THCL Luật DN (sửa đổi) đã chính thức có hiệu lực; từ 1/7/2015, DN được quyết số lượng, hình thức, nội dung con dấu thay vì phải do cơ quan nhà nước quy định. Tuy nhiên, vẫn còn ý kiến băn khoăn về sự “thông thoáng quá mức” này.

Nhiều lo ngại

Nhiều DN tỏ ra vui mừng vì đã có sự thay đổi hẳn tư duy về con dấu, những vướng mắc lâu nay cũng đã được giải tỏa.

Nhưng theo Luật sư Trương Thanh Đức, Trọng tài viên VIAC, Chủ tịch Công ty Luật BASICO, nếu chỉ nhìn qua thì mừng, nhưng xem kỹ lại thì rất đáng lo ngại. Luật không những chẳng tạo điều kiện thuận lợi, mà còn gây ra nhiều khó khăn, vướng mắc. Nếu như bỏ hẳn con dấu hoặc quy định rõ con dấu không nhằm khẳng định giá trị pháp lý của văn bản, tức là đóng hay không thì cũng không ảnh hưởng gì đến giá trị pháp lý thì mới thực sự là cải cách tiến bộ. Còn cách quy định như hiện nay, thì vẫn phải hiểu là DN bắt buộc phải có con dấu, mở ra một chút thoáng, nhưng lại gây nên hàng loạt rắc rối pháp lý.

Bên cạnh đó, sự thay đổi này dấy lên lo ngại về sự lợi dụng, lừa đảo có thể xảy ra nhiều hơn. Những tranh chấp về quản lý, sử dụng con dấu trước kia do cơ quan công an xử lý nên thường thuận lợi và nhanh chóng. Còn sắp tới, việc xử lý những tranh chấp về quản lý, sử dụng con dấu sẽ được giao cho tòa án, như vậy quy trình sẽ trở nên khá phức tạp, thời gian xử lý kéo dài… Thêm nữa, việc quy định không bắt buộc DN sử dụng con dấu cũng sẽ đem lại nhiều khó khăn cho cơ quan quản lý nhà nước, đặc biệt là việc xác minh tính pháp lý của văn bản trong các tranh chấp kinh doanh.

Khẳng định sẽ có tình trạng này, Luật sư Trương Thanh Đức cho rằng, nguyên nhân xuất phát từ sự thay đổi không dứt khoát, không đến nơi đến chốn. “Nếu bỏ hẳn việc bắt buộc phải đóng dấu, mà chỉ là tự nguyện, thì không đáng lo. Trong giao dịch, nếu không kiểm soát và khẳng định được giao dịch thật, chữ ký thật, văn bản thật, thì bao nhiêu con dấu cũng vô nghĩa. Chính vừa dựa vào con dấu nên cứ mặc nhiên công nhận chữ ký, do đó mới dễ bị lừa lọc. Đặc biệt, việc làm giả con dấu cũng quá dễ dàng”, Luật sư Đức nói.

Tìm giải pháp

Theo ông Lê Xuân Hiền, Trưởng phòng Đăng ký kinh doanh (Sở Kế hoạch và Đầu tư Hải Dương): Khi mới thực hiện những cải cách mạnh về con dấu (và không chỉ riêng con dấu, đó còn là những cải cách rất mạnh về ngành nghề kinh doanh, quản trị, quản lý, mua bán DN...), sẽ gặp không ít khó khăn, vướng mắc do tư duy cũ, cách làm cũ đã in đậm thành thói quen.

Giải pháp được ông Hiền đưa ra khá cụ thể, trong đó nhấn mạnh tới việc DN luôn phải có ý thức cao để tự bảo vệ lấy chính mình, tìm hiểu thông tin kỹ lưỡng về đối tác khi thực hiện bất cứ một giao dịch với ai hay ký kết một văn bản nào.

Khi được pháp luật trao quyền tự chủ về con dấu rồi thì hơn ai hết, các DN phải tự xây dựng quy định, quy chế chặt chẽ để làm sao một mặt đáp ứng được yêu cầu tự do sử dụng đạt hiệu quả cao nhất, nhưng đồng thời bảo đảm được quyền quản lý con dấu, sự an toàn của chính DN.

Như thế, việc cho phép tự do, thoải mái tự quy định về hình thức, số lượng và nội dung con dấu không bao giờ đồng nghĩa với việc quản lý lỏng lẻo, sử dụng tùy tiện, bừa bãi.

Đồng quan điểm, Luật sư Trương Thanh Đức phân tích: “Muốn có hay muốn đóng thì cũng tự do, thoải mái giống như việc có hay không có và sử dụng hay không sử dụng logo. Nhưng vì bây giờ có thể khẳng định rằng, vẫn bắt buộc phải có con dấu và phải đóng dấu, trong khi lại không thể biết khi nào thì bắt buộc, khi nào thì không, khiến người tiêu dùng, đối tác, cơ quan pháp luật, cơ quan liên quan… sẽ rất lúng túng. Giải pháp tối ưu là tất cả vẫn khắc con dấu tương tự như cũ và đóng dấu theo thẩm quyền, vị trí, cách thức như cũ, cho đến khi pháp luật đã tháo gỡ được vướng mắc”.

Chính phủ đang chỉ đạo Bộ Kế hoạch & Đầu tư cùng các cơ quan liên quan gấp rút xây dựng nghị định hướng dẫn thực hiện Luật DN, trong đó dành một chương hướng dẫn về quản lý và sử dụng con dấu. Tuy nhiên, xoay quanh quy định giải quyết tranh chấp về quản lý, sử dụng, lưu giữ con dấu được giải quyết tại đâu thì dự thảo nghị định lại không nêu rõ.

Trước ý kiến góp ý nghị định cần có quy định cụ thể để giải quyết tranh chấp về con dấu, Luật sư Đức cho rằng: Vì con dấu do DN tự sáng tạo và quản lý, sử dụng nên việc giải quyết các tranh chấp đối với con dấu liên quan đến bên ngoài, cũng tương tự như đối với logo, nhãn hiệu và giao dịch của DN. Còn đối với nội bộ DN, cũng tương tự như tranh chấp về thẩm quyền và quản lý, sử dụng tài sản, công cụ làm việc của DN. “Không cần thiết phải quy định cụ thể hơn, vì trước đây đã không biết phải xử lý thế nào thì bây giờ càng khó xử lý”, Luật sư Đức nhấn mạnh

DN có quyền quyết định về nội dung, hình thức con dấu theo quy định của pháp luật, bảo đảm 2 nội dung tối thiểu là tên + mã số. DN chỉ cần thông báo mẫu dấu với cơ quan đăng ký kinh doanh để đăng tải công khai trên Cổng thông tin quốc gia về đăng ký DN. Việc sử dụng sẽ tùy thuộc vào loại giao dịch và DN.

Đoàn Huế ( Thương hiệu & Công luận)