Bánh trung thu siêu rẻ: Những cảnh báo!

Giật mình vì giá rẻ

Trên chợ mạng, một nick facebook rao bán: “Sỉ set só lượng lớn mini 2x/set 6 bánh (mỗi bánh 70g). Hàng handmede sản xuất trực tiếp không qua trung gian. Bánh gồm nhiều loại: Sen táo đỏ, sầu riêng, mè đen, cốm dừa, trà xanh, khoai môn…”. Theo như giới thiệu này, tính ra mỗi cái bánh trung thu 70g có giá chưa tới 5.000 đồng.

Hoặc cũng tại một gian hàng khác trên Shopee được rao bán: “Bánh trung thu mini Đài Loan hot trend thần thánh có giá 6.000đ”. Đặc biệt hơn nữa, theo mô tả thì hạn sử dụng của loại bánh này lên tới 9 tháng (?!).

Tự nhận là điểm chuyên phân phối bánh Trung Quốc, bà Hạnh (Hà Nội) cho biết, hơn 1 tháng qua đã bán khoảng 600 thùng bánh trung thu mini Trung Quốc, mỗi thùng 5kg (1kg khoảng 25 cái), giá 380.000 đồng. Trong đó nhiều loại bánh mới như bánh dẻo, bánh vị dứa, dừa hay "combo" thập cẩm với hơn 10 vị các loại.

Theo bà Hạnh, hàng rất rẻ, lại đa dạng nên được khách nhiều tỉnh thành chuộng hơn hẳn dòng bánh trong nước. Nhiều người giới thiệu bánh từ Đài Loan, Hong Kong, thậm chí Hàn Quốc nhưng thật ra từ Trung Quốc hết....

Theo quan sát, bao bì của các loại bánh trung thu này đều được đóng gói sơ sài, thông tin được in hoàn toàn bằng chữ Trung Quốc, không có nhãn mác tiếng Việt. Người bán chỉ khẳng định về chất lượng ngon, bổ, rẻ mà không có giấy tờ đi kèm.

Không chỉ năm nay thị trường bánh trung thu mới xuất hiện bánh giá rẻ từ Trung Quốc. Các loại bánh giá rẻ này năm nào cũng xuất hiện, mỗi năm có một kiểu mẫu mã khác nhau.

Chia sẻ với báo chí, TS. Từ Ngữ, Hội Dinh dưỡng Việt Nam cho biết, để làm bánh phải có quy trình từ bột, nhân, khuôn, nướng... Đặc biệt là vấn đề vệ sinh, nếu thực hiện đúng các quy trình thì đòi hỏi phải đầu tư lớn. Muốn giá rẻ thì quy trình phải thay đổi và nguyên liệu cũng phải rất rẻ. Quan sát những chiếc bánh trung thu giá rẻ này thì thấy phần nhân của chúng không rõ ràng.

Người tiêu dùng nên thận trọng

Với mức giá rẻ đến khó tin như vậy thì TS. Từ Ngữ cho rằng, nhiều khả năng bánh được làm từ thực phẩm "rác". Đó là thực phẩm lưu cữu lâu ngày để trong các tủ lạnh với nhiệt độ đến -20 hoặc -30 độ C, đã hết hạn sử dụng có giá thành rất rẻ.

Nếu dùng từ nguyên liệu là thực phẩm "rác" thì vì sao bánh lại rất thơm ngon, nhiều người ưa thích? TS. Từ Ngữ lý giải: Đó chính là phụ gia. Phụ gia làm mất đi mùi vị của thực phẩm làm bánh và họ đưa một loại hương vị gần giống với thực phẩm vào, nhất là trẻ em thích hương vị đó. Thành ra hàng này được nhiều người mua.

Dù ăn bánh này không tạo ra ngộ độc cấp như tiêu chảy, nôn mửa, nhưng có ảnh hưởng lâu dài hay không thì không ai biết được, đặc biệt là những phụ gia, thực phẩm "rác" tác động lên gan, thận, đường tiêu hóa gây có thể gây ra những bệnh mãn tính như xơ gan, có thể là ung thư gan. Nguy hiểm nhất là người ăn không nhận biết được ngay lập tức tác hại nhưng hậu quả lại khôn lường.

Đại diện Viện Công nghệ Sinh học – Công nghệ Thực phẩm cho biết, đối với loại bánh trung thu handmed (tự làm), thời gian sử dụng tốt nhất là 5 - 7 ngày (bánh nướng) và 3 - 5 ngày (bánh dẻo). Bánh do các doanh nghiệp sản xuất có hạn dùng 1 - 1,5 tháng kể từ ngày sản xuất. Nếu bảo quản không tốt và trưng ngoài nắng, hạn sử dụng còn rút ngắn hơn. Bởi với những nguyên liệu này, dù có làm đúng quy trình, tránh được vi sinh vật xâm nhập thì bánh trung thu cũng khó có thể bảo quản đến vài tháng với những nguyên liệu đó, nếu không sử dụng chất bảo quản.

Đối với bánh trung thu truyền thống với các loại nguyên liệu như dăm bông, lạp xườn, hạt sen, hạt dưa, mỡ, đường… lại càng khó bảo quản, dễ bị ô nhiễm và cũng là môi trường thuận lợi cho vi sinh vật sinh sôi phát triển. Thế nhưng, có những chiếc bánh để vài tháng không hỏng phải đặt dấu hỏi về chất bảo quản.

TS. Nguyễn Văn Chung, nguyên Trưởng khoa dinh dưỡng và ẩm thực Đại học Công nghiệp thực phẩm TP. HCM cho rằng, với mức vốn bỏ ra, các doanh nghiệp khó có thể sản xuất bánh chỉ với giá 2.000 - 5.000 đồng/cái. Dù hiện tại chưa thể khẳng định bánh trung thu có giá như trên độc hại hay không, song ông Chung cho rằng có thể bánh này không đảm bảo chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm.

Theo các chuyên gia, về cảm quan, bánh trung thu ngon, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm thường có mặt bánh vàng đều, da bánh mỏng, nhân khi cắt ra không bị vụn.

Ngoài ra, người tiêu dung nên mua bánh trung thu ở các cơ sở có tên tuổi đã có sự giám sát, kiểm tra của cơ quan y tế và phải xem xét kỹ nhãn mác của bánh phải ghi đầy đủ ngày sản xuất, thời hạn sử dụng. Bánh trung thu để lâu hoặc ở môi trường nóng, ẩm rất dễ bị mốc, hư hỏng nên cũng phải kiểm tra trước khi mua dù thời hạn sử dụng vẫn còn.

Không mua, không sử dụng bánh trung thu không nhãn mác. Chỉ ăn bánh không bị dập nát biến dạng, bao bì không rách nát, không có màu sắc khác thường, không bị thiu, ẩm mốc, hư hỏng và không có mùi khác lạ.

Bùi Quyền