THCLTheo Tổng cục Hải quan (Bộ Tài chính), tình trạng, thất thu, nợ đọng thuế trong lĩnh vực hải quan tại các địa phương đang diễn ra phức tạp. Đây là nguyên nhân chính dẫn tới tình trạng thu ngân sách của toàn ngành giảm mạnh so cùng kỳ năm 2015…
Số nợ thuế quá lớn
Cục Hải quan Hà Nội có báo cáo Tổng cục Hải quan về việc nợ thiếu của DN, trung bình mỗi ngày mất khoảng 14 tỷ đồng tiền thuế từ DN... Đáng chú ý, số tiền nợ thuế phát sinh trong tháng 10/2016 là hơn 800 tỷ đồng.
Trong đó, có 480 tỷ đồng là tiền thuế nợ quá hạn kỳ thu. Đặc biệt, số nợ khó thu có khả năng thu hồi rất cao, khoảng 431 tỷ đồng (tương ứng gần 90% nợ quá hạn và chiếm trên 50% tổng nợ thuế).
Theo lý giải của cơ quan này, số nợ thuế tập trung nhiều vào đối tượng nộp thuế đã có quyết định giải thể DN của các cấp có thẩm quyền; nợ thuế của những đối tượng “bỏ trốn”, “mất tích” hoặc không còn kinh doanh tại địa chỉ đăng ký, ngừng hoặc tạm ngừng kinh doanh không khai báo cơ quan chức năng.
Cục Hải quan Hà Nội khẳng định, số hàng hóa của đối tượng nợ thuế này chủ yếu tập trung vào hàng hóa đã thông quan, thuế phải nộp ở các nghĩa vụ thuế sau thông quan, thuế thu nhập DN, thuế giá trị gia tăng...
Hiện số nợ thuế có khả năng thu hồi trong tháng 10/2016 của hải quan Hà Nội chỉ đạt 25,6 tỷ đồng (chiếm chưa đầy 6% số nợ thuế khó thu). Phần còn lại, nhiều khả năng số nợ thuế khó thu đang chuyển dần thành số nợ thuế không thể thu hồi trong năm 2016.
Tình hình nợ đọng thuế hiện nay nằm trong các lĩnh vực hải quan như thuế XNK, GTGT, thuế thu nhập DN (từ các hoạt động XNK có giá trị khai báo trị giá hải quan cao hơn so với khai báo của DN)... ở các địa phương đầu tàu kinh tế.
Theo Cục Hải quan TP. HCM, trong tháng 9/2016, số nợ thuế của địa phương này đã lên đến 1.614 tỷ đồng. Điều đáng lo là số nợ không có khả năng thu là rất lớn khoảng 1.296 tỷ đồng (chiếm 80%) số nợ thuế, tương ứng mỗi ngày số tiền thuế không thể thu hồi là hơn 43 tỷ đồng.
Nguyên nhân do chủ DN nộp thuế “bỏ trốn”, “mất tích”, không còn kinh doanh tại địa chỉ đăng ký hoặc tạm dừng hoạt động kinh doanh.
Trong đó, có hơn 38 tỷ đồng là nợ thuế của người nộp thuế đã có quyết định giải thể công ty và 26 tỷ đồng là số nợ của người nộp thuế đã có quyết định phá sản DN của các cấp có thẩm quyền.
Ảnh minh họa
Thu ngân sách giảm mạnh
Tổng cục Hải quan được giao dự toán thu ngân sách Nhà nước năm 2016 là 270.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, nhiệm vụ của ngành này gặp khá nhiều khó khăn nên khó có thể hoàn thành trong bối cảnh kinh tế hiện nay.
