DMZ) ở "miền đất lửa" tỉnh Quảng Trị, du khách không thể bỏ qua di tích Sân bay Tà Cơn.

Vào những thập niên 1966 - 1968, Sân bay Tà Cơn là một mắt xích quan trong trong phòng tuyến Khe Sanh của Mỹ ở Quảng Trị, được xem là trung tâm chỉ huy của hệ thống căn cứ tại đây đồng thời là nơi tập trung nhiều binh lính, vũ khí và bố trí hỏa lực mạnh nhất ở Khe Sanh.

Toàn sân bay Tà Cơn giống như một lòng chảo với bốn bề là núi non, bên trong xây dựng rất quy mô, có sở chỉ huy, đài chỉ huy, đài liên lạc… cùng nhiều hệ thống công sự phòng ngự dày đặc, ở giữa là đường băng được lát bằng hàng ngàn tấm ri nhôm và ri sắt, là nơi cất, hạ cánh cho các loại máy bay chuyên vận tải quân sự hạng nặng, máy bay trực thăng chở quân và trực thăng vũ trang các loại.

Sân bay Tà Cơn được quân đội Mỹ xem như một pháo đài bất khả chiến bại. Nhưng trước sức mạnh những cuộc tiến công giải phóng Khe Sanh của QĐND Việt Nam từ tháng Hai đến tháng 07/1968, quân đội Mỹ không còn cách nào khác ngoài việc mở cuộc rút quân chiến thuật bằng không quân nhằm cứu hàng nghìn lính Mỹ ra khỏi nơi đây. Buộc phải bỏ và phá hủy căn cứ, quân đội Mỹ đã thất bại hoàn toàn trên chiến trường Quảng Trị khi để cứ điểm rơi vào tay Quân Giải phóng.

Là nơi ghi dấu chiến tích oanh liệt của QĐND Việt Nam trong kháng chiến chống Mỹ, hiện Sân bay Tà Cơn là một trong những di tích lịch sử quốc gia nổi tiếng ở tỉnh Quảng Trị, là điểm dừng chân của  các tour du lịch.

Ấn tượng chiếc máy bay vận tải quân sự C-130

Với biệt danh là “ngựa thồ”, phục vụ trong các chuyến công du của tổng thống Mỹ, di tích sân bay Tà Cơn, tỉnh Quảng Trị có một máy bay như vậy, nhưng chưa phát huy hết giá trị để hái ra tiền.

Được biết, chiếc máy bay vận tải hạng nặng C- 130 của quân đội Mỹ số hiệu 532 do Nhà máy A41 thuộc Quân chủng Phòng không - Không quân bàn giao cho sân bay Tà Cơn năm 2012. Chiếc máy bay này tham chiến tại chiến trường Khe Sanh - Tà Cơn cách đây gần 60 năm.

Sân bay Tà Cơn, huyện Hướng Hóa, trở thành di tích quốc gia năm 1986, là điểm đến không thể thiếu trong tour du lịch thăm lại chiến trường xưa.

Qua ghi nhận nhiều du khách nhận xét tham quan còn đơn điệu, tẻ nhạt, chỉ dừng lại ở việc ngắm nhìn, nghe giới thiệu, đi một vòng quanh máy bay, chụp ảnh lưu niệm rồi kết thúc. Không gian rộng lớn bên trong chiếc C-130 chưa được khai thác để du khách tiêu tốn thêm thời gian và chi phí.

Thời điểm đưa chiếc máy bay từ sân bay Tân sơn Nhất về, tỉnh Quảng Trị kỳ vọng chiếc máy bay từng tham chiến sẽ trở thành điểm nhấn thu hút du khách. Đến nay, kỳ vọng này vẫn chưa thành hiện thực.

Ngoài máy bay C-130, tại đây còn nhiều máy bay quân sự Mỹ khác như trực thăng CH47, UH1, xe tăng.

Theo ban quản lý, sân bay Tà Cơn đón 15.000 lượt khách/năm, khách quốc tế chiếm 50%. Dù là một điểm đến quan trọng nhưng thời gian du khách dành cho di tích không nhiều, chi phí chỉ dừng lại con số 50.000 đồng vé vào tham quan.

Chung quan điểm, ông Lê Đình Hào, trưởng phòng quản lý di sản văn hóa, Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch,  cho hay ngành từng khảo sát để cải tạo chiếc C-130 thành rạp chiếu phim lịch sử về Quảng Trị nói chung và chiến trường Khe Sanh, Làng Vay, chiến dịch Lam Sơn 719.

Chiến dịch Lam Sơn 719 hay Cuộc Hành quân Hạ Lào (cách gọi của Việt nam Cộng Hòa) hay Chiến dịch đường 9 - Nam Lào (cách gọi của Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam) là một chiến dịch trong Chiến tranh Việt Nam, xảy ra vùng đất thép Quảng Trị.

Rạp chiếu phim C-130 sẽ chiếu phim về lịch sử, văn hóa tỉnh Quảng Trị. Đây không phải là thay đổi hiện vật gốc, mà là nâng tầm giá trị hiện vật. Phải thay đổi để biến C-130 thành một hình thức trải nghiệm mới, thực nghiệm lịch sử, chứ chỉ tham quan bên ngoài không tạo được ấn tượng. Ông Lê Đình Hào chia sẻ thêm.

Cùng với Nhà bảo tàng trưng bày những hình ảnh, vũ khí của lính Mỹ, lính quân đội chế độ cũ và Quân Giải phóng, sân bay còn lưu giữ những hiện vật như: Máy bay, xe tăng mà quân đội Mỹ từng dùng tham chiến tại chiến trường Khe Sanh - Tà Cơn vào nửa thế kỷ trước, cùng hệ thống hầm hào, công sự, doanh trại, đường băng sân bay… giúp du khách hình dung phần nào về quy mô, sự khốc liệt của chiến tranh, qua đó thêm trân trọng giá trị hòa bình hôm nay .

Hoàng Hữu Quyết