Xin chữ đầu xuân: Nét đẹp có từ xa xưa của người Việt

THCL Từ mồng 1 tết tại Hồ Văn – Văn Miếu Quốc Tử Giám (Hà Nội), nhiều người dân phải xếp hàng để xin chữ cầu may mắn trong ngày đầu năm mới. Các ông đồ không ngơi tay múa bút trong vòng vây của đám đông chờ đến lượt.

Ông Đồ bên “mực tàu, giấy đỏ”

Thời xưa ở Việt Nam, vào mỗi dịp xuân về, người dân thường đến nhà những thầy đồ, những người hay chữ để xin chữ về treo như một bức tranh, vừa là vật trang trí nhưng cũng vừa là món ăn tinh thần.

Việc xin chữ đầu năm ngày một trở nên thịnh hành, nó đang trở thành phong tục đẹp của người Việt Nam mỗi độ Tết đến, xuân về. Từ Bắc chí Nam, từ xuôi lên ngược, chẳng phân biệt giàu nghèo, sang hèn... ta thường bắt gặp những gương mặt giống nhau ở sự thành tâm của người xin chữ. Ngày xưa là chữ Nho, ngày nay vẫn là chữ Nho, lại có thêm cả chữ Quốc ngữ, với lợi thế thông dụng, dễ đọc, dễ hiểu. Các thầy đồ Hán học và Quốc ngữ học tha hồ thả hồn theo nét bút mà tặng lại cho người xin cái tâm, cái tài của mình được gửi qua nét chữ và nội dung của chữ theo ước nguyện của người xin.

Từ ngoài cổng phía đường Tôn Đức Thắng giao thông trở nên đông đúc và bãi gửi xe máy, ô tô chật kín. Giá vé tại đây được thu với mức 10.000 đồng/1 xe máy.

Người xin chữ ngày nay cũng đủ mọi lứa tuổi, tầng lớp, mọi ngành nghề. Người trung niên xin chữ “Tâm”, chữ “Đức”; nam thanh, nữ tú xin chữ “Yêu”, chữ “Hiếu”, chữ “Trung”; người có lòng trắc ẩn, hiếu lễ xin chữ “Cha”, chữ “Mẹ”… Người đi thi cho chữ “Đăng khoa”. Người ít tuổi cho chữ “Trí tuệ, Chí hướng”. Những em nhỏ sẽ cho chữ “Minh”. Mừng bố mẹ sẽ chữ “An khang”, chữ “Hiếu”. Mừng các cụ không thể thiếu chữ “Thọ”. Cũng như vậy, trong buôn bán, kinh doanh sẽ là chữ “Bảo tín hưng long, Phát đạt doanh môn”... Mỗi chữ ứng với mỗi người, mỗi hoàn cảnh, mỗi công việc, mang nỗi niềm tâm tư thầm kín, một trạng thái tinh thần, hoặc một ý niệm tự răn mình.

Hàng dài người nối nhau đi vào phía trong Văn Miếu - Quốc Tử Giám.

Không phải ai biết chữ cũng có thể cho chữ được. Người cho chữ phải hiểu chữ và hiểu cả người xin chữ nữa. Gương mặt nết người. Nét chữ nết người. Người xin chữ thì cái sự xin kia là công việc của tâm linh. Lòng có thành đức mới sáng: Chữ nghĩa thầy cho là để gánh vác, để bươn chải mà vươn lên cho thành đạt chứ không phải trò xổ số cầu may.

Năm nay, tại khu vực Hồ Văn thuộc khu di tích Văn Miếu – Quốc Tử Giám (Hà Nội) diễn ra lễ khai mạc “ Hội chữ xuân Đinh Dậu 2017” và Triển lãm Thư pháp “Tôn sư trọng đạo”.

Có được như vậy, người cho chữ mới đáng mặt chữ và người xin chữ mới xứng hồn chữ, bằng không cũng chỉ như nước chảy bèo trôi, chữ nghĩa trả thầy... Có được như vậy thì việc xin chữ và cho chữ mới thật sự ý nghĩa

Nguyễn Quyên