Bài 4:Sơn La phấn đấu vì cuộc sống ấm no của Nhân dân

Hiện nay, còn khoảng 36.000 người thiếu đói, do đó, tỉnh Sơn vẫn trong top tỉnh nghèo nhất Việt Nam. Toàn tỉnh có tới 11 huyện và 1 thành phố thì, đã có tới 5 huyện nghèo trong diện hỗ trợ xóa đói giảm nghèo nhanh bền vững của Chính phủ.

Thành phố Sơn La

Bộ mặt nông thôn đã khởi sắc

Là một trong 3 chương trình trọng điểm trong phát triển kinh tế - xã hội, hơn 12 năm xây dựng nông thôn mới, bộ mặt nông thôn nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh Sơn La đã khởi sắc toàn diện, theo hướng hiện đại, sáng - xanh - sạch - đẹp. Tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh, đời sống Nhân dân ngày một nâng cao.

Lãnh đạo UBND tỉnh cho biết, bắt tay vào công cuộc xây dựng nông thôn mới năm 2011, đến nay, xây dựng nông thôn mới tại Sơn La đã bước vào giai đoạn III. Toàn tỉnh có 59 xã đạt chuẩn nông thôn mới, 5 xã nông thôn mới nâng cao; thành phố Sơn La hoàn thành xây dựng nông thôn mới, huyện Quỳnh Nhai đang phấn đấu đạt chuẩn nông thôn mới năm 2025. 

Các chủ trương, chính sách về xây dựng nông thôn mới được Nhân dân phấn khởi đón nhận, từng bước khắc phục tư tưởng trông chờ, ỷ lại Nhà nước, chuyển sang chủ động, tích cực tham gia xây dựng nông thôn mới. Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn được đầu tư, cải tạo, nâng cấp đồng bộ, kết nối liên xã, liên huyện.

Cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn có bước phát triển mới, tập trung chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi, ứng dụng các tiến bộ khoa học - kỹ thuật mới vào sản xuất; hình thành các chuỗi liên kết sản xuất - tiêu thụ gắn với truy xuất nguồn gốc.

Giai đoạn 2021 - 2025, Sơn La đã triển khai đồng bộ, toàn diện Bộ tiêu chí tại 3 cấp huyện - xã - bản. Từ việc định hình bộ khung số lượng đến chất lượng các chỉ tiêu, tiêu chí các cấp, tỉnh đã cụ thể hóa và ban hành đồng bộ các chủ trương, chính sách, quy định, lồng ghép các nguồn lực để thực hiện.

Cánh đồng hoa tại Happy Land Mộc Châu

Trong đó, tập trung cao công tác lãnh đạo, chỉ đạo 3 tiêu chí: Thu nhập; Văn hóa; Môi trường. Đây là 3 tiêu chí có ảnh hưởng sâu sắc, phản ánh thực tế chất lượng đời sống Nhân dân. Các tiêu chí, chỉ tiêu khác là vệ tinh, yếu tố “cần” để thực hiện “đủ” 3 tiêu chí trung tâm này.

Môi trường vẫn luôn là một trong những tiêu chí khó thực hiện: Khó ở phong tục, tập quán sinh hoạt như việc nuôi, nhốt gia súc, gia cầm dưới gầm sàn; khó ở nếp nghĩ, nhận thức của một bộ phận Nhân dân chưa tuân thủ các quy định về phòng chống cháy rừng, phun thuốc diệt cỏ chưa đúng quy định; khó do một số chỉ tiêu mang tính cảm quan, khó định lượng như cảnh quan môi trường nông thôn...

Song, xác định đây là một trong 3 tiêu chí cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, tỉnh đã quan tâm đẩy mạnh tuyên truyền, vận động Nhân dân chung tay xây dựng quê hương, bản làng xanh - sạch - đẹp theo thuần phong, mỹ tục, hiện đại, đa bản sắc.

Tỉnh xây dựng Bộ khung định lượng cho tiêu chí từ cấp huyện đến cấp bản; quan tâm, bố trí một phần ngân sách để xây dựng cảnh quan môi trường nông thôn. Riêng cấp bản, có quy định bản đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu về “Cảnh quan chất lượng môi trường sống”; bản được tích hợp đa giá trị từ sản xuất, văn hóa, du lịch...

Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Sơn La, các tổ chức chính trị - xã hội gắn công tác bảo vệ môi trường với các hoạt động chính trị. Bước đầu, hình thành một số mô hình về giữ gìn môi trường sinh thái gắn với du lịch cộng đồng tại các huyện Mộc Châu, Vân Hồ, Mai Sơn...

Tỉnh phát động các phong trào thi đua sôi nổi, hiệu quả như: Phong trào “5 không, 3 sạch” của Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh; phong trào tự quản các tuyến đường giao thông nông thôn của hội nông dân các cấp (trồng hoa, thắp sáng các tuyến đường); “Ngày thứ 7, chủ nhật xanh”, đưa cán bộ về giúp Nhân dân cải tạo, chỉnh trang nhà cửa, vườn tược, thu gom, xử lý rác thải, trồng cây xanh...

