Trải qua hơn 60 năm hình thành và phát triển, ngành thủy sản Việt Nam đã chuyển đổi từ sản xuất truyền thống sang kinh tế mũi nhọn, đi tiên phong trong đổi mới theo nền kinh tế thị trường từ thập niên 1980. Ngành phát triển đa dạng hình thức nuôi trồng, đặc biệt là tôm, và từng bước nâng cao chất lượng sản phẩm đáp ứng thị trường khó tính.
Hiện Việt Nam là một trong ba nước xuất khẩu thủy sản lớn nhất thế giới, cung cấp sản phẩm cho hơn 170 thị trường như Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc. Hoạt động thủy sản tạo việc làm trực tiếp cho khoảng 1 triệu lao động trên biển, 4 triệu lao động dịch vụ nghề cá, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần người dân, đồng thời góp phần bảo vệ an ninh biển, đảo.
Sản lượng thủy sản năm 2024 đạt 9,61 triệu tấn, gấp hơn 5 lần năm 1996, trong đó khai thác đạt 3,825 triệu tấn, nuôi trồng đạt 5,721 triệu tấn, diện tích nuôi biển 1,3 triệu ha với 9,7 triệu m³ lồng nuôi. Kim ngạch xuất khẩu năm 2024 vượt 10 tỷ USD, đưa Việt Nam vào vị trí số 3 thế giới. Sản xuất thủy sản Việt Nam không chỉ tạo ra giá trị lớn mà còn hình thành chuỗi sản phẩm chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu xuất khẩu và tiêu dùng nội địa.
Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chiến lược phát triển thủy sản đến năm 2030, tầm nhìn 2045, với mục tiêu xây dựng ngành kinh tế có quy mô lớn, thương hiệu uy tín, tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu, cạnh tranh cao và bền vững. Ngành hướng tới phát triển kinh tế tuần hoàn, nâng cao năng suất, chất lượng, giá trị gia tăng, thu hút các thành phần kinh tế tham gia, trong đó doanh nghiệp là nòng cốt. Đến năm 2045, thủy sản trở thành ngành kinh tế thương mại hiện đại, chế biến sâu, thuộc nhóm 3 nước sản xuất và xuất khẩu hàng đầu thế giới, đảm bảo an ninh dinh dưỡng, thực phẩm, an sinh xã hội và quốc phòng biển đảo.
Để thực hiện mục tiêu, Bộ Nông nghiệp và Môi trường triển khai đồng bộ nhiều giải pháp: Hoàn thiện hệ thống văn bản quản lý, tổ chức lại sản xuất, khuyến khích hình thành chuỗi liên kết khai thác thủy sản trên biển, cấp mã số nhận diện cơ sở nuôi, ứng dụng khoa học, công nghệ và chuyển đổi số vào nuôi trồng để nâng cao năng suất, chất lượng và giá trị sản phẩm. Các hình thức nuôi thân thiện môi trường, thực hành nuôi tốt (GAP) được khuyến khích, cùng với công tác tuần tra, kiểm tra, kiểm soát ngư trường, bảo vệ nguồn lợi thủy sản.
Hệ thống nhà máy chế biến đạt chuẩn và kiểm soát an toàn thực phẩm đã được xây dựng, đảm bảo sản xuất ổn định, tăng cường khả năng xuất khẩu và hội nhập thị trường quốc tế. Với chiến lược phát triển dài hạn, ngành thủy sản Việt Nam hướng tới một nền kinh tế hiện đại, bền vững, tạo ra giá trị cao, nâng tầm vị thế quốc gia trên bản đồ thủy sản toàn cầu.
Nam Sơn (t/h)
