Thương hiệu Vicem Hà Tiên
Trong nhiều năm qua, Công ty cổ phần Xi măng Hà Tiên 1 (Vicem Hà Tiên) luôn dẫn đầu về thị phần trên thị trường trong cả 02 phân khúc xi măng bao và xi măng rời. Các sản phẩm xi măng mang thương hiệu Vicem Hà Tiên nổi tiếng với biểu tượng Kỳ Lân đã có mặt tại hầu hết tại các công trình dân dụng và công nghiệp trên khắp miền Nam Việt Nam và cả các công trình tại nước ngoài. Với Vicem Hà Tiên, Nhân – Nghĩa – Trí – Tín là phương châm cho mọi hoạt động tổ chức, sản xuất và kinh doanh.
Mặc dù là ánh sáng trong ngành xây dựng và là một trong những thương hiệu dẫn đầu trong ngành xi măng tại Việt Nam, nhưng Vicem Hà Tiên luôn nghiên cứu, tìm tòi để sản xuất ra các dòng sản phẩm khác nhau, đáp ứng tốt nhất đối với nhu cầu đa dạng của thị trường. Đây cũng là chiến lược cạnh tranh vô cùng lành mạnh và thiết thực của công ty.
Trên thực tế, Vicem Hà Tiên không chỉ được biết đến bởi những sản phẩm trong ngành xây dựng, mà còn được biết đến trước sự “lùm xùm” từ dự án Khu đô thị xi măng Bình Phước. Vicem Hà Tiên đang dần đánh mất đi những gì đang có, “Nhân-Nghĩa-Trí-Tín” có còn đúng với Vicem Hà Tiên không?
Dự án Khu đô thị Xi măng Bình Phước có đang “nằm” trên Quyết định
Theo tài liệu mà PV Thương hiệu & Công luận thì, quy hoạch, Khu đô thị Xi măng Bình Phước có tổng diện tích 411,78 ha. Trong đó, 172,89 ha thuộc xã Lộc Khánh, huyện Lộc Ninh và 238,89 ha thuộc xã An Khương, huyện Hớn Quản. Hai huyện trên đều thuộc tỉnh Bình Phước. Quy mô dân số khu đô thị vào khoảng 12.280 người. Dự án do Tổng giám đốc Công ty cổ phần Xi măng Hà Tiên 1 làm chủ đầu tư. Cơ cấu sử dụng đất được phân bổ cụ thể như sau:
Đất ở có diện tích 77,26 ha, gồm 2.456 lô nhà biệt thự, nhà vườn, nhà ở xã hội; Tầng cao xây dựng tối đa 02 tầng; Mật độ xây dựng từ 40 - 70%, tùy theo diện tích lô đất. Đất công trình công cộng có diện tích 18,07 ha, gồm công trình giáo dục, thương mại - dịch vụ, y tế, thể dục thể thao và công trình văn hóa; Tầng cao xây dựng trường học tối đa 4 tầng; Mật độ xây dựng 40%. Đất cây xanh có diện tích 68,71 ha, mật độ xây dựng 5%, số tầng công trình trong khu công viên 2 tầng. Đất giao thông có diện tích 68,03 ha. Đất hạ tầng kỹ thuật có diện tích 2,27 ha, mật độ xây dựng 40%, chiều cao công trình 2 tầng. Đất trồng trọt và dự trữ có diện tích 175,96 ha, được bố trí đều trong khu quy hoạch. Khu đô thị Xi măng Bình Phước có phía Đông giáp đường đất hiện hữu, phía Tây giáp đất của dân, phía Nam giáp đường ĐT.757 và đất của dân, phía Bắc giáp đất của dân.
Tại Quyết định số 371/QĐ-TTg ngày 03/04/2003 của Thủ tướng về đầu tư dự án Nhà máy Xi măng Bình Phước đã nêu: “Giao HĐQT Tổng công ty Xi măng Việt Nam (Vicem) thẩm định và phê quyệt những phần việc khi triển khai đầu tư dự án theo đúng quyết định đầu tư và quy định hiện hành; chỉ đạo Chủ đầu tư thực hiện đầu tư nhanh… và đúng quy định”. Đến ngày 14/07/2003, Thủ tướng đã chấp thuận kế hoạch đấu thầu đối với 46 gói thầu tại Công văn số 938/CP gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư, trong đó có gói thầu 25 xây dựng Khu nhà ở CBCNV đã nêu: “Giao HDQT Vicem chịu trách nhiệm đối với các công việc đã thự hiện và chỉ đạo Chủ đầu tư thực hiện đầu thầu theo đúng quy định hiện hành”.
