Theo báo cáo đến hết tháng 6/2025, 9 đơn vị chưa giải ngân vốn đầu tư công gồm: Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh, Bệnh viện Sản nhi Nghệ An, Sở Y tế, Công ty TNHH thủy lợi Phủ Quỳ, Huyện ủy Kỳ Sơn, Bệnh viện đa khoa huyện Yên Thành, Trường THPT Tương Dương 2, Trường THPT Đô Lương 3 và Trường THPT Quỳ Hợp 3.
Ngoài ra, trên toàn tỉnh còn có 28 cơ quan, đơn vị có tỷ lệ giải ngân dưới 30,13%, mức thấp hơn bình quân chung của tỉnh. Đáng lo ngại, một số dự án trọng điểm, có tính liên vùng cũng chậm giải ngân, điển hình như dự án Đường ven biển đoạn từ Km7 đến Km76 (Nghi Sơn – Cửa Lò), với kế hoạch vốn năm 2025 là hơn 435 tỷ đồng nhưng đến ngày 20/6 mới giải ngân được hơn 82 tỷ đồng (đạt 18,9%). Tương tự, Dự án Bệnh viện Ung Bướu Nghệ An (giai đoạn 2) mới đạt tỷ lệ 20,63%, tương đương hơn 83 tỷ đồng.
Nguyên nhân chậm giải ngân được chỉ ra chủ yếu xoay quanh vướng mắc giải phóng mặt bằng. Nhiều nơi người dân chưa đồng thuận phương án bồi thường, yêu cầu mức hỗ trợ vượt quy định, khiến công tác vận động, tuyên truyền mất nhiều thời gian, thậm chí phải cưỡng chế thu hồi đất. Ngoài ra, một số dự án gặp khó do vướng đất rừng phòng hộ, rừng tự nhiên, chi phí giải phóng mặt bằng tăng cao hoặc phải thanh lý tài sản công.
Không ít công trình chuyển tiếp phát sinh nhu cầu điều chỉnh thiết kế kỹ thuật, bổ sung dự toán, thay đổi quy hoạch hoặc làm thủ tục đấu nối quốc lộ, kéo dài thời gian chuẩn bị. Nhiều dự án khởi công mới cũng đang hoàn tất các bước lựa chọn tư vấn, lập và thẩm định hồ sơ thiết kế thi công dự toán, đấu thầu xây lắp nên chưa thể triển khai ngay trong những tháng đầu năm.
Thêm vào đó, địa hình phức tạp tại nhiều huyện miền núi khiến vận chuyển máy móc, thiết bị, vật tư gặp khó khăn. Một số địa phương còn khan hiếm nguyên vật liệu xây dựng như đá, cát, ảnh hưởng đến tiến độ triển khai.
Đáng chú ý, từ 4/3/2025, tỉnh đã yêu cầu tạm dừng triển khai các dự án đầu tư mới, sửa chữa, cải tạo trụ sở và tạm ứng vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách tỉnh. Chỉ những khoản vốn thanh toán cho khối lượng hoàn thành mới được giải ngân, nhằm tiết kiệm, chống lãng phí và phục vụ yêu cầu sắp xếp, đổi mới bộ máy chính trị.
Dù còn nhiều vướng mắc, tổng vốn đầu tư công giải ngân của Nghệ An trong 6 tháng đầu năm 2025 vẫn đạt kết quả khá tích cực với hơn 3.633 tỷ đồng, tương đương 40,06% kế hoạch chi tiết được giao, tăng so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, vốn đầu tư công tập trung do tỉnh quản lý giải ngân được trên 1.420 tỷ đồng (30,13% kế hoạch), còn nguồn thu sử dụng đất và vốn vay lại từ nguồn Chính phủ vay nước ngoài đạt hơn 2.212 tỷ đồng (54,67%).
Bên cạnh các điểm nghẽn, vẫn có những điểm sáng đáng ghi nhận: toàn tỉnh có 8 đơn vị giải ngân đạt trên 50%, gồm các huyện Tân Kỳ (82,62%), Đô Lương (71,07%), Yên Thành (65,35%), Thanh Chương (64,69%), Nam Đàn (59,9%), Anh Sơn (51,33%) cùng 2 chủ đầu tư ngoài huyện là Công ty TNHH MTV Thủy lợi Bắc Nghệ An (60,62%) và Công an tỉnh (50,57%).
Việc tiếp tục tháo gỡ các vướng mắc về giải phóng mặt bằng, thủ tục đầu tư và huy động sự đồng thuận của người dân sẽ là yếu tố then chốt để Nghệ An đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công trong nửa cuối năm 2025.
Lê Quyết
