Sở Y tế TP. Hồ Chí Minh cho biết, ngày 27/9/2024 Bộ Y tế Rwanda ra thông báo về một vụ dịch do virus Marburg lần đầu tiên được phát hiện tại nước này. Theo thông tin cập nhật mới nhất đến ngày 11/10/2024 của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tính đến ngày 10/10/2024 đã ghi nhận tổng cộng 58 trường hợp mắc bệnh do virus Marburg (MVD), bao gồm 13 trường hợp tử vong. Tỷ lệ tử vong theo ca bệnh là 22% đã được báo cáo tại Rwanda.
WHO đã đánh giá nguy cơ của đợt bùng phát bệnh là rất cao ở cấp quốc gia, cao ở cấp khu vực Châu Phi và thấp ở cấp độ toàn cầu, đồng thời khuyến cáo không nên áp dụng bất kỳ hạn chế đi lại và thương mại nào với Rwanda trong bối cảnh dịch bệnh do virus Marburg đang diễn ra.
Bệnh do virus Marburg (MVD), trước đây được gọi là sốt xuất huyết Marburg, là một căn bệnh ban đầu lây truyền sang người do tiếp xúc kéo dài khi làm việc trong các hang động là nơi sinh sống của các đàn dơi ăn quả (Rousettus aegyptiacus).
Sau khi đã thâm nhập vào quần thể người, virus Marburg có thể lây lan từ người sang người thông qua tiếp xúc trực tiếp (qua da bị tổn thương hoặc niêm mạc) với máu, dịch tiết, nội tạng hoặc các chất dịch cơ thể khác của người bị nhiễm bệnh, cũng như với các bề mặt và vật liệu (giường, quần áo) bị nhiễm các chất dịch này.
Nhân viên y tế là nhóm đôi tượng thường bị nhiễm bệnh trong khi quá trình chăm sóc điều trị cho bệnh nhân nếu các biện pháp phòng ngừa kiểm soát nhiễm khuẩn không được tuân thủ nghiêm túc. Các nghi lễ chôn cất tại Châu Phi liên quan đến việc tiếp xúc trực tiếp với thi thể của người quá cố cũng có thể góp phần vào việc lây truyền mạnh virus Marburg.
MVD bắt đầu đột ngột, với sốt cao, nhức đầu dữ dội và khó chịu. Đau nhức cơ bắp là một đặc điểm phổ biến. Tiêu chảy nhiều nước nghiêm trọng, đau bụng và chuột rút, buồn nôn và nôn có thể bắt đầu vào ngày thứ ba của bệnh. Phát ban không ngứa đã được báo cáo ở những bệnh nhân từ 2 đến 7 ngày sau khi xuất hiện các triệu chứng.
Từ ngày thứ 5 của bệnh, bệnh nhân có biểu hiện xuất huyết, bao gồm có máu tươi trong chất nôn và phân, chảy máu từ mũi, nướu và âm đạo, chảy máu tại các vị trí chích tĩnh mạch. Tử vong thường xảy ra trong khoảng từ 8 đến 9 ngày sau khi xuất hiện triệu chứng, thường do mất máu nghiêm trọng và sốc. Tỷ lệ tử vong trung bình của trường hợp MVD là khoảng 50%. Tỷ lệ tử vong dao động từ 24% đến 88% trong các đợt bùng phát trước đây. Hiện tại bệnh chưa có vắc xin hoặc thuốc điều trị kháng virus nào được phê duyệt, nhiều loại vắc xin và liệu pháp thuốc đang được nghiên cứu phát triển.
Hầu hết các đợt bùng phát MVD đã xảy ra ở Châu Phi cận Sahara. Tuy nhiên, virus đã lây lan ra khắp thế giới thông qua khách du lịch bị nhiễm bệnh hoặc nhân viên bị lây nhiễm trong phòng thí nghiệm (căn bệnh này được đặt tên theo thành phố của Đức, nơi các nhà khoa học mắc bệnh đầu tiên vào năm 1967 khi làmm thí nghiệm trên những con khỉ nhiễm virus nhập khẩu từ châu Phi).
Sở Y tế TP. Hồ Chí Minh cho biết, đánh giá khả năng lây nhiễm MVD từ Rwanda sang TP. Hồ Chí Minh khá thấp. Bởi không có đường bay thẳng và khách nhập cảnh đã được sàng lọc. Tính từ tháng 1/2023 đến 30/9 năm nay, TP. Hồ Chí Minh không có tàu thuyền trực tiếp từ Rwanda về. Ngoài ra, thời gian vận chuyển từ châu Phi về đến TP. Hồ Chí Minh qua đường biển thường kéo dài từ 25-40 ngày, dài hơn thời gian ủ bệnh dài nhất của Marburg là 21 ngày.
Ngày 11/10, Cục Y tế Dự phòng cũng đã có văn bản chỉ đạo triển khai các biện pháp kiểm soát bệnh tại cửa khẩu, Sở Y tế đã chỉ đạo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP. Hồ Chí Minh thực hiện nghiêm túc, đặc biệt giám sát các hành khách từ các đường bay có liên quan đến Rwanda.
Ngành Y tế TP. Hồ Chí Minh đã tăng cường cập nhật thông tin về MVD, cũng như các bệnh do truyền nhiễm mới nổi khác trên thế giới; tăng cường giám sát người nhập cảnh đến từ các vùng có dịch theo hướng dẫn của Bộ Y tế, sẵn sàng các biện pháp can thiệp nếu phát hiện ca bệnh xâm nhập; truyền thông nâng cao nhận thức về các yếu tố nguy cơ nhiễm MVD và các biện pháp bảo vệ mà cá nhân có thể thực hiện là một cách hiệu quả để giảm lây truyền ở người.
Sở Y tế TP. Hồ Chí Minh khuyến cáo người dân nên hạn chế việc đi du lịch ở các quốc gia đang có bùng phát dịch. Đối với người đã từng đi qua các quốc gia đang có dịch, nếu phát hiện bản thân có những triệu chứng nghi ngờ bệnh cần đi khám bệnh ngay tại các cơ sở y tế, cung cấp cho nhân viên y tế đầy đủ thông tin để được chẩn đoán và điều trị kịp thời cũng như để hạn chế lây nhiễm.
Hoàng Bách(t/h)
