Cụ thể, Tra Sở Y tế TP. HCM xác định, Công ty cổ phần Dược phẩm Pharmacity (248A Nơ Trang Long, phường 12, quận Bình Thạnh) đã vi phạm “bán thuốc kê đơn khi không có đơn thuốc”. Với hành vi vi phạm này, Công ty cổ phần Dược phẩm Pharmacity đã bị xử phạt 30 triệu đồng.
Được biết, Pharmacity là một trong những chuỗi bán lẻ dược phẩm lớn tại Việt Nam. Đến nay, đơn vị này đã sở hữu mạng lưới hơn 800 nhà thuốc trên toàn quốc. Đơn vị này còn dự kiến đến năm 2025, sẽ tiếp tục mở rộng hệ thống lên đến 5.000 nhà thuốc đạt chuẩn GPP trên khắp cả nước.
Nhiều nhà thuốc Pharmacity bán thuốc kê đơn không cần đơn
Như Thương hiệu & Công luận đã đưa tin, chuỗi nhà thuốc Pharmacity thuộc Công ty cổ phần Dược phẩm Pharmacity đang có dấu hiệu sai phạm khi bán thuốc kê đơn không cần đơn thuốc tại hàng loạt cơ sở trên địa bàn TP. Hà Nội.
Theo đó, trong vai người đang có nhu cầu mua thuốc dành cho người bị bệnh loét dạ dày, PV Thương hiệu & Công luận đến nhà thuốc Pharmacity số 176D + E trên đường Trương Định, phường Trương Định, quận Hai Bà Trưng, TP. Hà Nội để được tư vấn mua thuốc. Khi phóng viên hỏi mua thuốc Trimebutin 100 mg và thuốc Rabepagi 20 mg - loại thuốc nằm trong danh mục kê đơn theo quy định. Sau khi cung cấp một số thông tin về độ tuổi, giới tính,… nhân viên bán thuốc lập tức mang ra mà người mua không phải trình đơn thuốc, dù trên vỏ hộp thuốc này cũng ghi rất rõ dòng chữ “thuốc bán theo đơn”.
Còn tại nhà thuốc Pharmacity số 284 Lạc Trung, phường Vĩnh Tuy, quận Hai Bà Trưng, TP. Hà Nội khi hỏi mua lại đúng loại thuốc này thì nhân viên tại đây ngay lập tức lấy hộp Thuốc Rabepagi 20 mg bán và thu tiền từ khách hàng, mà không cần hỏi về đơn thuốc của bác sỹ cũng như tình trạng của bệnh nhân thế nào. Theo quan sát, trên vỏ của hộp thuốc này cũng ghi rõ khuyến cáo “thuốc bán theo đơn”.
Trong vai người đang có nhu cầu mua thuốc dành cho người bị bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp, PV đến nhà thuốc Pharmacity số 63 Nguyên Hồng, phường Láng Hạ, quận Đống Đa, TP. Hà Nội để được tư vấn mua thuốc. Khi phóng viên hỏi mua thuốc Roxithromycin 150 mg - thuốc trị nhiễm khuẩn, nhân viên bán thuốc lập tức mang ra mà người mua không phải trình đơn thuốc, dù trên vỏ hộp thuốc này cũng ghi rất rõ dòng chữ “thuốc bán theo đơn”.
Tiếp tục đến nhà thuốc Pharmacity số 5A Láng Hạ, phường Thành Công, quận Ba Đình và số 233 phố Đặng Tiến Đông, quận Đống Đa… để hỏi mua Thuốc Colchicin 1 mg của Traphaco thì nhân viên của 02 quầy thuốc này nói hết hàng. Đồng thời, tư vấn cho PV đổi sang loại Thuốc Colchicin 1 mg của KhaPharco - thuốc này cùng loại thuốc, cùng tên và có công dụng giống nhau nhưng khác nhà sản xuất. Trên bao bì của 02 loại thuốc này đều ghi rõ khuyến cáo “thuốc bán theo đơn” (phải có đơn chỉ định từ bác sỹ, thì các cửa hàng thuốc mới được phép bán cho người mua - PV).
