Nghiện ma túy tổng hợp: Có thể dự phòng và điều trị

Các chuyên gia chia sẻ thông tin tại buổi họp báo

Tác hại lâu dài do nghiện ma túy tổng hợp

Theo số liệu của Cơ quan phòng, chống ma túy và tội phạm của Liên Hợp Quốc (UNODC), trên thế giới hiện có 255 triệu người sử dụng ma túy, trong đó, số người sử dụng các chất kích thích dạng amphetamine (ATS), hay còn gọi là ma túy tổng hợp chiếm 15%. Xu hướng sử dụng, nghiện ma túy tổng hợp tại Việt Nam ngày càng tăng. Năm 2001, có khoảng 1,5% người dùng ma túy ở Việt Nam sử dụng ATS, thì đến năm 2016, con số này đã lên đến xấp xỉ 10%.

GS.TS. Nicole Lee- Giám đốc Trung tâm điều trị nghiện rượu và ma túy 360Edge của Úc cho hay, ở mức độ sử dụng thấp, ma túy tổng hợp đem lại cảm giác tự tin, hưng phấn và dồi dào năng lượng. Người dùng sẽ có nhu cầu tình dục cao hơn, do đó, họ dễ có các hành vi tình dục nguy cơ cao.

Ở mức độ sử dụng thường xuyên và liều lượng cao, người sử dụng sẽ gặp phải vấn đề như lo âu, kích động, tim đập nhanh, nghiến răng và một số rối loạn tâm lý khác. Sốc ma túy đá gây ra nhồi máu cơ tim, co giật và đột quỵ. Ma túy tổng hợp gây nhiễu loạn các chức năng của não bộ, vì thế dẫn đến những tác hại lâu dài đối với sức khỏe tâm trí bao gồm lo âu, trầm cảm, suy giảm trí nhớ và khả năng đưa ra quyết định một cách tỉnh táo. Tình trạng sử dụng ATS kéo dài có thể dẫn tới tăng độ dung nạp và phụ thuộc.

Còn theo chuyên gia Nick Veldwijk- Quản lý khu vực Đông Nam Á, tổ chức Mainline (Hà Lan), phần lớn nguyên nhân dẫn tới hành vi sử dụng ma túy tổng hợp sớm ở người trẻ thường xuất phát từ sang chấn tâm lý do các trải nghiệm tiêu cực thời thơ ấu như bố mẹ ly hôn, bị bạo hành, bị lạm dụng tình dục, có người thân sử dụng ma túy, cuộc sống cơ cực…

Hơn nữa, người trẻ tuổi sử dụng ma túy tổng hợp có nguy cơ lệ thuộc cao hơn cũng như gặp nhiều vấn đề về sức khỏe tâm thần hơn do độ tuổi này não bộ vẫn đang tiếp tục phát triển và hoàn thiện các chức năng, đặc biệt là đối với nhóm thiếu niên. Vì vậy, cần tìm hiểu rõ và hỗ trợ người trẻ giải quyết những khúc mắc này song song với các can thiệp, điều trị khác.

Bác sỹ Huỳnh Thanh Hiển, Trưởng khoa T3 Bệnh viện Tâm thần TP. Hồ Chí Minh cho biết, người sử dụng methamphetamine phần lớn sẽ sử dụng giảm dần sau một thời gian, có nhiều người ngừng sử dụng. Nhóm người sử dụng nhưng chưa lệ thuộc sẽ chưa có các rối loạn tâm thần, tuy nhiên, cần thiết phải có những biện pháp can thiệp sớm để họ không chuyển sang giai đoạn sử dụng thường xuyên và lệ thuộc. Điều này giúp giảm tác hại của việc sử dụng, phòng tránh trường hợp sử dụng quá liều, ngáo đá và sốc thuốc.

Tuy nhiên, theo bác sỹ Hiển, hiện nay do kỳ thì xã hội và quan điểm tiêu cực về người sử dụng ma túy tổng hợp nên phải mất trung bình từ 5-6 năm, thậm chí lâu hơn, khi tình trạng đã trở nên nghiêm trọng thì họ mới tìm đến hỗ trợ và điều trị.

Có thể dự phòng và điều trị

Ma túy tổng hợp gây nhiễu loạn các chức năng của não bộ. Tuy nhiên, những vấn đề này mang tính chất tạm thời và các chức năng của não bộ dần có thể phục hồi sau khi ngưng sử dụng ma túy. Đối với những người đã sử dụng trong một khoảng thời gian dài, quá trình hồi phục có thể mất đến 12-18 tháng và thậm chí hơn.

“Chúng ta cần thay đổi quan điểm và phương pháp điều trị và cách cung cấp dịch vụ cho phù hợp để có thể ứng phó với những tác dụng khác nhau của ma túy đá. Với mỗi USD đầu tư vào điều trị, cộng đồng có thể tiết kiệm được 7 USD cho các chi phí khác mà đáng ra phải dùng để khắc phục hậu quả do việc sử dụng ma túy tổng hợp gây ra”, TS Nicole Lee chia sẻ.

Kinh nghiệm của các quốc gia trên thế giới cho thấy chưa có một giải pháp can thiệp nào thật sự hữu hiệu với người lạm dụng ATS mà cần một giải pháp tổng thể bao gồm các can thiệp về tâm lý xã hội cũng như các liệu pháp điều trị giúp giảm các tác động không mong muốn với cả người sử dụng ATS cũng như với cộng đồng.

Điều trị cho người sử dụng methamphetamine phức tạp hơn so với điều trị cho người sử dụng heroin do thời gian cắt cơn phục hồi dài hơn. Tại Úc, người sử dụng sẽ thực hiện cắt cơn trong 10-14 ngày dưới sự hỗ trợ của nhân viên y tế, sau đó sau đó hàng loạt các can thiệp về tâm lý và xã hội được cung cấp cho bệnh nhân bao gồm tư vấn cá nhân, trị liệu theo nhóm và hỗ trợ về nhà ở cũng như đào tạo nghề.

                                                                                                                                      D.Nhung