Tính đến 22/11/2016 ngành hải quan đã thu NSNN đạt 232.250 tỷ đồng, bằng 86% dự toán. Số thu NSNN của ngành hải quan bị ảnh hưởng lớn do hoạt động sản xuất, kinh doanh của DN không đạt như kỳ vọng. 10 tháng đầu năm, số thu ngân sách toàn ngành giảm mạnh so cùng kỳ năm 2015. Theo đó, toàn ngành đã thu ngân sách được 215.455 tỷ đồng, đạt 79,8% so với dự toán đầu năm. Trong đó, số thu từ thuế XNK + TTĐB + bảo vệ môi trường đạt hơn 75.000 tỷ, bằng 82,8% so với dự toán đầu năm, giảm so cùng kỳ năm trước hơn 1.413,6 tỷ đồng. Thuế XK giảm thu 786 tỷ đồng, thuế NK giảm thu 3.815 tỷ đồng.
Theo lý giải của lãnh đạo Tổng cục Hải quan, nguyên nhân hụt thu ngân sách là do giá dầu thô giảm so với khi xây dựng dự toán. Dự toán đầu năm được xây dựng với giá dầu 60$/thùng, nhưng thực tế 10 tháng đầu năm, bình quân chỉ đạt 43,5$/thùng. Riêng đối với mặt hàng xăng dầu NK, ngoài ảnh hưởng bởi giá giảm, còn bị ảnh hưởng bởi các FTAs có hiệu lực.
Bên cạnh đó, kim ngạch NK 10 tháng tăng 6%, về lý thuyết, nếu không có các tác động khác thì số thu 10 tháng đầu năm cũng phải tăng 6%. Tuy nhiên, số thu 10 tháng đầu năm chỉ tăng 2,8% so cùng kỳ 2015. Mặt khác, kim ngạch NK của các lô hàng có C/O năm 2015 chiếm 21,19% tổng kim ngạch NK có thuế; 9 tháng đầu năm 2016 chiếm 23,03%, tăng gần 2%.
Việc giảm thuế sâu của các FTAs đã làm cho các DN NK chuyển hướng thị trường NK từ thị trường có thuế suất thuế NK cao sang thị trường có thuế NK thấp, đây cũng là một trong các nguyên nhân giảm thu NSNN của ngành hải quan…
Để hoàn thành nhiệm vụ thu NSNN năm 2016, Tổng cục Hải quan sẽ tiếp tục triển khai nhiều biện pháp nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho DN, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về chính sách trong quá trình triển khai thực hiện luật pháp về thuế XK, NK.
Truy thu hàng nghìn tỷ đồng…
3.090 tỷ đồng là số tiền thuế mà ngành hải quan đã ra quyết định truy thu sau khi thực hiện 8.311 cuộc kiểm tra sau thông quan. Tuy nhiên, để hoàn thành chỉ tiêu thu đạt 275.000 tỷ đồng tiền thuế XNK trong năm nay, mỗi ngày toàn ngành sẽ phải thu thêm hơn 1.000 tỷ đồng tiền thuế.
Theo Tổng cục Hải quan, trong bối cảnh hoạt động kinh tế, XNK gặp nhiều khó khăn, thách thức, thực hiện cắt giảm thuế theo lộ trình hội nhập, thực hiện các cam kết hiệp định tự do thương mại, nhưng đến thời điểm này, công tác thu ngân sách của ngành đã đạt được kết quả tích cực.
Ông Lê Mạnh Hùng, Phó cục trưởng Cục Thuế XNK (Tổng cục Hải quan) cho biết, thống kê cập nhật đến 22/11, số thu của ngành hải quan đã đạt 232.250 tỷ đồng, bằng 86% dự toán được giao năm 2016. Đạt được số thu nêu trên, có nguyên nhân khách quan như hoạt động XNK 10 tháng qua, đạt 283,1 tỷ USD, tăng 4% (so cùng kỳ 2015).
Ngành hải quan đã nỗ lực triển khai các giải pháp tạo thuận lợi hoạt động XNK cho DN theo tinh thần Nghị quyết 19 và Nghị quyết 35/NQ-CP; giao chỉ tiêu và chỉ đạo cục hải quan các tỉnh, thành phố thực hiện có hiệu quả các giải pháp tăng thu qua áp mã giá tính thuế; chống buôn lậu, gian lận thương mại...
