Nguyên tắc thực hiện phát triển quan hệ đối tác Hải quan - Doanh nghiệp và các bên liên quan được xây dựng dựa trên các nguyên tắc cơ bản sau: Tự nguyện, Tin cậy, Cùng có lợi, Công khai minh bạch và Chủ động.
Các giải pháp chính thực hiện quan hệ đối tác Hải quan - Doanh nghiệp, đó là: Thông tin, Tham vấn, Tham gia và Hợp tác.
Sau đây là một số kết quả về phát triển quan hệ đối tác Hải quan - Doanh nghiệpgiai đoạn này.
Hoàn thiện văn bản về quan hệ đối tác
Hải quan Việt Nam đã ban hành các văn bản hướng dẫn thực hiện triển khai trên toàn quốc: Quyết định hướng dẫn về phát triển quan hệ đối tác Hải quan - Doanh nghiệp và các bên liên quan số 2736/QĐ-TCHQ ngày 29/9/2018 thay Quyết định số 1005/QĐ-TCHQ; Quyết định tham vấn số 1200/QĐ-TCHQ ngày 25/4/2015; Quy chế phối hợp Quyết định số 1761/QĐ-TCHQ ngày 23/6/2015 và một số văn bản khác; Tài liệu đào tạo theo Quyết định số 2567/QĐ-TCHQ ngày 4/9/2017; Quyết định số 241/QĐ-TCHQ ngày 27/2/2018 của Tổng cục Hải quan về việc ban hành quy chế phối hợp giữa cơ quan Hải quan với Hiệp hội Doanh nghiệp.
Tổ chức bộ máy thực hiện
Tại cấp Tổng cục, Ban Cải cách, hiện đại hóa Hải quan là đơn vị đầu mối tham mưu thực hiện nhiệm vụ phát triển quan hệ đối tác trong toàn Ngành. Bên cạnh đó, Nhóm công tác Hải quan - Doanh nghiệp cũng được thành lập theo Quyết định số 1674/QĐ-TCHQ ngày 12/6/2014 của Tổng cục Hải quan nhằm xúc tiến quan hệ hợp tác giữa Tổng cục Hải quan với các Hiệp hội doanh nghiệp.
Tại cấp Cục Hải quan tỉnh, liên tỉnh, thành phố tới cuối năm 2018, 100% các Cục Hải quan tỉnh, liên tỉnh, thành phố đã thành lập Tổ Tư vấn Hải quan - Doanh nghiệp với Tổ trưởng là Lãnh đạo Cục và thành viên là Lãnh đạo Phòng Nghiệp vụ và các Chi cục thuộc Cục. Tổ Tư vấn Hải quan - Doanh nghiệp là đầu mối triển khai các hoạt động hợp tác tại cấp Cục, Chi cục.
Triển khai đồng bộ các giải pháp
Tại các cấp của Tổng cục Hải quan (Tổng cục, Cục, Chi cục) đã triển khai đồng bộ các giải pháp phát triển quan hệ đối tác Hải quan - Doanh nghiệp (Thông tin, Tham vấn, Tham gia và Hợp tác) với các hoạt động đa dạng, kịp thời và hiệu quả, cụ thể:
Thông tin: Cơ quan Hải quan xây dựng quan hệ đối tác với cộng đồng doanh nghiệp, gồm: Doanh nghiệp hoạt động xuất nhập khẩu; Doanh nghiệp cung cấp dịch vụ xuất nhập khẩu: doanh nghiệp kinh doanh cảng, kho, bến bãi; doanh nghiệp vận tải; đại lý làm thủ tục hải quan; Hiệp hội doanh nghiệp trong nước và nước ngoài. Trong đó, phân chia thành các nhóm: cộng đồng doanh nghiệp nói chung; nhóm doanh nghiệp trọng điểm; các doanh nghiệp tích cực hợp tác với cơ quan hải quan; các doanh nghiệp ưu tiên; các hiệp hội doanh nghiệp, phòng thương mại và công nghiệp,…
Tham vấn: Cơ quan Hải quan trao đổi, thảo luận với doanh nghiệp và các bên liên quan để tìm kiếm giải pháp tối ưu cho các vấn đề liên quan đến việc thực thi nhiệm vụ quản lý nhà nước về lĩnh vực hải quan, bao gồm: các giải pháp nhằm tháo gỡ vướng mắc, cải thiện điều kiện phục vụ, đổi mới phương thức quản lý, ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ, hoàn thiện chính sách pháp luật hải quan.