Doanh nghiệp Sơn La đổi mới và phát triển

Nhiều phong trào thi đua ra quân bảo vệ môi trường, đã được triển khai, duy trì, có sức lan tỏa rộng khắp.

Tuy nhiên, một trong những khó khăn lớn hiện nay đó là nguồn vốn ngân sách hỗ trợ chương trình giai đoạn III từ Trung ương giảm 1/3 so giai đoạn II, do đó chưa đáp ứng được nhu cầu kinh phí triển khai.

Việc hướng dẫn thực hiện Bộ tiêu chí chưa thể đúng, trúng từng địa bàn, như chỉ tiêu thu gom chất thải rắn, chất thải sinh hoạt, xã phải có điểm tập kết, xe chuyên dụng… rất khó thực hiện ở xã vùng III.

Theo lãnh đạo tỉnh, phát huy các thành quả đã đạt được, coi xóa đói giảm nghèo, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tốc thiểu số và miền núi là căn bản, nền móng, xây dựng nông thôn mới là mục tiêu, giai đoạn 2021 - 2025, Sơn La sẽ triển khai đồng bộ, hiệu quả 3 chương trình mục tiêu quốc gia trên địa bàn tỉnh; đảm bảo nông thôn mới đạt từ chất đến lượng, nâng cao giá trị đời sống, tinh thần, văn hóa, môi trường của mỗi người dân.

Trên quan điểm đó, tỉnh đã đề ra 6 nhóm giải pháp mang tính đột phá, gồm:

Tăng cường tuyên truyền, vận động sự chung tay, hưởng ứng xây dựng nông thôn mới của mọi tầng lớp nhân dân;

Củng cố, kiện toàn bộ máy hoạt động các cấp, đảm bảo tinh gọn, hiệu quả, rõ người, rõ việc, thâm canh cán bộ thực hiện chương trình nông thôn mới “vừa hồng, vừa chuyên”;

Tập trung thực hiện các chủ trương lớn của Đảng bộ tỉnh đã được cụ thể hóa bằng NQ06, NQ08 để tái cơ cấu ngành nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới;

Đẩy mạnh phát triển nông nghiệp công nghệ cao, đưa nền nông nghiệp, nông dân, nông thôn Sơn La thành trung tâm sản xuất, chế biến, tiêu thụ nông sản các tỉnh Bắc trung bộ…

Rà soát, đánh giá kỹ Bộ tiêu chí của từng cấp, xây dựng kế hoạch đạt chuẩn từng năm, giai đoạn phù hợp với tình hình và các nguồn lực;

Tăng cường kiểm tra, giám sát, kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc cho từng địa bàn, từng nhiệm vụ, giai đoạn.

Phát huy thế mạnh của địa phương

Nhằm phát huy thế mạnh của tỉnh về nông nghiệp, Sơn La đã và đang tập trung vào phát triển nông nghiệp, đầu tư vào các sản phẩm nông nghiệp chủ lực của địa phương. Điều này, giúp tăng thu nhập cho người dân và giảm tỷ lệ nghèo.

Để nâng cao thu nhập cho người dân, tỉnh tập trung phát triển trồng, chế biến các loại cây công nghiệp cho giá trị kinh tế cao. Hiện nay, tỉnh Sơn La đã được công nhận vùng ứng dụng công nghệ cao cho cà phê, xây dựng duy trì, phát triển chuỗi cung ứng cà phê an toàn. Có 4 sản phẩm cà phê được cấp quyết định công nhận sản phẩm OCOP. Trong đó, có 1 sản phẩm đạt 5 sao, 3 sản phẩm đạt 4 sao.

Toàn tỉnh có 9 cơ sở chế biến cà phê quy mô công nghiệp; 5 đơn vị tham gia chế biến sâu sản phẩm cà phê. Sơn La được Cục Sở hữu trí tuệ cấp Bảo hộ Chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm cà phê (đến nay, duy trì quản lý cấp quyền sử dụng chỉ dẫn địa lý “Cà phê Sơn La” cho 6 tổ chức…

Lãnh đạo Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh thăm khu vực sản xuất của Xí nghiệp Giầy Phù Yên 2, huyện Phù Yên

Mặc dù đạt được nhiều thành tựu về xóa đói, giảm nghèo; song Sơn La vẫn còn nhiều khó khăn trong việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, vì nguy cơ tái nghèo vẫn còn, công tác đào tạo nghề, giải quyết việc làm chưa mang tính dài hạn. Số lượng lao động có trình độ, kỹ năng nghề cao không nhiều dẫn đến việc không đáp ứng được nhu cầu của thị trường lao động hiện đại và bền vững.