Công tác kiểm tra sau thông quan được quan tâm đặc biệt. Tháng 5/2016, Tổng cục Hải quan đã giao chỉ tiêu kiểm tra sau thông quan đến cục hải quan các tỉnh, thành phố, yêu cầu tập trung kiểm tra các tập đoàn, tổng công ty, các DN lớn, các mặt hàng, nhóm mặt hàng có dấu hiệu vi phạm, có mức độ rủi ro cao.
Kiểm tra sau thông quan về trị giá hải quan của các tờ khai trong thời hạn 60 ngày tại các cục hải quan lớn, từ đó báo cáo đề xuất chỉ đạo tăng cường công tác kiểm tra trị giá, rà soát, sửa đổi danh mục rủi ro về giá. Tính đến 15/11, toàn ngành đã thực hiện kiểm tra sau thông quan 8.311 cuộc, trong đó có 1.157 cuộc ra quyết định truy thu 3.090 tỷ đồng (tăng 94% so cùng kỳ năm 2015), đã thực thu vào ngân sách 2.032 tỷ đồng (tăng 30% so cùng kỳ năm 2015), đạt 73% chỉ tiêu được giao.
Cần thu hơn 1.000 tỷ đồng/ngày
Ông Lưu Mạnh Tường, Cục trưởng Cục Thuế XNK nhấn mạnh, nhiệm vụ thu ngân sách của ngành hải quan từ nay đến hết năm là rất nặng nề.
Để hoàn thành chỉ tiêu được giao 270.000 tỷ đồng và 275.000 tỷ đồng chỉ tiêu phấn đấu, Tổng cục Hải quan chỉ đạo các đơn vị tiếp tục tạo thuận lợi cho DN XNK trong tháng cuối năm khi nhu cầu XNK tăng cao nhằm góp phần đẩy nhanh tiến độ hoàn thành chỉ tiêu thu ngân sách. Như vậy, với tiến độ thu tính đến cuối tháng 11, đã đạt 232.250 tỷ đồng; từ nay đến hết năm, mỗi ngày toàn ngành phải thu hơn 1.000 tỷ đồng tiền thuế.
Để hoàn thành nhiệm vụ giao, Tổng cục Hải quan đã thành lập 4 đoàn công tác triển khai đến cục hải quan các tỉnh, thành phố đóng góp số thu lớn, đôn đốc các đơn vị đẩy mạnh việc tăng thu ngân sách. Đồng thời, Tổng cục đã chỉ đạo các đơn vị tăng cường công tác kiểm tra sau thông quan, chống buôn lậu, gian lận thương mại; chủ động rà soát, kiểm tra các mặt hàng có thuế suất cao, kim ngạch lớn... các mặt hàng trọng tâm, trọng điểm, xác định các dấu hiệu nghi vấn khai sai số lượng, trị giá, thuế suất... đảm bảo thu đúng - đủ tiền thuế vào NSNN.
Theo ông Lê Mạnh Hùng, Tổng cục Hải quan vừa có văn bản yêu cầu cục trưởng cục hải quan các tỉnh, thành phố bố trí cán bộ, tổ chức làm việc tất cả các ngày trong tuần tại các cảng biển quốc tế quan trọng mà DN hoạt động không nghỉ trong các ngày thứ bảy, chủ nhật từ nay đến hết ngày 31/12/016.
Dán thông báo tại các cửa khẩu, đồng thời thông báo rộng rãi trên các phương tiện truyền thông đại chúng để các DN có hoạt động XNK biết, đến làm thủ tục. “Việc hoàn thành nhiệm vụ thu ngân sách sẽ là căn cứ xét khen thưởng, xét trách nhiệm. Ngành hải quan sẽ kiên quyết xử lý nghiêm đối với các cán bộ, công chức thiếu tinh thần trách nhiệm, gây hậu quả tiêu cực đến việc thực hiện nhiệm vụ thu ngân sách”, ông Hùng khẳng định.
Tuấn Ngọc - Quang Nam
