Quà vặt không phải là chuyện vặt

Nỗi lo từ vòng vây đồ ăn vặt

Gần đây, các vụ trẻ bị ngộ độc do ăn  kẹo lạ mua ở cổng trường liên tiếp xảy ra, điển hình như gần đây nhất là hàng loạt em học sinh ở Nha Trang nghi bị ngộ độc thực phẩm sau khi ăn quà vặt ở cổng trường, điều này lại một lần nữa dấy lên nỗi lo lắng của phụ huynh. Mặc dù tình trạng này không phải là mới lạ, bởi thường xuyên có các nhóm học sinh bị ngộ độc thực phẩm sau khi mua bánh, kẹo, nước uống ngoài cổng trường.

Tại khu vực các trường tiểu học… Hiện nay có rất nhiều quầy hàng, quán cóc bán các loại quà vặt cho trẻ em. Điều đáng nói, những món quà vặt mà học sinh, nhất là học sinh tiểu học vẫn thường ăn, phần lớn không rõ xuất xứ. Nhìn chung các loại bánh, kẹo bên ngoài đều có màu sắc lòe loẹt, bao bì in hình những nhân vật hoạt hình quen thuộc với các em nhỏ và các hình ảnh ngộ nghĩnh với đủ các vị ngọt, cay, mặn... Những túi kẹo xanh, đỏ, như quýt sấy khô, kẹo ngậm, kẹo nổ, thạch, thịt hổ, mì cay, mì Thái,... giá chỉ từ 1.000 đồng đến 10.000 đồng mà còn  tặng kèm thêm đồ chơi nên rất thu hút.

Chỉ nhìn thôi cũng biết đó là những đồ ăn kém chất lượng và tiềm ẩn mối nguy hại về sức khỏe đối với lứa tuổi học trò. Tuy nhiên, khi được hỏi đến vấn đề nguồn gốc xuất xứ thì người bán hàng chỉ ậm ừ không biết, hoặc chép miệng “học sinh thích ăn thì tôi bán, với lại là hàng rẻ tiền, nên tôi không quan tâm tới xuất xứ”.

Cứ đến trước giờ vào học hoặc sau giờ tan trường chẳng lạ gì để bắt gặp, những nhóm học sinh ào ra vây kín các hàng quán xung quanh cổng trường. Các loại kẹo, dung dịch màu sắc sặc sỡ, có bao bì in bằng tiếng nước ngoài, các loại thực phẩm chiên rán có giá khá rẻ được học sinh mua khá nhiều. Mặc dù được cảnh báo và khuyến cáo khá nhiều tới phụ huynh và học sinh, nhưng tình trạng này không thuyên giảm và hầu như chưa được kiểm soát.

Tôi mới chỉ dừng xe dưới ven đường, quan sát cũng có thể thấy, chỉ cần 1 chiếc xe đẩy và một số dụng cụ như bếp ga mini, bếp than, chảo, dầu ăn, đồ ăn, bàn ghế nhựa... là đã có thể “hành nghề”. Dụng cụ chế biến được người bán hàng “luộc” qua nước sôi bằng bếp than đặt trên vỉa hè và hộp bánh quy bơ Danisa được sử dụng làm nồi, sau khi đã trần qua những chiếc thìa, đũa, người làm sử dụng một chiếc khăn để lau khô sau đó bắt đầu chiên rán những món đơn giản như: Xiên chiên, xúc xích... Những chiếc bánh bao rán, bánh mì kẹp xúc xích, xôi... đã nguội ngắt, không được che đậy, trong khi đó, trên tuyến đường xe cộ đi lại làm phủ một lớp bụi lên những đồ ăn đó. Những lọ tương ớt không nhãn mác, tủ kính đựng đồ ăn cũng bám bẩn không được lau chùi... Không chỉ vậy, những món ăn được đóng gói sẵn như tăm cay các vị, bim bim, nước rồng đỏ... cũng được bán tràn lan ở các hàng vỉa hè, điều đáng nói là, các đồ thực phẩm này không rõ nguồn gốc xuất xứ, điều đáng nói là chúng đều có giá rất rẻ.

