Theo Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam (VPSA), trong tháng 5/2025, Việt Nam đã xuất khẩu 190 tấn ớt, đạt kim ngạch gần 1 triệu USD, tăng 25,8% so với tháng trước. Trong đó, Lào tiếp tục là thị trường xuất khẩu lớn nhất với 85 tấn, chiếm 45% tổng lượng xuất khẩu.
Tính chung 5 tháng đầu năm 2025, Việt Nam đã xuất khẩu 1.190 tấn ớt, đạt hơn 4,5 triệu USD. Tuy nhiên, so với cùng kỳ, xuất khẩu giảm mạnh: giảm 82% về lượng và 72% về kim ngạch. Lào vẫn dẫn đầu với 578 tấn, chiếm 49% tổng lượng xuất khẩu.
Ớt là loại gia vị phổ biến toàn cầu, không chỉ mang lại vị cay đặc trưng mà còn được dùng để trang trí món ăn và có nhiều lợi ích cho sức khỏe. Riêng tại Lào, vị cay là một phần không thể thiếu trong ẩm thực. Theo các doanh nghiệp, người dân Lào ăn cay rất giỏi, và ớt khô là gia vị chủ đạo trong nhiều món ăn như ớt chiên giòn, ớt muối chua, ớt sa tế, ớt luộc, ớt hầm... Lượng tiêu thụ tại thị trường này tăng đều qua các năm, kéo theo nhu cầu ký hợp đồng dài hạn cũng gia tăng.
Chuyên gia cho rằng ớt Việt Nam được ưa chuộng vì có độ cay cao và đa dạng chủng loại như ớt chỉ thiên, ớt hiểm, ớt sừng vàng…, phù hợp với thị hiếu của thị trường Lào và Trung Quốc.
Châu Á là khu vực sản xuất ớt lớn nhất thế giới, chiếm tới 80% sản lượng toàn cầu. Các quốc gia trồng ớt chủ lực gồm Ấn Độ, Myanmar, Bangladesh, Pakistan, Thái Lan, Việt Nam, Trung Quốc, Nigeria, Mexico... Trong đó, Ấn Độ dẫn đầu về cả sản xuất và xuất khẩu, tiếp theo là Việt Nam, Trung Quốc và Indonesia.
Trong bối cảnh ngành nông sản Việt Nam đang mở rộng thị phần quốc tế, trái ớt – tuy nhỏ nhưng có giá trị kinh tế cao – đang nổi lên như mặt hàng xuất khẩu tiềm năng trong nhóm rau gia vị. Hiện Việt Nam nằm trong top 10 quốc gia xuất khẩu ớt lớn nhất thế giới, với sản phẩm có mặt tại hơn 20 thị trường, tiêu biểu như Hàn Quốc, Thái Lan, Trung Quốc, Malaysia và một số nước châu Âu
Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, năm 2024, kim ngạch xuất khẩu ớt tươi và chế biến đạt khoảng 280 triệu USD, tăng gần 15% so với năm trước. Việt Nam có khoảng 50.000 ha diện tích trồng ớt, với sản lượng trung bình trên 600.000 tấn/năm.
Ngoài các vùng chuyên canh lớn như Bình Định, Quảng Ngãi, Tây Ninh, Đắk Lắk, nhiều tỉnh thuộc Đồng bằng sông Cửu Long như Hậu Giang, Sóc Trăng đang chuyển đổi sang mô hình trồng ớt hữu cơ và theo tiêu chuẩn VietGAP nhằm đáp ứng yêu cầu xuất khẩu ngày càng khắt khe.
Nhu cầu toàn cầu đối với ớt (tươi, đông lạnh, chế biến) đang tăng mạnh nhờ xu hướng sử dụng thực phẩm cay và gia vị bản địa. Ớt Việt Nam được ưa chuộng tại các chuỗi nhà hàng châu Á ở Mỹ, EU, Hàn Quốc nhờ độ cay phù hợp, màu sắc đẹp và giá cạnh tranh.
Tuy nhiên, kiểm dịch thực vật và dư lượng thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) vẫn là rào cản lớn. Năm 2023, một số lô hàng xuất sang Trung Quốc và EU bị cảnh báo do vi phạm giới hạn dư lượng thuốc BVTV.
Ngành ớt cần tăng cường đầu tư vào quy trình sản xuất sạch, kiểm soát chất lượng chặt chẽ từ vùng trồng đến sơ chế, đóng gói. Nếu khắc phục tốt các tồn tại về chất lượng và xây dựng thương hiệu rõ ràng, trái ớt có tiềm năng trở thành mặt hàng xuất khẩu chủ lực mới trong chiến lược nâng cao giá trị nông sản Việt Nam.
Hà Trần(t/h)