Tuy nhiên, Vicem và Vicem Hà Tiên không thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng theo Quyết định và Công văn trên mà từ 2004 đã đề nghị UBND tỉnh Bình Phước chấp thuận quy hoạch diện tích xây dựng Khu nhà ở CBCNV là 500 ha.
Đến năm 2008, khi dự án Khu nhà ở vẫn chưa thực hiện thì Công ty Hà Tiên 1 lại nêu lý do biến động giá đất, khó khăn tài chính nên đề nghị Vicem cho phép tách gói thầu 25 ra khỏi sự án thành dự án độc lập với diện tích 456ha và tính đến phương án kinh danh bất động sản. Sau đó, được ông Lê Văn Chung, chủ tịch HĐQT Vicem chấp thuận tại Công văn số 1611 ngày 18/12/2008 gửi Người đại diện vốn Nhà nước tại Vicem Hà Tiên và được HĐQT Vicem Hà Tiên ký Nghị quyết số 02/02/2009 chấp thuận tách hạng mục xây dựng khu nhà ở CBCNV thuộc gói thầu số 25 dự án Nhà máy Xi măng Bình Phước thành lập khu đô thị với diện tích 413ha và chi số tiền 200,987 tỷ đồng có dự án (trong đó có 153,409 tỷ đồng vay của Vicem) mà không báo cáo, trình Thủ tướng chấp thuận về chủ trương, cho phép đầu tư.
Khoản 1, Điều 6 Nghị định 02/2006 ngày 05/01/2006 của Chính phủ quy định về trình tự hình thành, phát triển khu đô thị mới: “Chủ đầu tư căn cứ vào quyết định hoặc văn bản cho phép đầu tư để tiến hành các thủ tục giao, nhận đất, thuê đất, chuyển quyền sử dụng đất và giải phóng mặt bằng”. Khoản 1, Điều 15 Nghị định trên : “Dự án khu đô thị mới có quy mô sử dụng đất từ 200 ha trở lên do UBND tỉnh thẩm định và trình Thủ Tướng Chính Phủ xem xét, cho phép đầu tư”. Quá trình thực hiện, Sở Xây dựng tỉnh Bình Phước đã có Công văn số 998 ngày 07/12/2011 gửi Vicem Hà Tiên nêu rõ dự án Khu đô thị Xi măng Bình Phước có diện tích 411,8 ha do UBND tỉnh thẩm định và trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, cho phép đầu tư nhưng HĐQT Vicem Hà Tiên và UBND tỉnh Bình Phước vẫn tiếp tục thực hiện dự án. Ngoài ra, Công ty Hà Nội 1 là đơn vị không có chức năng kinh doanh bất động sản, do đó việc đầu tư dự án Khu đô là vi phạm Điểm a, Điều 11 Nghị định 02/2006: “1. Chủ đầu tư dự án khu đô thị mới phải bảo đảm có đủ các điều kiện sau: a) Là doanh nghiệp có đăng ký kinh doanh về đầu tư kinh doanh bất động sản”.
Đối với hành vi tự ý tách gói thầu trên của HĐQT Vicem Hà Tiên dẫn tới điều chỉnh dự án, làm thay đổi quy mô, mục tiêu ban đầu, tổng mức đầu của dự án là vi phạm. Khi dự án chưa được Thủ tướng cho phép đầu tư nhưng UBND tỉnh Bình Phước đã ra các Quyết định thu hồi đất, phê duyệt phương án bồi thường giải phóng mặt bằng để Vicem Hà Tiên chi số tiền 182,372 tỷ đồng bồi thường, hỗ trợ là vi phạm. Đồng thời, phê duyệt quy hoạch chi tiết xây dựng Khu đô thị 1/200 và 1/500 trong khi chưa có quy hoạch vùng, quy hoạch chung khu đô thị là trái quy định của Luật Quy hoạch đô thị 2009.
Vụ việc trên đã được Thanh tra Bộ Tài chính thanh tra, kết luận vào ngày 13/10/2017: “… dự án đang trong quá trình lập báo cáo khả thi và chưa được phê duyệt, nhưng Vicem Hà Tiên đã thực hiện chi với tổng chi phí từ 2010 đến 2016 là 200,987 tỷ đồng” và Thanh tra Bộ Xây dựng kết luận sai phạm của HĐQT, Ban Tổng giám đốc Vicem Hà Tiên - Công ty Hà Tiên 1 tại Kết luận thanh tra số 552/KL-TTR ngày 06/12/2018 trong việc thực hiện dự án trên và yêu cầu khắc phục hậu quả trong thời hạn 45 ngày kể từ ngày công bố kết luận thanh tra nhưng đến nay các cá nhân liên quan không có phương án để khắc phục hậu quả.