Khi được hỏi nhiều phụ huynh cho biết, đến giờ đón con ở trường nhưng có những hôm tìm mãi vẫn không con thấy đâu. Hóa ra, con cùng nhóm bạn đang đứng vây quanh ở quầy thức ăn di động. Trên chiếc xe máy đã cũ có đủ các loại thịt, cá viên đủ sắc màu và hình thù khác nhau, từ thịt nướng, xúc xích chiên, bò viên, cá, tôm viên... được chiên qua lớp dầu đã ngả đen do dùng nhiều lần rồi đặt vào chiếc hộp xốp. Bọn trẻ chẳng thể cưỡng lại được những chiếc xiên nóng giòn, thơm ngậy nên chuyền tay nhau ăn một cách ngon lành. 

Song một số phụ huynh khác thì nhận thức được nguy cơ từ những sản phẩm này cũng đã có biện pháp giáo dục con. Nhiều phụ huynh hạn chế con không ăn quà vặt bằng cách không cho tiền. Việc không cho trẻ mang tiền tới trường vừa hạn chế tác động xấu khi trẻ tiếp xúc với tiền quá sớm, lại tránh được nỗi lo do trẻ tự ý bỏ tiền mua đồ ăn vặt.

Đừng để chuyện vặt biến thành lỗi lo

Những đồ ăn vặt tại vỉa hè ít ai biết được liệu chúng có đảm bảo vệ sinh ATTP hay không, nhưng chúng đem lại lợi nhuận cho người bán và đáp ứng nhu cầu sử dụng của rất nhiều học sinh, nên hằng ngày, việc mua bán vẫn diễn ra đều đặn. Không chỉ vậy, còn xuất hiện hình thức đặt đồ nước uống trên mạng, được ship tới cổng trường và mang về lớp chia nhau uống... bao bì là tiếng nước ngoài, không có hạn sử dụng và không thể tra được mã vạch... Trong khi đó, phụ huynh và nhà trường không thể kiểm soát được. Hầu hết ở các cổng trường tiểu học, THCS, THPT trên địa bàn Thành phố đều có nhiều hàng quán vỉa hè, xe hàng rong bán quà vặt... Một thực trạng là khi các cơ quan chức năng đến thì những người bán hàng quà vặt hối hả dọn dẹp chuyển đi chỗ khác, nhưng sau khi các cơ quan chức năng đi khỏi thì “đâu lại vào đấy”, không thể kiểm soát triệt để tình trạng này. Và hơn nữa, việc bán hàng còn ảnh hưởng tới an toàn giao thông như dựng xe tràn lan giữa lòng đường để vào mua đồ ăn vặt...

Vấn nạn này đã được ngành giáo dục quyết liệt cấm mua bán hàng rong trước cổng trường. Tuy nhiên, người bán hàng lại chủ động dịch quầy hàng của mình ra xa cổng trường vài chục mét. Học sinh vẫn có thể mua trước và sau giờ học. Hiệu trưởng các trường cho biết, nhà trường cũng cử lực lượng tự vệ thường xuyên túc trực trước cổng trường đầu giờ và cuối giờ để tăng cường nhắc nhở học sinh không mua hàng rong. Một số trường phối hợp với chính quyền địa phương kiểm tra khu vực trước và xung quanh cổng trường đầu giờ và giờ tan học. Nhưng nhu cầu, thói quen của nhiều phụ huynh và học sinh khiến hàng rong vẫn có “đất” để tồn tại.

Dẫu "truy" tận cùng của vấn đề là nhận thức của các em, song không thể hoàn toàn trông chờ vào ý thức của “những đứa trẻ đang lớn”. Thiết nghĩ, để bảo đảm sức khỏe cho trẻ đến trường và tránh những điều đáng tiếc có thể xảy ra, biện pháp tốt nhất vẫn là sự phối kết hợp thật chặt chẽ trong việc giáo dục là nhà trường và phụ huynh.

Ngăn ngừa tình trạng này chỉ còn cách phụ huynh nên cho con ăn uống ở nhà đầy đủ và mang theo các đồ ăn nhẹ để con sử dụng trong giờ nghỉ. Thiết nghĩ, để cổng trường là nơi an toàn với các em, cần xử lý có hệ thống, thường xuyên và quyết liệt những hiểm họa tồn tại dai dẳng, đừng để “mất bò, mới lo làm chuồng”.

Với những hệ lụy tiềm ẩn từ quán quà vặt ngoài cổng trường đến an toàn giao thông và sức khỏe của khách hàng, mỗi học sinh, phụ huynh cần nâng cao nhận thức, không thể coi ăn quà vặt ngoài cổng trường… là chuyện vặt, góp phần bảo vệ sức khỏe của con em mình.

Hà Trần