Ngày 18/9, tại phiên thẩm tra sơ bộ dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội cho biết dự thảo đã bổ sung Điều 8a về tài chính dựa trên quyền sở hữu trí tuệ, mở ra khả năng đưa các quyền này vào thị trường giao dịch. Theo dự thảo, chủ sở hữu có thể tự định giá, lập danh mục tài sản để quản trị, góp vốn hoặc vay vốn. Chính phủ sẽ xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về giá trị các giao dịch hợp pháp, đồng thời ban hành hướng dẫn định giá để doanh nghiệp và cá nhân tham khảo.
Nếu được thông qua, các chính sách thí điểm sẽ cho phép thế chấp vay vốn bằng quyền sở hữu trí tuệ, huy động vốn trên thị trường chứng khoán, phát triển sản phẩm bảo hiểm và các công cụ tài chính mới. Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Hoàng Minh nhấn mạnh, dự thảo luật hướng tới phát triển thị trường sở hữu trí tuệ, đáp ứng nhu cầu khai thác thương mại, góp phần nâng cao năng suất, chất lượng, uy tín sản phẩm quốc gia và tăng sức cạnh tranh của nền kinh tế.
Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đánh giá đây là bước tiến quan trọng, song cũng là vấn đề phức tạp, đòi hỏi làm rõ cơ chế định giá, quản trị rủi ro và bảo đảm sự đồng bộ với pháp luật dân sự, tài chính và ngân hàng.
Ngoài chính sách tài chính hóa, dự luật sửa đổi lần này còn có nhiều điểm mới. Đáng chú ý là việc mở rộng định nghĩa về kiểu dáng công nghiệp không chỉ giới hạn ở sản phẩm vật lý mà còn bao gồm cả sản phẩm trong môi trường số. Dự thảo cũng bổ sung quy định cho phép sử dụng dữ liệu và văn bản công khai hợp pháp để huấn luyện trí tuệ nhân tạo, với điều kiện không xâm phạm quyền và lợi ích chính đáng của tác giả và chủ sở hữu. Thủ tục hành chính trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ được đơn giản hóa, cho phép nộp hồ sơ cả bằng giấy và điện tử, tiến tới quản lý trực tuyến toàn trình. Đồng thời, các biện pháp bảo vệ quyền được siết chặt hơn, trong đó có quy định chống lạm dụng độc quyền và cơ chế phối hợp chặt chẽ hơn giữa Tòa án, Viện Kiểm sát và Chính phủ.
Một nội dung khác là việc củng cố các tổ chức trung gian như đơn vị quản lý tập thể quyền tác giả, quyền liên quan hay tổ chức dịch vụ đại diện sở hữu trí tuệ. Dự thảo đặt ra tiêu chí nghiêm ngặt hơn về điều kiện hoạt động nhằm bảo đảm minh bạch, đồng thời bảo vệ tốt hơn quyền lợi của tác giả và chủ sở hữu.
Theo kế hoạch, dự án Luật sẽ được trình Quốc hội thảo luận và thông qua tại kỳ họp thứ 10 vào cuối năm 2025.
Hậu Thạch