Nhà thuốc An Khang, Big Family công khai vi phạm
Không chỉ riêng Pharmacity, dù Sở Y tế Hà Nội đã thu hồi giấy phép cửa nhiều nhà thuốc mang thương hiệu Big Family trên địa bàn vì kinh doanh dược phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ, tem nhãn, tự kê đơn bán thuốc chữa bệnh, thuốc đặc trị có khuyến cáo “bán theo đơn”. Tuy nhiên, chuỗi nhà thuốc mang thương hiệu Big Family của Công ty cổ phần Thương mại Dược phẩm Big Family tại TP. HCM vẫn công khai "tự kê đơn", bán thuốc “đặc trị”, có khuyến cáo “bán theo đơn” mà không cần đơn thuốc theo chỉ định của bác sỹ, vi phạm những quy định của pháp luật.
Cụ thể, nhà thuốc Big Family Băng Tâm, số 207 Nguyễn Văn Quá, phường Đông Hưng Thuận, quận 12 công khai bán thuốc xịt Ventolin và Sabumol 2Mg để bán cho người mua, mà không cần đơn thuốc theo chỉ định của bác sỹ. Đáng nói, thuốc Ventolin thuộc danh mục “thuốc kiểm soát đặc biệt của Bộ Y tế”, nên chỉ được dùng khi có chỉ định của bác sỹ (các nhà thuốc chỉ được phép bán thuốc Ventolin, khi người bệnh có đơn thuốc được bác sỹ kê – PV).
Nhân viên của nhà thuốc này cũng vô tư giới thiệu, bán cho người mua các loại thuốc hỗ trợ sinh lý nam giới, như: Pycalis 20Mg, Siloflam 100, Viga New 20Mg, Viagra 100 Mg, Sìn Sú Ê Đê, Kẹo ngậm Hamer… Đáng nói, trên bao bì của những loại thuốc này đều ghi rõ khuyến cáo “Thuốc bán theo đơn”.
Tại nhà thuốc Big Family Thùy Trâm, 81 Hoàng Hoa Thám, phường 13, quận Tân Bình, cũng công khai bán các loại thuốc hỗ trợ sinh lý có tên “Ngựa Thái” và “Japan Tengsu” mà không cần tới đơn chỉ định của bác sỹ. Trên bao bì của 02 loại thuốc này không hề có tem, nhãn phụ bằng tiếng Việt, phía bên trong hộp thuốc, cũng không có hướng dẫn sử dụng bằng tiếng Việt, mập mờ về nguồn gốc xuất xứ. 
Tương tự, tại nhà thuốc Big Family Phước Lan, số 433 Lê Quang Định, phường 5, quận Bình Thạnh, các loại “thuốc đặc trị”, thuốc có khuyến cáo “bán theo đơn” như: Roxithromycin, Colchicine, Meloxicam, Adagrin 50Mg, Welgra 100Mg cũng được công khai bán cho người mua, dù không có đơn thuốc theo chỉ định của bác sỹ.
Có thể thấy, các loại thuốc có in khuyến cáo “thuốc bán theo đơn” là thuốc cần phải được bác sỹ kiểm soát liều lượng, thời gian và cách thức sử dụng, bởi dược tính mạnh. Nếu sử dụng không đúng chỉ định, thuốc có thể tác gây tác dụng phụ, ảnh hưởng tới sức khỏe của người bệnh.
Việc các nhà thuốc Big Family bán các loại thuốc trên và thu tiền mà không cần tới đơn thuốc theo chỉ định của bác sỹ, có thể sẽ ảnh hưởng nghiệm trọng tới sức khỏe, tính mạng của người sử dụng, nếu như thuốc không được sử dụng đúng liều lượng, thời gian và cách thức sử dụng.
