Vì sao Bộ NN&PTNT vẫn cho lưu hành “chất độc”?

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Hà Công Tuấn: “Chúng tôi sẽ điều chỉnh thời hạn của Quyết định 278”

Loại bỏ paraquat sẽ cứu 1.000 người mỗi năm

Hoạt chất 2.4D và Paraquat có khả năng gây một số bệnh cho động vật và con người. Cụ thể, 2.4D rất độc với mắt (xếp loại độ độc 1 đối với mắt), có thể gây ảnh hưởng trực tiếp đến các tế bào máu trắng, do đó làm tăng nguy cơ gây ung thư bạch huyết ở người, sử dụng lâu dài gây ảnh hưởng đến hệ thần kinh, nội tiết và hệ miễn dịch.

Trong các thuốc trừ cỏ chứa 2.4D đều có một lượng chất chlorophenol không được tổng hợp hết gọi là phenol tự do. Chlorophenol có nhiều ảnh hưởng không tốt đối với sức khỏe con người và môi trường sống do trong tự nhiên, Chlorophenol tồn tại tương đối lâu và có thể chuyển hóa thành chất Dioxin. Chất Dioxin có khả năng kích thích tế bào ung thư phát triển, gây đột biến tế bào và dị dạng cơ thể người và động vật máu nóng.

Paraquat gây ảnh hưởng nhiều đến chức năng phổi, thận, tim, bị phơi nhiễm trực tiếp Paraquat qua đường da, đường hô hấp trên hay đường miệng đều có thể dẫn đến ngộ độc, thậm chí là tử vong mà không có thuốc giải độc.

Lãnh đạo Trung tâm chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cho biết một con số rất nhức nhối và đau xót: Mỗi năm cả nước có 1.000 ca tử vong vì ngộ độc thuốc diệt cỏ chứa Paraquat. Ngộ độc paraquat cứ tăng lên hằng năm khiến cho các bác sĩ “khiếp sợ”. Theo thống kê của Trung tâm Chống độc, năm 2015 hơn 300 trường hợp, đến năm 2016 thì con số này tăng lên gần 500 trường hợp cấp cứu do ngộ độc paraquat. 

Bác sỹ Nguyễn Trung Nguyên, Phụ trách Trung tâm Chống độc, cho biết, với các trường hợp ngộ độc Paraquat, không chỉ Việt Nam mà ngay các nước trên thế giới, khả năng điều trị thành công rất hạn chế, tỷ lệ tử vong lên tới 70-90%, nếu có chữa trị được thì những di chứng để lại hết sức nặng nề như xơ phổi, khó thở, suy hô hấp, bệnh phổi mạn tính… Khi paraquat bị cấm khỏi danh mục thuốc bảo vệ thực vật thì mỗi năm sẽ cứu được hơn 1.000 trường hợp tử vong trên cả nước. Nếu không làm sớm việc này thì còn tử vong nhiều hơn nữa.

Bệnh nhân ngộ độc paraquat điều trị tại Trung tâm Chống độc (Ảnh PV)

Sẽ điều chỉnh thời hạn quyết định 278

Ngày 14/3/2017, TH&CL đăng bài viết: “Kéo dài thời hạn dùng “thuốc độc” trong nông nghiệp: Có vì lợi ích nhóm?”, phản ánh việc Bộ NN&PTNT loại bỏ danh sách TBVTV chứa hoạt chất 2,4D và Paraquat ra khỏi danh mục TBVTV được sử dụng tại Việt Nam, nhưng lại cho thời hạn 01 năm để để sản xuất, nhập khẩu, 02 năm được buôn bán sử dụng, khiến dư luận đặt nghi vấn “có lợi ích nhóm”?

Sau khi đăng tải, TH&CL tiếp tục nhận được nhiều ý kiến về việc không đồng tình “độ trễ” để cấm nhập khẩu, sản xuất và lưu hành các loại chất độc này và cho rằng nên chấm dứt luôn.

Chiều 3/6, tại buổi họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 5/2017, Thứ trưởng Bộ NNPTNT Hà Công Tuấn cho biết, theo Quyết định 278 của Bộ sẽ có 82 TBVTV thương phẩm có chứa hoạt chất 2,4D và Paraquat (bao gồm 46 tên thương phẩm có chứa Paraquat và 36 tên thương phẩm có chứa 2.4D) đều được loại bỏ khỏi danh mục những TBVTV được phép lưu thông và sử dụng tại Việt Nam.

Cũng trong quyết định của Bộ trưởng, có ghi thời hạn được phép nhập khẩu là 1 năm và thời hạn chấm dứt hoàn toàn việc sử dụng trong 2 năm. Có những lý do như sau: Quyết định của Bộ trưởng Bộ NNPTNT là văn bản hành chính cá biệt. Luật quy định khi loại bỏ danh mục thì phải có thời hạn và Bộ NNPTNT chúng tôi cũng đã thể chế hoá thành Thông tư 21 về thời hạn; Đối với các doanh nghiệp, các nhà cung cấp cũng phải có một thời gian để họ giải quyết những tồn tại của họ.

Tuy nhiên, ông Tuấn bộc bạch: “Chúng tôi cũng chia sẻ, đồng ý với phản ánh của dư luận khoảng thời gian ấy thì hơi dài. Cách xử lý của chúng tôi ngay sau đó là họp các hiệp hội phân bón, các nhà cung ứng và chỉ đạo các cơ quan bảo vệ thực vật xử lý theo cách rút ngắn hơn những thời hạn đó. Tức là chỉ giải quyết cho nhập 82 danh mục thương phẩm có chứa 2 chất Paraquat và 2.4D, trên cơ sở những hợp đồng đã được ký kết, những vận đơn đã có. Đồng thời vận động bà con nông dân không sử dụng.

Chúng tôi sửa Thông tư 21. Trong tháng này sẽ xin phép trình những văn bản quy phạm pháp luật sửa và công khai lấy ý kiến. Và chắc chắn khi văn bản quy phạm pháp luật được sửa thì chúng tôi sẽ điều chỉnh thời hạn của Quyết định 278”.

Chưa đồng tình với lý giải của Bộ NN&PTNT, nhiều chuyên gia trong lĩnh vực nông nghiệp cho rằng, với TBVTV có hoạt chất 2,4D và Paraquat - cực độc, Bộ nên cấm nhập khẩu, sản xuất và lưu hành luôn.

TS. Nguyễn Đăng Nghĩa, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và tư vấn nông nghiệp nhiệt đới cho rằng, độ độc hại của 2,4D và Paraquat đã được cảnh báo từ lâu và nhiều nước đã cấm sử dụng từ 20 năm nay. Đến nay, Việt Nam mới đưa ra khỏi danh mục sử dụng là quá chậm.

“Hậu quả về môi trường, về tính mạng và sức khỏe con người như ung thư, chết người... ai là người gánh chịu? Chính các nhóm lợi ích liên quan đến việc thương mại hóa rộng rãi các loại hóa chất này đã che đậy những nguy hiểm của “chất độc” để bán ra thị trường?”, TS. Nghĩa đặt vấn đề.

Hoan Nguyễn