THCL Gần đây, NTD vô cùng hoang mang trước thông tin xuất hiện chất tạo nạc, tăng trọng mới được trộn trong thức ăn chăn nuôi thay thế Salbutamol. Chất tạo nạc này có tác dụng và ảnh hưởng ra sao tới sức khỏe con người?

Xuất hiện chất tạo nac Systeamine tại Việt Nam

Nhiều cơ sở sử dụng Cysteamine

Mới đây, các cơ quan chức năng phát hiện nhiều cơ sở chăn nuôi dùng một chất tạo nạc Systeamine, có xuất xứ từ Thái Lan và Trung Quốc. Chất này có tác dụng làm vật nuôi tăng trưởng nhanh tương tự như Salbutamol và cũng bị cấm sản xuất, sử dụng, buôn bán. Theo Thanh tra Bộ NN&PTNT, từ tháng 8/2016 đến nay, lực lượng chức năng liên tục phát hiện các DN chế biến thức ăn chăn nuôi và người chăn nuôi sử dụng Cysteamine.

Cụ thể, ngày 5/8/2016, Bộ NN&PTNT và Bộ Công an đã phát hiện Công ty TNHH MTV Công nghệ Đổi Mới (P.4, Q. Tân Bình, TP. HCM) nhập sản phẩm dinh dưỡng bổ sung Maxsure và Synergrown từ Thái Lan. Kiểm tra phát hiện 2 sản phẩm này, dù không ghi thành phần có Cysteamine, nhưng có hàm lượng Cysteamine là 29.898 mg/kg (29.898 ppm) và 30.645 mg/kg (30.645 ppm). DN này đã bị xử phạt 180 triệu đồng và buộc tiêu hủy toàn bộ số hàng trên. Tuy nhiên, trước khi bị xử lý, DN này đã kịp thời tuồn ra thị trường trên 100 tấn thức ăn chăn nuôi có chứa chất tạo nạc Systeamine.

Thanh tra Bộ còn phát hiện một DN ở Bình Lục (Hà Nam) đã nhập đến 7 tấn Maxsure trong vòng 3 tháng. Một gói Maxsure 25 kg có giá bán ở phía Bắc là 4,1 triệu đồng, ở phía Nam là 5,5 triệu đồng. “Một số người dân ở Hưng Yên cho biết họ đã mua với giá là 6,5 - 10 triệu đồng/gói 25 kg. Lợi nhuận như vậy còn lớn hơn buôn ma túy”, ông Phạm Tiến Dũng, Trưởng phòng Thanh tra chuyên ngành (Thanh tra Bộ NN&PTNT) cho biết.

Theo ông Dũng, đã có hiện tượng sử dụng Cysteamine tại các tỉnh Hưng Yên, Hải Dương, Thái Bình, Sơn La.

Cysteamine hay còn được sử dụng dưới dạng muối hydrochloride (có công thức phân tử C2H2ClNS). Đây là một chất có tác dụng kích thích tăng trọng liên quan tới hoóc môn tăng trưởng, tăng tạo nạc đối với vật nuôi.

Các thí nghiệm thực hiện tại Trung Quốc cho thấy, khi cho gà thịt sử dụng chế phẩm Avianin (viên Cysteamine vi bọc, chịu nhiệt) với liều lượng 400 mg/kg thức ăn, sẽ giúp gà thịt gia tăng tốc độ tăng trọng hàng ngày (ADG) từ 5 - 17%. Các thí nghiệm bổ sung chế phẩm Porcinin (viên Cysteamine vi bọc, chịu nhiệt) trên lợn thịt giai đoạn sau cai sữa (35 - 63 ngày tuổi) với liều lượng 500 mg/kg thức ăn có thể giúp lợn gia tăng tốc độ tăng trọng hàng ngày thêm 14 - 33%.

Việc sử dụng Cysteamine khiến các hoóc môn tăng trưởng bị gia tăng đột biến, kéo theo chất IGF-1 gia tăng, làm tăng tồn dư IGF-1 trong cơ thể. Các nghiên cứu cho thấy, tồn dư chất IGF-1 trong sữa có thể gây nguy cơ ung thư vú, ung thư kết tràng và tuyến tiền liệt ở người.