Từ dự án khu đô thị Xi măng sang dự án điện mặt trời.
Theo tìm hiểu PV Thương hiệu & Công luận được biết, khu đất 413 ha tại xã An Khương huyện Hớn Quản và xã Lộc Khánh, huyện Lộc Ninh có vị trí thuộc vùng sâu, vùng xa của tỉnh Bình Phước, trên địa bàn không có hoạt động sản xuất kinh doanh, đô thị, thương mại, khu công nghiệp. Khu đất trên có quy hoạch sử dụng đất được phê duyệt là đất ở nông thôn, loại đất là trồng cây lâu năm, trên đất là đất trống và trồng sắn.
Toàn bộ khu đất đã giải phóng mặt bằng, ra quyết định thu hồi, nhưng chưa giao đất cho Vicem Hà Tiên nên không được xác định là tài sản của Vicem Hà Tiên (đất vẫn do cơ quan Nhà nước quản lý). Khu đất không nằm trong quy hoạch, quy hoạch bổ sung phát triển điện mặt trời và khu đô thị, công nghiệp. Hiện, UBND tỉnh Bình Phước không thay đổi quy hoạch sử dụng đất và xác định dự án Khu đô thị không còn tính khả thi. Nhưng đến nay, Vicem, Vicem Hà Tiên, UBND tỉnh Bình Phước, UBND huyện Hớn Quản và Lộc Ninh cũng xác nhận chưa nhận được đề nghị chính thức của tổ chức, cá nhân nào để đầu tư dự án điện mặt trời hoặc dự án khác và Vicem Hà Tiên không có phương khắc phục.
Mặt khác, Vicem và Vicem Hà Tiên cũng không có chức năng, ngành nghề kinh doanh điện mặt trời, khu đô thị. Do vậy, toàn bộ số tiền 200,987 tỷ đồng Vicem Hà Tiên đã đầu tư cho dự án Khu đô thị Xi măng Bình Phước (UBND tỉnh Bình Phước phê duyệt diện tích 413 ha, quy hoạch chi tiết xây dựng khu đô thị, phương án bồi thường GPMB trái thẩm quyền và Vicem Hà Tiên đầu tư dự án nhưng bản chất không có dự án) đến nay không có khả năng thu hồi gây hậu quả nghiêm trọng.
PV Thương hiệu & Công luận tiếp tục chuyển đến bạn đọc thông tin chi tiết về Vicem Hà Tiên.
Theo khoản 2, Điều 40 Luật Xây dựng 2003: “Nội dung điều chỉnh của dự án đầu tư xây dựng công trình phải được người quyết định đầu tư cho phép và phải được thẩm định lai…” Điểm a,b,c khoản 1 và khoản 2, Điều 13, Nghị định số 16/2005/NĐ-CP ngày 07/02/2005 về điều chỉnh dự án đầu tư xây dựng công trinh: “1. Dự án đầu tư xây dựng công trình được điều chỉnh khi có một trong các trường hợp sau đây …a. Bị ảnh hưởng bởi thiên tai hoặc sự kiện bất khả kháng, b. Xuất hiện các yếu tố đem lại hiệu quả kinh tế cao hơn, c. Quy hoạch xây dựng thay đổi làm ảnh hưởng quy mô, tính chất, mục tiêu của dự án; 2. … Trường hợp điều chỉnh dự án làm thay đổi thiết kế cơ sở về kiến trúc, quy hoạch, quy mô, mục tiêu đầu tư ban đầu hoặc vượt tổng mức đầu tư đã được được phê duyệt thì chủ đầu tư phải trình người quyết định đầu tư xem xét, quyết định. Nhưng nội dung thay đổi phải được thẩm định lại”. Khoản 2, Điều 31; Khoản 2, Điều 41, Luật Đất đai 2003; Điều 30, Nghị định 69/2009 ngày 13/08/2009 về thu hồi đất, giao đất, bồi thường giải phóng mặt bằng: “Sau khi dự án đầu tư được xét duyệt hoặc chấp thuận thì Hội đồng bồi thường, hỗ trợ và tái định cư… có trách nhiệm lập và trình phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư”.
Q.Ngân-Thăng Pháp