Điều đó dẫn đến việc thiếu cung so cầu của thị trường lao động. Hiện tại, Sơn La có hơn 98.000 lao động, nhưng chủ yếu là lao động giản đơn, không đòi hỏi kỹ thuật cao. Ngoài ra, hệ thống thông tin trên thị trường lao động còn ít, phương thức quản trị thị trường lao động còn thiếu khả năng kết nối…

Phát huy những thành tựu đạt được và khắc phục những khó khăn, Sơn La xác định một số giải pháp đồng bộ nhằm đạt được mục tiêu quốc gia về xóa đói, giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025 của tỉnh. Trong đó:

Ưu tiên đào tạo lực lượng lao động chất lượng cao, thông qua việc rèn luyện các kỹ năng cho cả người mới và đào tạo lại các cán bộ, tổ chức;

Ứng dụng và quản lý số hóa hiệu quả để tối ưu hóa nguồn tài nguyên, nguồn lực xã hội;

tập trung hơn vào những dự án tài chính vi mô với một số phương án giảm nghèo cụ thể, quy mô nhỏ (nghiên cứu điều chỉnh giới hạn dư nợ và diện cho vay) để mang lại hiệu quả cao hơn.

Cùng với sự nỗ lực của các cấp, Sơn La cần chú trọng nâng cao nhận thức của Nhân dân, đặc biệt là người nghèo, người dân tộc thiểu số.

Đồng thời, tuyên truyền để người dân hiểu rằng, chìa khóa trong việc xóa đói giảm nghèo phụ thuộc vào sự kiên trì của chính những người nghèo.

Họ là “kiến trúc sư” cho số phận của chính mình. Sự quyết tâm của họ - chính là chìa khóa cho mục tiêu thoát nghèo hiệu quả và giúp người dân có cuộc sống tốt hơn.

UBND tỉnh đã đưa ra nhiều giải pháp để hỗ trợ người nghèo phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo đa chiều, đặc biệt, tập trung vào nhóm người nghèo là người dân tộc thiểu số. Cụ thể, tỉnh đã triển khai nhiều chương trình tạo việc làm, đa dạng hóa sinh kế cho người dân; mở cổng thông tin việc làm: http://vieclamsonla.net và tổ chức các hội chợ, hội nghị việc làm để hỗ trợ tìm việc cho người dân. Tính đến nay, đã có hơn 315.000 lượt truy cập vào website này để tìm hiểu các thông tin.

Bên cạnh đó, Sơn La còn tập trung vào các giải pháp khai thác thế mạnh của vùng và phát triển du lịch các địa phương một cách đồng bộ. 

Các HTX trồng cà phê đã phát triển dòng sản phẩm cà phê đặc sản, cà phê chất lượng cao, từng bước xóa đói, giảm nghèo cho người dân địa phương

Để nâng cao thu nhập cho người dân, Sơn La còn tập trung phát triển trồng, chế biến các loại cây công nghiệp cho giá trị kinh tế cao.

Việc thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững  - đã góp phần thu hẹp khoảng cách chênh lệnh về mức sống giữa nông thôn và thành thị, giữa các vùng, các dân tộc… Cơ sở hạ tầng ở các huyện nghèo, xã nghèo, bản đặc biệt khó khăn, được tập trung đầu tư đồng bộ theo tiêu chí nông thôn mới, tạo điều kiện cho người dân tiếp cận các nguồn vốn để phát triển sản xuất, tự tạo việc làm, tăng thu nhập, góp phần thoát nghèo bền vững.

Là một tỉnh miền núi, biên giới, Sơn La là địa phương có đường biên giới giáp với nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào. Vì vậy, trong công tác xóa đói giảm nghèo, tỉnh Sơn La luôn xác định phải gắn kết chặt chẽ với công tác bảo đảm quốc phòng, an ninh.

Việc xóa đói giảm nghèo, chăm lo cho đời sống của người dân nghèo, nhất là đối với địa bàn các xã biên giới, giúp đồng bào yên tâm bám bản, bám làng lao động sản xuất - chính là góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội vùng biên giới.

Tỉnh Sơn La xác định, muốn xây dựng được thế trận an ninh nhân dân và thế trận quốc phòng toàn dân vũng chắc, thì lòng dân phải thuận, cả hệ thống chính trị phải luôn đồng hành cùng với đồng bào trong mọi chủ trương, chính sách, nhất là những chương trình về xóa đói giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi và tạo thêm nhiều ngành nghề mới cho người dân ở vùng nông thôn.

Công an tỉnh Sơn La, trong những năm qua, đã phối hợp với lực lượng quân sự, biên phòng, đẩy mạnh công tác an sinh – xã hội, chăm lo đời sống cho bà con Nhân dân.

Đặc biệt, Công an tỉnh Sơn La đã nhận hỗ trợ, giúp đỡ 2 xã trọng điểm, phức tạp về an ninh trật tự là xã Lóng Luông và xã Tân Xuân, huyện Vân Hồ, từ đây sẽ là cầu nối giúp quần chúng nhân dân gắn bó mật thiết hơn nữa với lực lượng công an…

Thời gian tới, tỉnh Sơn La xác định một số giải pháp đồng bộ: Ưu tiên đào tạo lực lượng lao động chất lượng cao, thông qua việc rèn luyện các kỹ năng cho cả người mới và đào tạo lại các cán bộ, tổ chức; ứng dụng và quản lý số hóa hiệu quả để tối ưu hóa nguồn tài nguyên, nguồn lực xã hội… nhằm đạt được mục tiêu quốc gia về xóa đói, giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 – 2025.

Bài 5: Quảng Nam - khát vọng vươn lên thoát nghèo

H. Thủy