Tuy nhiên, Cục Điều tiết Điện lực khẳng định, đề xuất trên đã được xem xét dựa trên quy định của pháp luật và tình hình thực tế, cũng như ý kiến của các bộ, ngành...
Cụ thể, Điều 4 Quyết định 24 quy định, các thành phần cấu thành nên giá bán lẻ điện bình quân hàng năm bao gồm: chi phí của các khâu trong chuỗi sản xuất - cung ứng điện (phát điện, truyền tải điện, phân phối - bán lẻ điện, điều độ hệ thống điện và điều hành giao dịch thị trường điện lực, chi phí dịch vụ phụ trợ hệ thống điện, chi phí quản lý chung của EVN) và các khoản chi phí khác chưa được tính vào giá điện.
Các khoản chi phí khác chưa được tính vào giá điện bao gồm cả chênh lệch tỷ giá đánh giá lại chưa được phân bổ được đưa vào giá thành sản xuất, kinh doanh điện năm tính giá do Bộ Công Thương, Bộ Tài chính xem xét, quyết định hàng năm. Bên cạnh đó là các khoản chi phí đã phát sinh, nhưng chưa được tính vào giá điện trong các lần điều chỉnh trước đây sẽ được xem xét để tính toán phân bổ vào giá điện của kỳ đang tính toán.
Trong giai đoạn trước khi ban hành Quyết định 24, chênh lệch tỷ giá là khoản chi phí lớn nhất thường bị treo chưa hạch toán vào giá thành sản xuất, kinh doanh điện cũng như giá điện, hoặc chỉ được hạch toán phân bổ một phần tùy tình hình tài chính của mỗi năm.
Năm 2022, EVN năm 2022 lỗ hơn 26 nghìn tỷ đồng (đã tính đến các khoản doanh thu và thu nhập khác từ hoạt động cho thuê cột điện và hoạt động tài chính). Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là do chi phí mua điện tăng cao, nhưng giá bán lẻ điện được giữ ổn định dẫn đến kết quả sản xuất, kinh doanh điện của EVN lỗ.
Theo Cục Điều tiết Điện lực, việc điều chỉnh tăng giá bán lẻ điện bình quân năm 2023 ở mức 3% từ ngày 4/5/2023 là mức tăng thấp nhất, theo quy định tại Quyết định 24 và thấp hơn so với kết quả tính toán.
Giá điện được điều chỉnh đã giải quyết một phần khó khăn cho tình hình tài chính và dòng tiền của EVN, tuy nhiên, chi phí năm 2023 tiếp tục bị dồn tích, do mức điều chỉnh giá điện chưa đủ thu hồi chi phí đầu vào hình thành giá, mà chủ yếu là chi phí mua điện, chiếm hơn 80% tổng chi phí sản xuất, kinh doanh điện của EVN.
Đại diện Cục Điều tiết Điện lực nêu:
“Như vậy, thực tế năm 2022, 2023, việc lỗ hoạt động sản xuất, kinh doanh điện là do doanh thu từ hoạt động sản xuất, kinh doanh điện không đủ bù đắp cho các chi phí phát sinh phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh điện (chính là việc giá bán lẻ điện chưa đủ bù đắp chi phí giá thành sản xuất kinh doanh điện).
Do đó, các khoản chi phí đầu vào của các năm 2022, 2023 theo quy định tại Quyết định 24 được thu hồi thông qua giá điện mà chưa được thu hồi (năm 2022 không điều chỉnh tăng giá điện), hoặc chưa được thu hồi đầy đủ (năm 2023 chỉ điều chỉnh tăng ở mức 3%) để đảm bảo an sinh xã hội và phát triển chung, thì cần được xem xét thu hồi trong các lần điều chỉnh giá điện tiếp theo”.
Bên cạnh đó, theo Luật Giá năm 2012, khoản 1, Điều 20 quy định: “Bảo đảm bù đắp chi phí sản xuất, kinh doanh thực tế hợp lý, có lợi nhuận phù hợp với mặt bằng giá thị trường và chủ trương, chính sách phát triển kinh tế - xã hội của Nhà nước trong từng thời kỳ”.
Luật Giá năm 2023, được Quốc hội thông qua ngày 19/6/2023, có hiệu lực từ ngày 1/7/2024, cũng có quy định tương tự.
Do đó, Bộ Công Thương nhấn mạnh, Dự thảo Quyết định thay thế Quyết định 24 cần có cơ chế để đảm bảo các chi phí chưa được thu hồi đủ trong các lần điều chỉnh giá điện, thì được xem xét thu hồi trong các lần điều chỉnh tiếp theo.
Giá điện kế hoạch ngoài việc đảm bảo thu hồi chi phí giá thành điện cho giai đoạn kế hoạch còn cần đảm bảo thu hồi chi phí giá thành điện thực tế đã phát sinh hợp lý hợp lệ trong quá khứ nhưng chưa được thu hồi đầy đủ dẫn đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp bị lỗ trong quá khứ, từ đó có thể ảnh hưởng đến khả năng phát triển và bảo toàn vốn nhà nước của EVN.
Ngoài ra, các khoản lỗ này cũng được xác định theo Báo cáo tài chính đã kiểm toán nên số liệu là thực tế, nên dự thảo đưa ra đề xuất trên.
Dự thảo Quyết định thay thế Quyết định 24 đã được hoàn thiện và trình Thủ tướng Chính phủ xem xét quyết định, sau khi lấy ý kiến của các bộ, ngành, doanh nghiệp, người dân liên quan.
Phương Thảo(T/h)