Còn theo GS. TS. Vũ Duy Giảng, chuyên gia trong lĩnh vực dinh dưỡng vật nuôi, trong các thí nghiệm thì chất Cysteamine có thể giúp lợn thịt tăng trọng tới trên 33%, tăng tỷ lệ nạc 4,6%, giảm tỷ lệ mỡ 8,5% so với đối chứng. Chất này mang nhiều nguy cơ cho sức khỏe con người và bị các nước EU cấm sử dụng trong chăn nuôi”.

Cần đưa vào danh mục cấm sử dụng

Mới đây, trong một cuộc họp  bàn về việc cấm hay cho phép sử dụng chất Cysteamine – một chất có tác dụng tăng trọng, tỷ lệ nạc cao như Salbutamol, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Vũ Văn Tám muốn các đại biểu có một chính kiến rõ ràng, dứt khoát về việc nên cấm hay không loại hóa chất này.

Thứ trưởng Vũ Văn Tám cũng bày tỏ quan điểm: “Chúng ta không thể hy sinh lợi ích số đông, lợi ích của dân tộc để phục vụ lợi ích một nhóm người. Quan điểm của tôi là xây dựng một nền chăn nuôi sạch, chống lại việc nhập lậu và lộn xộn như hiện nay”.

Theo ông Phạm Tiến Dũng, Trưởng phòng Thanh tra chuyên ngành (Thanh tra Bộ NN&PTNT) cho biết, Trung Quốc hiện là quốc gia duy nhất quy định Cysteamine CH1 được sử dụng làm phụ gia thức ăn chăn nuôi. Cysteamine không có trong danh mục của tổ chức CODEX - Ủy ban Tiêu chuẩn thực phẩm quốc tế, bị EU cấm sử dụng làm phụ gia thức ăn chăn nuôi. Nhiều tổ chức thú y ở các nước trên thế giới khuyến cáo chỉ dùng Cysteamine để xử lý cho những trường hợp vật nuôi riêng lẻ, cụ thể; không dùng trong chăn nuôi đại trà, thương mại...

Đồng tình với việc đưa chất Cysteamine vào danh mục cấm sử dụng, bà Nguyễn Thu Thủy, Phó cục trưởng Cục Thú y cho biết: “Hiện nay, Cục Thú y không cho phép nhập Cysteamine”.

Bà Phạm Thị Ngọc, Phó viện trưởng Phụ trách Viện Thú y cho rằng, các nước EU, họ không đưa vào danh mục cấm, nhưng vì chất Cysteamine thuộc nhóm hormone tăng trưởng nên đương nhiên bị cấm.

Trong khi các cơ quan chức năng của Bộ NN&PTNT vẫn còn tranh cãi về vấn đề cấm hay cho phép sử dụng chất Cysteamine trong chăn nuôi thì NTD tỏ ra bất an, sợ mua phải các loại thịt tồn dư chất Cysteamine. Hiện nay, chế tài xử phạt đối với các DN sử dụng chất Cysteamine làm phụ gia trong thức ăn chăn nuôi còn quá nhẹ, trong khi lợi nhuận thu về là rất lớn. Chính vì vậy, nhiều DN sử dụng tràn lan bỏ mặc sức khỏe, tính mạng NTD.

Vấn đề ở đây là mặc dù phát hiện DN sử dụng chất Cysteamine trong thức ăn chăn nuôi, nhưng Trung tâm Kiểm nghiệm Thuốc Thú y TW 2 (TP. HCM) do phòng thí nghiệm chưa được chỉ định (chưa đủ cơ sở pháp lý) nên kết quả sẽ không được công nhận. Lợi dụng điều này, một số DN phủ nhận và không công nhận với những kết quả xét nghiệm do phòng thí nghiệm đưa ra, chính vì thế việc xử phạt là rất khó.

Trước vấn đề này, ông Phạm Tiến Dũng, Trưởng phòng Thanh tra chuyên ngành (Thanh tra Bộ NN&PTNT) cho biết Bộ đang giao các đơn vị tìm hiểu thêm về lý do vì sao EU đưa Cysteamine vào nhóm hormone tăng trưởng (nhóm bị cấm sử dụng) và hoàn thiện một số nghiên cứu về vấn đề này, đồng thời khẩn trương chỉ định phòng phân tích Cysteamine để tiến hành xử lý các vi phạm.

Ngọc Linh – Phan Chinh