Theo Hiệp hội Rau quả Việt Nam, ước tính trong tháng 3, xuất khẩu rau quả đạt giá trị 393,818 triệu USD, giảm 8,4% so với tháng 3/2018. Ước tính trong 3 tháng đầu năm nay, xuất khẩu rau quả đạt 878,429 triệu USD, giảm 8,06% so với cùng kỳ năm ngoái.
Trung Quốc vẫn là thị trường chủ đạo của rau quả Việt Nam. Trong 2 tháng đầu năm nay, xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc đạt 428,045 triệu USD (chiếm 73,11% tổng giá trị xuất khẩu rau quả). Đứng thứ 2 là thị trường Mỹ với 19,479 triệu USD (chiếm 3,3%). Tiếp đó là Hàn Quốc với 18,655 triệu USD (3,19%), Nhật Bản với 16,857 triệu USD (chiếm 2,88%)…
Tuy nhiên, theo báo cáo của Hải Quan Trung Quốc thì việc xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc, đang tồn tại một số vấn đề như hiện tượng làm giả chứng nhận, mở đơn hàng, tờ khai giả; vi phạm tiêu chuẩn chất lượng hàng nông sản. Cụ thể, năm 2018, tại thị trường thành phố Nam Ninh (Quảng Tây, Trung Quốc) đã nhập khẩu 1,53 triệu tấn trái cây của Việt Nam, thì trong đó đã phát hiện 140 lô hàng (chủ yếu là nhãn, chuối, chôm chôm của VIệt Nam) có sinh vật lạ gây hại không đạt tiêu chuẩn. Và nhập khẩu 1,19 triệu tấn tinh bột sắn thì phát hiện 03 lô không đạt tiêu chuẩn đo hàm lượng chì vượt mức cho phép.
Bên cạnh đó, đối với hàng nhập khẩu từ nước thứ 3 mượn xuất xứ hàng hóa của Việt Nam, cơ quan chức năng Trung Quốc đã phát hiện ớt nhập khẩu từ Việt Nam nghi là ớt Ấn Độ (do kích thước,đặc điểm khắc với ớt Việt Nam) trong khi đó Ấn Độ chưa được phê chuẩn xuất khẩu ớt sang Trung Quốc.
Trước thực tế này, ngày 5/4/2019, Cục chế biến và phát triển thị trường nông sản đã có văn bản hỏa tốc số 339/CBTTNS –TT, liên quan đến việc truy xuất nguồn gốc trái cây của Việt Nam tại thị trường Trung Quốc.
Theo công văn nói trên, bắt đầu từ 1/1/2019, các loại nông sản xuất khẩu sang Trung Quốc đều phải đăng ký thông tin nhà vườn, nhà xưởng, bao bì gửi cho Hải quan Trung Quốc. Nhưng để thuận lợi cho việc thông quan và không bị ách tắc, kể từ đầu năm đến 13/3/2019, phía Trung Quốc vẫn cho thông quan 3.980 xe dưa hấu và một số loại hoa quả, với các xe này phía Trung Quốc đã đơn giản hóa yêu cầu về tem nhãn, bao bì.
Tuy nhiên, bắt đầu từ 1/5/2019, tất cả các sản phẩm nông sản và trái cây của Việt Nam phải được kiểm tra, giám sát xuất nhập khẩu và truy xuất nguồn gốc rõ ràng như thông tin nhà vườn, nhà xưởng, bao bì phải gửi cho Hải quan Trung Quốc. Trong đó, có 3 điểm cần chú ý trong việc quản lý truy xuất nguồn gốc của Hải quan Trung Quốc.
Điểm đầu tiên là dưa hấu Việt Nam xuất sang Trung Quốc có thể sử dụng cách dán tem có mã truy xuất nguồn gốc lên trái dưa hoặc đóng dưa bằng bao bì thùng giấy có thông tin truy xuất nguồn gốc.
Điểm thứ hai là doanh nghiệp xuất khẩu chủ động lựa chọn sử dụng bao bì thùng giấy hoặc tem nhãn dán lên trái cây; chủ động chọn đơn vị in tem nhãn truy xuất nguồn gốc. Hiện đã có 41 doanh nghiệp xuất khẩu ký hợp đồng với Tập đoàn Trung Kiểm (CCIC) là đơn vị có năng lực cung cấp lượng lớn tem nhãn cho doanh nghiệp.
Điểm thứ ba là từ 1/5/2019, Hải quan Trung Quốc sẽ thực hiện thêm một số quy định mới đối với một số loại trái cây nhập khẩu từ Việt Nam. Cụ thể, đối với dưa hấu: không cho phép dưa hấu lót rơm thông quan; yêu cầu dùng xốp lưới hoặc chất liệu không có sinh vật gây hại để bọc trái. Đối với mít: yêu cầu dùng giấy dai Kraft để bọc hoặc dùng bao bì là thùng giấy có in thông tin truy xuất nguồn gốc. Đối với chuối: yêu cầu bao bì là thùng giấy hoặc túi nhựa để bọc (đều phải in mã và thông tin truy xuất nguồn gốc).
Do vậy để chuẩn bị tốt cho việc đáp ứng yêu cầu xuất khẩu trái cây sang Trung Quốc giúp người nông dân chủ động với sản phẩm của mình không bị ép giá và bị trả về rất cần có sự vào cuộc của các cơ quan ban ngành liên quan, đồng thời cần tuyên truyền cho người dân hiểu rõ và thực hiện nghiêm túc để hoa quản Việt Nam sẽ có vị trí và xuất khẩu ra các nước trên thế giới.
Tâm An
