Tìm hướng tháo gỡ khó khăn cho ngành da giày

Số liệu từ báo cáo của Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương), trong tháng 3/2024 chỉ số sản xuất da và các sản phẩm liên quan tăng 28,4% so với tháng 2/2024 và tăng 3,4% so với tháng 3/2023. Qúy I/2024, chỉ số sản xuất da và các sản phẩm liên quan tăng 3,3% so với cùng kỳ năm 2023.

Trong khi đó, xuất khẩu giày dép của Việt Nam trong tháng 2/2024 đạt trên 1,17 tỷ USD, giảm 40,25% so với tháng 1/2024 và giảm 15,52% so với tháng 2/2023, chiếm 4,77% tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của cả nước. Hai tháng đầu năm 2024, xuất khẩu mặt hàng này đạt 3,14 tỷ USD, tăng 13,92% so với cùng kỳ năm 2023 và chiếm trên 5,32% tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa cả nước.

Về thị trường xuất khẩu, 2 tháng đầu năm 2024, giày dép của Việt Nam được xuất khẩu sang các thị trường chủ yếu là Hoa Kỳ, EU, Trung Quốc, Nhật Bản, Anh… Kim ngạch xuất khẩu sang 5 thị trường này chiếm 79,97% tổng kim ngạch xuất khẩu giày dép của cả nước.

Còn mặt hàng túi xách, ví, vali, mũ, ô, dù, thông tin từ Cục Công nghiệp cũng cho thấy, trong tháng 2/2024 đạt trên 205,38 triệu USD, giảm 45,23% so với tháng 1/2024 và giảm 17,09% so với tháng 2/2023, chiếm 0,83% tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của cả nước. Tính chung 2 tháng đầu năm 2024, xuất khẩu mặt hàng này đạt 580,99 triệu USD, tăng 14,02% so với cùng kỳ năm 2023 và chiếm trên 0,98% tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của cả nước. Thị trường xuất khẩu của nhóm mặt hàng này gồm: Hoa Kỳ, EU, Nhật Bản, Canada, Trung Quốc… Tổng kim ngạch xuất khẩu sang 5 thị trường trên chiếm 82,47% tổng kim ngạch xuất khẩu túi xách, va li, mũ, ô dù của cả nước.

Tháng 2/2024 nhập khẩu nguyên phụ liệu dệt may, da giày của cả nước đạt trên 377,38 triệu USD, giảm 33,02% so với tháng 1/2024 và giảm 10,45% so với tháng 2/2023, chiếm 1,62% tổng kim ngạch nhập khẩu hàng hóa của cả nước. Tính chung 2 tháng đầu năm 2024, nhập khẩu nguyên phụ liệu dệt may, da giày của cả nước đạt trên 940,98 triệu USD, tăng 17,79% so với cùng kỳ năm 2023 và chiếm 1,74% tổng kim ngạch nhập khẩu hàng hóa.

Như vậy, nhìn vào bức tranh xuất nhập khẩu của ngành da giày trong những tháng đầu năm có thể ghi nhận những nỗ lực của cộng đồng doanh nghiệp trong xoay sở đơn hàng, phục hồi sản xuất và xuất khẩu. Tuy nhiên, xét về dài hạn, bên cạnh ưu thế về nguồn lao động có tay nghề cao, nếu ngành da giày không nâng cao năng lực nội sinh rất khó ứng phó với biến động thị trường cũng như giữ sức tăng trưởng bền vững cho ngành.

Về vấn đề này, nhận định của các chuyên gia cho thấy: Tuy ngành da giày đang đứng trước những cơ hội lớn từ các hiệp định thương mại (FTA) đã ký nhưng việc có thể tận dụng được hay không cần phải phát triển công nghiệp hỗ trợ, nguyên, phụ liệu trong nước. So với trước đây, tỷ lệ nội địa hóa của ngành đã đạt mức trung bình là 55%, cá biệt có những mặt hàng như giày thể thao đã chủ động được 70-80%, giày vải gần như 100% nguyên phụ liệu trong nước. Dù vậy, các chủng loại nguyên phụ liệu được sản xuất trong nước có chất lượng tốt, đủ tiêu chuẩn cho sản xuất hàng xuất khẩu hầu hết là sản phẩm của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI).

Ngành da giày Việt Nam có tổng cộng 129 doanh nghiệp đầu tư vào sản xuất nguyên liệu và phụ liệu giày dép, nhưng chỉ có khoảng 20 doanh nghiệp trong nước đủ khả năng cung ứng nguyên liệu cao cấp. Việc có quá ít doanh nghiệp đủ khả năng cung ứng nguồn nguyên liệu gây khó khăn cho những nhà sản xuất da giày trong việc đáp ứng đơn hàng và nguồn nguyên liệu. Điều này kéo theo tỷ lệ nội địa hóa thấp, trở thành rào cản của ngành da giày khi tiếp cận các thị trường có yêu cầu cao.

Bà Phan Thị Thanh Xuân, Tổng Thư ký Hiệp hội Da giày- Túi xách Việt Nam (Lefaso), cho hay, giày dép là ngành được đánh giá trong quá trình sản xuất gây ra phát thải lớn, EU lại là thị trường xuất khẩu đạt 6 tỷ euro mỗi năm của Việt Nam. Do vậy, trong giai đoạn tới, ngành da giày Việt Nam cần thiết phải thay đổi để thích ứng với quy định này.

Minh An(t/h)