Cũng theo ghi nhận của PV Thương hiệu & Công luận, tại nhà thuốc An Khang (số 111 Lê Đức Thọ, phường 17, quận Gò Vấp), khi được hỏi mua hai loại thuốc Novofungin 250 mg và Flagyl 250 mg, thì nhân viên bán hàng tại đây lập tức bán cho PV và thu tiền, mà không cần hỏi người mua có đơn theo chỉ định của bác sỹ. Dù trên bao bì của 02 loại thuốc này đều ghi rõ khuyến cáo “thuốc bán theo đơn” (phải có đơn chỉ định từ bác sỹ, thì các cửa hàng thuốc mới được phép bán cho người mua - PV).
Tương tự, tại nhà thuốc An Khang số 278 Phạm Văn Chiêu, phường 9, quận Gò Vấp, khi được hỏi mua loại thuốc dành cho người bị bệnh Gout, thì nhân viên tại đây ngay lập tức lấy ra 02 hộp thuốc Rulid 150mg và Cocilone 1mg bán cho phóng viên và thu tiền, mà không cần hỏi về đơn thuốc của bác sỹ cũng như tình trạng của bệnh nhân thế nào. Theo quan sát, trên vỏ của 02 hộp thuốc này cũng ghi rõ khuyến cáo “thuốc bán theo đơn”.
Nghiêm trọng hơn, dù thuốc kháng sinh Levoquin 500 mg là loại thuốc có dược động học cao, chứa hoạt chất Levofloxacin nằm trong Phụ lục VII, Thông tư số 20/2017/TT-BYT của Bộ Y tế (nằm trong danh mục kiểm soát đặc biệt của Bộ Y tế), dùng để điều trị nhiễm khuẩn theo đơn chỉ định của bác sỹ…, nhưng không cần tới đơn thuốc theo chỉ định của bác sĩ, phóng viên vẫn có thể dễ dàng mua được loại thuốc này tại nhà thuốc An Khang số 395 Lê Quang Định, phường 5, quận Bình Thạnh.
Khi bán, nhân viên cửa hàng này chỉ cho biết: “Đây là thuốc kiểm soát đặc biệt của Bộ Y tế, nên cho em xin tên với số điện thoại”. Ngoài ra không hỏi thêm bất cứ điều gì.
Thực trạng này cũng xảy ra tương tự tại nhà thuốc An Khang số 1470 Lê Đức Thọ, phường 13, quận Gò Vấp. Chỉ cần trả tiền cho nhân viên, là phóng viên có thể mua ngay được thuốc Ventolin dạng ống. Đây là loại thuốc dùng cho cơn co thắt, hen phế quản, khó thở, cơn hen cấp, và phải có đơn thuốc theo chỉ định của bác sỹ, thì bệnh nhân mới được phép dùng.
Đặc biệt, trong thành phần của thuốc Ventolin có chất Salbutamol - nằm trong Phụ lục VII – Thông tư số 20/2017/TT-BYT của Bộ Y tế (nằm trong danh mục kiểm soát đặc biệt của Bộ Y tế).
Câu hỏi đặt ra là: Vì sao nhân viên nhà thuốc An Khang biết rõ ràng đây là các loại thuốc thuộc danh mục “kiểm soát đặc biệt của Bộ Y tế”, bắt buộc phải có đơn chỉ định của bác sỹ mới được phép bán và sử dụng, nhưng vẫn vô tư bán cho người mua? Giả sử, nếu người bệnh mua về sử dụng mà xảy ra biến chứng, ảnh hưởng tới sức khỏe, tính mạng thì ai sẽ chịu trách nhiệm? Việc công khai bán các loại thuốc trên mà không cần tới đơn chỉ định của bác sỹ thì các cửa hàng thuốc An Khang có đang coi thường tính mạng người bệnh, bỏ ngoài tai những quy định của pháp luật?
Trước thực trạng nêu trên, để bảo đảm sự nghiêm minh của luật pháp, bảo vệ quyền lợi, tính mạng của người tiêu dùng, đề nghị Thanh tra Sở Y tế TP. Hồ Chí Minh cần nhanh chóng vào cuộc kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm của chuỗi nhà thuốc mang thương hiệu Big Family, An Khang trên địa bàn.
Nguyễn Tùng - Nguyễn Trung
