Phát biểu tại hội thảo, Thiếu tướng, Tiến sĩ - Lê Minh Mạnh, Chỉ hội trưởng Chi hội Phía Nam - Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia nhấn mạnh, chuyển đổi số trong lĩnh vực ngân hàng là xu thế tất yếu và mang lại nhiều giá trị cho nền kinh tế, song cũng đang đối mặt với nhiều thách thức mới khi tội phạm lừa đảo qua ứng dụng ngân số ngày càng tinh vi.
"Tội phạm công nghệ cao không tấn công trực diện vào hệ thống lõi của ngân hàng, mà chủ yếu khai thác yếu tố con người - từ sự thiếu cảnh giác của khách hàng đến các lỗ hổng trong nhận thức an toàn thông tin. Lừa đảo qua ứng dụng ngân hàng số hiện nay không còn là hiện tượng cả biệt, mà đã trở thành một thách thức an ninh phí truyền thống, tác động trực tiếp đến an ninh tài chính, trật tự xã hội và niềm tin của người dân", Thiếu tướng, Tiến sĩ - Lê Minh Mạnh nhận định.
Báo chí với khả năng tiếp cận rộng rãi và nhanh chóng, có vai trò then chốt trong việc năng cao nhận thức, giúp người dân không trở thành 'mắt xích yếu' trên không gian mạng, do đó Thiếu tướng Lê Minh Mạnh cho rằng, vai trò của báo chí hiện nay là hết sức quan trọng trong công tác nhận diện vào phòng, chống lừa đảo qua ứng dụng ngân hàng số từ sớm, từ xa.
“Báo chỉ không chỉ là kênh phản ánh các vụ việc sau khi xảy ra, mà cần trở thành lực lượng đồng hành trong công tác cảnh báo sớm, tuyên truyền, giáo dục cộng đồng, góp phần hình thành "là chẩn nhận thức" cho xã hội. Mỗi bài viết, mỗi bản tin chính xác, kịp thời và có trách nhiệm sẽ góp phần bảo vệ người dân trước những rủi ro trên không gian mạng", Thiếu tướng Lê Minh Mạnh nhấn mạnh.
Tại hội thảo, đại diện Ngân hàng nhà nước, các chuyên gia, nhà quản lý đã chỉ ra các hình thức lừa đảo phổ biến hiện nay bao gồm: phishing (giả mạo website, ứng dụng ngân hàng), smishing (tin nhắn giả mạo thương hiệu), vishing (gọi điện giả danh ngân hàng, cơ quan chức năng), cài cắm mã độc trên thiết bị di động, cũng như các thủ đoạn mới sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), deepfake để tạo dựng kịch bản lừa đảo tỉnh vì. Đáng lo ngại, nhiều vụ việc không chỉ gây thiệt hại lớn về tài chính cho người dân mà còn ảnh hưởng đến uy tín của các tổ chức tín dụng.
Đại diện Ngân hàng Nhà nước Việt Nam - Khu vực II (NHNN) chia sẻ, NHNN luôn xác định an toàn, bảo mật hệ thống và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người sử dụng dịch vụ tài chính là yêu cầu xuyên suốt trong quá trình chuyển đổi số của ngành ngân hàng.
“Ngân hàng số mang lại lợi ích rất lớn cho nền kinh tế và người dân, nhưng chỉ thực sự phát huy hiệu quả khi đi kèm với sự an toàn và niềm tin. NHNN đã và đang ban hành nhiều quy định, tiêu chuẩn nhằm nâng cao mức độ an toàn hệ thống thông tin, đồng thời yêu cầu các tổ chức tín dụng tăng cường biện pháp phòng, chống gian lận, lừa đảo trong giao dịch điện tử", đại diện NHNN cho biết. Đồng thời, đề nghị nâng cao vai trò phối hợp giữa cơ quan quản lý, các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp công nghệ, cơ quan chức năng và đặc biệt với cơ quan báo chí truyền thông trong việc chia sẻ thông tin, cảnh báo sớm các phương thức, thủ đoạn lừa đảo mới.
Tại hội thảo, các chuyên gia, nhà quản lý cũng nhấn mạnh, công tác phòng, chống lừa đảo không thể chỉ dựa vào công nghệ hay chế tài mà cần sự phối hợp chặt chẽ của các cơ quan quản lý, ngân hàng, lực lượng chức năng và cơ quan báo chí - truyền thông, trong đó, báo chí chính là kênh đưa cảnh báo đến người dân một cách nhanh nhất, hiệu quả nhất.
Qua phiên thảo luận trao đổi, các chuyên gia thống nhất, nhận diện và phòng, chống lừa đảo qua ứng dụng ngân hàng số cần phải triển khai trên 3 trụ cột: Công nghệ - quy trình - con người.
Về công nghệ: Các ngân hàng cần tiếp tục đầu tư vào các giải pháp xác thực đa yếu tố, sinh trắc học, ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong phát hiện gian lận theo thời gian thực, đồng thời tăng cường giảm sát, chuẩn hoá kết nối giữa ứng dụng với hệ thống dữ liệu (APT).
Về quy trình: Cần xây dựng và thường xuyên diễn tập các kịch bản ứng phó sự cố, năng cao năng lực của trung tâm điều hành an ninh mạng (SOC).
Về con người: Việc đào tạo nhân viên và tuyên truyền đến khách hàng về kỹ năng an toàn số được xem là “tuyến phòng thủ đầu tiên". Xây dựng an ninh mạng cho ngân hàng số không chỉ là đầu tư công nghệ, mà phải xây dựng một văn hóa an toàn số, trong đó mỗi cán bộ ngân hàng và người dân đều là một “lá chắn" trên không gian mạng.
Còn báo chí - truyền thông có vai trò là mắt xích kết nối các trụ cột này với xã hội như một lực lượng phòng ngừa rủi ro xã hội trong kỳ nguyên ngân hàng số.
Hội thảo “Báo chí với công tác nhận diện và phòng, chống lừa đảo qua ứng dụng ngân hàng số" được đánh giá là diễn đàn thiết thực, góp phần nâng cao nhận thức xã hội, thúc đẩy sự phối hợp giữa các bên liên quan trong công tác phòng, chống tội phạm công nghệ cao.
Lê Vũ