Tham gia (hỗ trợ doanh nghiệp và thực hiện Giám sát thực thi pháp luật):
Hỗ trợ doanh nghiệp: Hàng năm, toàn ngành đã tiếp nhận và hỗ trợ trên nghìn lượt hướng dẫn, hỗ trợ, cung cấp thông tin pháp luật hải quan, trong đó đã tiếp nhận và giải quyết hàng nghìn lượt điện thoại đề nghị của người khai hải quan, người nộp thuế, doanh nghiệp. Hình thức hỗ trợ giải đáp các vướng mắc được thông qua email, điện thoại, qua văn bản, hội nghị, hội thảo, đối thoại, tập huấn, tọa đàm, … với nội dung về thủ tục hải quan, chính sách hàng hóa, chính sách thuế xuất nhập khẩu, xuất xứ hàng hóa, trị giá hải quan, nợ thuế, hoàn thuế, xuất nhập khẩu tại chỗ, …
Cục Hải quan tỉnh/thành phố chủ động tiếp nhận, trả lời, giải đáp các vướng mắc của doanh nghiệp bằng văn bản, qua điện thoại, qua website của Cục một cách nhanh chóng kịp thời. Cập nhật thường xuyên kết quả giải quyết trên cổng thông tin điện tử của đơn vị để cộng đồng doanh nghiệp biết, theo dõi thực hiện. Bên cạnh đó, Tổng cục Hải quan đã tổ chức các lớp đào tạo, bồi dưỡng kiến thức pháp luật hải quan cho cộng đồng doanh nghiệp như: Nghiệp vụ khai hải quan, xuất xứ, sở hữu trí tuệ,....
Tổ chức hoạt động giám sát thực thi pháp luật hải quan.
Cơ quan Hải quan tổ chức các chương trình, hoạt động với sự tham gia của doanh nghiệp nhằm thực hiện một công việc cụ thể để từ đó góp phần cải thiện, nâng cao hiệu quả môi trường thông quan; hiệu lực, hiệu quả pháp luật hải quan (như khảo sát sự hài lòng của doanh nghiệp, cam kết tuyên ngôn phục vụ khách hàng,...).
Hợp tác: Cơ quan Hải quan tổ chức hoạt động hợp tác với các Hiệp hội doanh nghiệp và doanh nghiệp để thực hiện một hoặc nhiều nội dung công việc đáp ứng nhu cầu hợp tác của các bên trên cơ sở đồng thuận, thống nhất giữa các bên.
Từ năm 2014 đến nay, các Cục Hải quan tỉnh/thành phố đã ký hơn 25 nghìn văn bản thỏa thuận hợp tác với doanh nghiệp. Riêng Cục Hải quan TP. Hải Phòng có số lượng ký kết văn bản hợp tác nhiều nhất.
Cách đây tròn 79 năm, ngày 10/9/1945, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Võ Nguyên Giáp thừa ủy quyền của Chủ tịch Chính phủ lâm thời Việt Nam dân chủ cộng hòa đã ký Sắc lệnh số 27/SL thành lập Sở Thuế quan và Thuế gián thu, tiền thân của Hải quan Việt Nam ngày nay. 79 năm qua, Hải quan Việt Nam đã có sự lớn mạnh, trưởng thành, phát triển cùng sự nghiệp cách mạng của đất nước.
Công tác phát triển quan hệ đối tác Hải quan - Doanh nghiệp và các bên liên quan đã được ngành Hải quan đặc biệt quan tâm, chú trọng thực hiện trong nhiều năm qua. Đặc biệt, từ năm 2014 đến nay, cơ quan Hải quan các cấp luôn xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên và đạt được nhiều kết quả tích cực.
Từ đầu năm 2024 đến nay, nền kinh tế nước ta tiếp tục phải đối mặt với những khó khăn, thách thức rất lớn. Việc tiếp tục phát triển quan hệ đối tác Hải quan - Doanh nghiệp trong thời gian tới là rất cần thiết nhằm chia sẻ, hỗ trợ, đồng hành cùng cộng đồng doanh nghiệp vượt qua các khó khăn để ổn định và phát triển.
Minh Anh
