Những lưu ý khi chăm sóc trẻ bị tiêu chảy

Bù nước và điện giải đúng cách

Khi bị tiêu chảy, cơ thể trẻ sẽ mất nước, thiếu nước sẽ dẫn đến rối loạn chất khoáng, lâu ngày sẽ gây suy dinh dưỡng, nguy cơ nhiễm trùng huyết, thậm chí gây tử vong. Các dung dịch bù nước thông dụng là dung dịch Oresol hoặc Oresol II với thành phần gồm Na, K, Cl đầy đủ và thích hợp giúp bù lại lượng nước và điện giải đã mất qua phân.

Theo bác sĩ Trương Hữu Khanh, Trưởng khoa Nhiễm - Thần kinh Bệnh viện Nhi đồng I, TP.HCM, Cố vấn chuyên môn Hệ thống Tiêm chủng VNVC: “Con đường duy nhất để nạp chất dinh dưỡng cho bé là đường miệng, nhưng nếu trẻ có dấu hiệu mất nước và bỏ bú thì phụ huynh nên đưa trẻ đi bệnh viện. Tuy nhiên có thể khắc phục bằng cách cho bé bú từng ít một, thậm chí là đút cho bé uống từng thìa một để bù nước cho bé. Không nên cho bé uống nhanh, vì uống nhanh sẽ khiến bé dễ nôn hơn, sau đó lại ép bé uống tiếp - tình trạng nôn ói liên tục dễ dẫn đến tình trạng mất nước, sau 1,2 lần như vậy sẽ khiến bé sợ hãi, quấy khóc nhiều. Trong trường hợp bé bỏ bú, không hợp tác, hoặc bố mẹ không giúp bé bú/uống sữa được thì chắc chắn phải đưa bé đi bệnh viện”.

Bác sĩ Khanh cũng hướng dẫn cách để bù nước cho bé bằng Oresol: “Khi pha Oresol, bố mẹ nhớ pha đúng cách, không nên xé đôi viên thuốc hoặc gói thuốc sẽ không đúng nồng độ làm giảm tác dụng thuốc”.

Bổ sung dinh dưỡng cho trẻ

Phó giáo sư, Tiến sĩ, Bác sĩ Lê Bạch Mai, Giám đốc Y khoa Miền Bắc Hệ thống Trung tâm Dinh dưỡng - Y học Vận động Nutrihome, khuyên các bậc phụ huynh ngoài bù nước và điện giải, nên bổ sung dinh dưỡng phù hợp trong giai đoạn bệnh để trẻ mau chóng phục hồi sau thời gian bị tiêu chảy.

Đối với trẻ nhũ nhi, mẹ cần cho trẻ bú nhiều hơn để tránh mất nước, điều chỉnh chế độ dinh dưỡng để kiểm soát tình trạng tiêu chảy của con bên cạnh phác đồ điều trị của bác sĩ. Đối với trẻ ăn dặm và trẻ lớn, hiện tượng tiêu chảy kéo dài có thể khiến bé biếng ăn, sụt cân nghiêm trọng, thậm chí suy dinh dưỡng. Vì vậy mẹ cần có chế độ dinh dưỡng hợp lý, không nên bắt trẻ nhịn ăn, kiêng khem quá mức.

Bác sĩ Lê Bạch Mai cho biết thêm, khi bị tiêu chảy, nên cho trẻ ăn thức ăn mềm, chia thành nhiều bữa nhỏ trong ngày, mỗi bữa cách nhau khoảng 2 tiếng đồng hồ nhưng vẫn duy trì đủ 4 nhóm thực phẩm gồm nhóm chất bột đường, nhóm chất đạm, nhóm chất béo, nhóm cung cấp vitamin và khoáng chất.

Tránh cho trẻ dùng các loại thực phẩm có lượng đường nhiều, lượng đạm và các chất điện giải thấp, các thực phẩm ít chất dinh dưỡng, nhiều chất xơ và khó tiêu hóa như măng, rau cần, ngô và đỗ nguyên hạt... Nước hoa quả công nghiệp, nước có ga cũng là thực phẩm gây đầy bụng, khó tiêu, làm rối loạn các chất điện giải trong cơ thể, khiến tình trạng tiêu chảy nặng hơn.

Phòng ngừa tiêu chảy cho trẻ

Rotavirus là nguyên nhân hàng đầu gây tiêu chảy nặng, nhập viện thậm chí tử vong ở trẻ nhỏ. Theo WHO, trẻ bị tiêu chảy cấp do Rotavirus có tỷ lệ nhập viện cao gấp ba lần so với tiêu chảy do nguyên nhân khác. Tại Việt Nam, 50% trường hợp tiêu chảy cấp nhập viện ở trẻ nhỏ dưới 5 tuổi là do Rotavirus.

Cách hiệu quả nhất để phòng ngừa bệnh tiêu chảy cấp do Rotavirus là vắc xin. Trẻ cần được uống vắc xin càng sớm càng tốt ngay từ 6 tuần tuổi để phòng ngừa và tránh biến chứng nặng gây ra do Rotavirus. Hiện nay Việt Nam đang có 3 loại vắc xin ngừa tiêu chảy cấp do Rotavirus là Rotarix (Bỉ), Rotateq (Mỹ) và Rotavin-M1 (Việt Nam).

“Rotavirus chiếm đến 50% tỷ lệ gây tiêu chảy ở trẻ nhỏ, cứ 2 trẻ bị thì hết 1 trẻ bị tiêu chảy do virus Rota, ảnh hưởng nghiêm đến sức khỏe và tính mạng của trẻ. Tuy nhiên, có nhiều người quan niệm rằng nếu lúc bé đã từng bị tiêu chảy rồi thì không cần phải uống vắc xin Rota nữa. Đây là một quan niệm hoàn toàn sai lầm vì bệnh tiêu chảy có thể do nhiều nguyên nhân, nhiều loại virus, vi khuẩn gây ra. Phụ huynh lưu ý trong lúc bé đang bị tiêu chảy thì không nên sử dụng vắc xin, đợi bé hết bệnh rồi hãy cho bé uống sớm nhất có thể”, bác sĩ Khanh khuyến cáo.

Sử dụng vắc xin là một phần trong chiến lược toàn diện của Tổ chức Y tế Thế giới  (WHO) để kiểm soát bệnh tiêu chảy, cùng với việc tăng cường với các biện pháp phòng ngừa như nuôi con bằng sữa mẹ, cải thiện nguồn nước, cho trẻ ăn uống các thực phẩm an toàn, rửa tay bằng xà phòng trước khi dùng bữa và sau khi đi vệ sinh…

PV