“Vạch trần” nguyên nhân gây tăng giá xăng dầu

THCL Câu chuyện về giá xăng dầu luôn là chủ đề được dư luận quan tâm bởi nó ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân và DN. Tuy nhiên, mới đây, Kiểm toán Nhà nước đã “khui ra” hàng loạt sai phạm trong kinh doanh xăng dầu.

Quá nhiều bất cập

Dù mốc công bố là giai đoạn 2011 - 2013 nhưng cũng có thể thấy, giá xăng dầu trong nước tương đối ổn định, hài hòa lợi ích Nhà nước, DN kinh doanh xăng dầu và người dân. Tuy nhiên, Kiểm toán Nhà nước nhận định, trong đầu năm 2011, bằng các công cụ tài chính (chính sách thuế, Quỹ bình ổn giá, chi phí và lợi nhuận định mức), chính sách điều hành giá bán xăng dầu và các quyết định trích, sử dụng quỹ bình ổn giá chưa phù hợp như giữ giá xăng dầu quá thấp so với giá xăng dầu thế giới trong một thời gian dài, sử dụng quá Quỹ bình ổn giá, không còn nguồn bù đắp phải điều chỉnh tăng giá xăng dầu cao.

Một số DN đầu mối nhập khẩu xăng dầu không chấp hành đầy đủ quy định về hạn mức nhập khẩu xăng dầu và dự trữ lưu thông theo quy định tại Nghị định số 84 của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu (sản lượng nhập khẩu thấp hơn so với hạn mức); tại một số thời điểm không bảo đảm dự trữ lưu thông 30 ngày, mua xăng dầu của các đơn vị không phải là DN đầu mối nhập khẩu xăng dầu. Điều này đã tác động khiến không bảo đảm được mục tiêu bình ổn giá, làm chỉ số giá tiêu dùng tăng cao, ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống an sinh xã hội.

Theo công bố của Kiểm toán Nhà nước, đến 31/12/2013, vẫn còn gần 372 tỷ đồng tiền lãi dầu để lại năm 2012 chưa được Tập đoàn Dầu khí quốc gia (PVN) và Bộ Tài chính quyết toán, số hạch toán năm 2013 cao hơn số được quyết toán 490 tỷ đồng, không tính đến khoản cấp cho 3 dự án của Bộ Quốc phòng chưa làm thủ tục quyết toán 1.546 tỷ đồng.

Có lỗ thật không?

Theo báo cáo tài chính của Tập đoàn Dầu khí quốc gia, DN này đang kinh doanh xăng dầu lỗ. Nhiều chuyên gia kinh tế cũng như dư luận đặt câu hỏi về cách thức báo lỗ - lãi của Petrolimex, cũng như bản báo cáo kết quả kinh doanh của tập đoàn này.

Theo chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh, giá xăng dầu Việt Nam thời gian qua trên thực tế giảm ít hơn so với mức giảm trên thị trường thế giới, giá dầu thế giới giảm 60% thì Việt Nam mới giảm khoảng 40%. Như vậy, so với thế giới thì Việt Nam vẫn còn khá nhiều dư địa, trong khi hiện nay giá xăng đã được điều chỉnh tăng trở lại. “Vấn đề đặt ra là cần xem xét động cơ của Petrolimex khi kêu lỗ liệu có phải để gây tác động được xả Quỹ bình ổn vốn đang còn rất lớn hay không, mặt khác, cần xem lại những lý do mà Petrolimex biện minh cho khoản lỗ khủng liệu có hợp lý”, Ông Doanh cho hay.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh cho biết, khó xác minh tính chuẩn xác về kết quả kinh doanh của các DN kinh doanh xăng dầu bởi số liệu thống kê của xăng dầu luôn biến động, dù các DN thường xuyên báo cáo là kinh doanh thua lỗ và phải tăng giá để bù lỗ hoặc điều chỉnh quỹ hỗ trợ giá các mặt hàng này, nhưng cũng không có cơ chế để kiểm soát tính chính xác của các con số vì chỉ có thể dựa vào báo cáo của DN đó.

Lý giải nguyên nhân trên, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch Đầu tư cho biết thêm: “Nhận thức và trách nhiệm, cũng như việc chấp hành Luật Thống kê là chưa tốt dẫn đến nhiều thông tin cung cấp không sát với thực tế, chưa phản ánh đúng thực trạng sản xuất, kinh doanh và không kịp thời vào thời điểm cơ quan thống kê cần có số liệu; nguồn thông tin của các bộ, ngành bị khép kín, không chia sẻ cho cơ quan thống kê, gây khó khăn cho việc đánh giá, phân tích và dự báo tình hình. Trách nhiệm của người sử dụng thông tin thống kê còn chưa hiểu các con số thống kê phản ánh gì để sử dụng đúng mục đích và đưa ra những chính sách cho phù hợp”.

Thanh Hoa