Cần có chính sách hỗ trợ tàu container vào cảng Cửa Lò để Nghệ An “cất cánh”

Nguy cơ đứt gãy chuỗi logistics

Theo báo cáo từ Công ty CP Cảng Nghệ Tĩnh, trong khoảng 3 năm trở lại đây, lượng hàng hóa xuất nhập khẩu qua cảng Cửa Lò liên tục biến động theo chiều hướng giảm so với tổng kim ngạch xuất nhập khẩu trên địa bàn cả tỉnh Nghệ An.

Cảng Cửa Lò được biết đến là cảng loại I và là cảng đặc biệt quan trọng, có khả năng đón tàu biển có trọng tải trên 10.000 DWT đầy tải ra vào ở Nghệ An. Tuy nhiên, đến nay vấn đề vào cảng vẫn đang “mắc cạn” khiến nhiều doanh nghiệp vận tải lo lắng nguy cơ đứt gãy chuỗi logistics.

Theo báo cáo, tổng lượng hàng hóa qua cảng Cửa Lò 2 năm gần đây có xu hướng giảm. Nếu như năm 2020, lượng hàng qua cảng chiếm 25,2%, sang năm 2021 còn 15% và đến năm năm 2022 chỉ chiếm khoảng 14,67%. Cụ thể, vào năm 2021 là 12,06 triệu tấn (hàng tổng hợp là 4,65 triệu tấn; xi măng là 7,1 triệu tấn; xăng dầu, khí là 0,31 triệu tấn).

Đến năm 2022, lượng hàng qua cảng là 11,96 triệu tấn (hàng tổng hợp là 5,60 triệu tấn; xi măng là 6,33 triệu tấn; xăng dầu, khí là 0,03 triệu tấn). Trong khi đó, tính đến tháng 12/2022, cảng Cửa Lò có 5 bến tổng hợp đi vào vận hành, khai thác hàng tổng hợp, hàng rời, hàng container (chưa có bến container).

Hiện tại, có 3 hãng tàu đang khai thác hàng container với tải trọng dưới 1.000 Teu, với các hoạt động trung chuyển từ cảng Cửa Lò đến cảng TP.HCM và ngược lại. Ngoài ra, còn có tàu container đi trực tiếp quốc tế từ Cửa Lò - Kolkatar (Ấn Độ) - Chitagong (Bangladesh) với tần suất hạn chế (1 chuyến/tháng và năm 2022 đã khai thác được khoảng 7 chuyến).

Hàng container ra vào cảng được đánh giá còn ít, thiếu ổn định, chiếm tỷ lệ từ 30 - 40% tổng hàng hóa qua cảng và có chiều hướng giảm (từ 1,63 triệu tấn năm 2020 xuống còn 1,30 triệu tấn năm 2022) và mất cân đối giữa hàng đi và hàng đến, dẫn đến khả năng khai thác hàng hóa 2 chiều của các hãng tàu để giảm chi phí, duy trì hoạt động thường xuyên gặp nhiều khó khăn.

Ngoài nguyên nhân xăng dầu tăng cao khiến đội giá thành vận tải lên nhiều so với trước đó thì một trong những nguyên nhân quan trọng là chưa có chính sách đồng bộ, ưu đãi trực tiếp cho các chủ hàng, chủ tàu… như một số địa phương khác.

Cần sớm thực hiện các chính sách hỗ trợ

Theo các doanh nghiệp vận tải biển ở Nghệ An, các hãng tàu container khai thác tuyến thường xuyên bị lỗ do doanh thu không bù đắp được các chi phí hoạt động. Do đó, muốn duy trì được tuyến container cố định qua cảng Cửa Lò thì Nghệ An cần có chính sách hỗ trợ khuyến khích doanh nghiệp.

Đơn cử, tỉnh bạn Thanh Hóa, từ tháng 7/2022, các hãng tàu mở tuyến vận chuyển container đi quốc tế qua cảng Nghi Sơn được cấp phép và phải dỡ hàng tại cảng này được hỗ trợ 500 triệu đồng/chuyến. Đối với các phương tiện vận tại biển nội địa vận chuyển container qua cảng này được hỗ trợ 300 triệu đồng/chuyến.

Ngoài ra, hỗ trợ loại container 20 feet là 2 triệu đồng/cont, đối với container 400 feet là 3 triệu đồng/cont. Còn tại Hà Tĩnh cũng có chính sách hỗ trợ hàng tàu biển vận chuyển container đi quốc tế qua cảng Vũng Áng với mức 200 triệu đồng/ chuyến.  Đối với các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân có hàng hóa vận chuyển bằng container qua cảng Vũng Áng 1 thì được hỗ trợ như sau: Container 20 feet được hỗ trợ 700 ngàn đồng/cont; container 40 feet được hỗ trợ 1 triệu đồng/cont.

Tại Nghệ An, Ban quản lý khu kinh tế Đông Nam đang lấy ý kiến Dự thảo Nghị quyết quy định chính sách hỗ trợ các hãng tàu biển mở tuyến vận chuyển bằng container và hỗ trợ doanh nghiệp có hàng hóa vận chuyển bằng container qua cảng Cửa Lò (tỉnh nghệ An).

Dự thảo đề xuất áp dụng chính sách cho các hãng tàu biển mở tuyến vận chuyển container và các doanh nghiệp có hàng hóa vận chuyển bằng container qua cảng Cửa Lò, trừ hàng hóa tạm nhập tái xuất, hàng hóa quá cảng. Trong đó, hãng tàu biển được cấp phép hoạt động kinh doanh vận chuyển container theo quy định và thực hiện trả hàng hoặc bốc hàng tại cảng Cửa Lò theo tuyến với tần suất tối thiểu 2 chuyến/mỗi tháng với mức hỗ trợ 200 triệu đồng/chuyến cập cảng.

Ngoài ra, doanh nghiệp có hàng hóa vận chuyển bằng container qua cảng Cửa Lò có tần suất tối thiểu 2 lần mỗi tháng với mức đối với container 20 feet là 600 nghìn đồng/container, container 40 feet trở lên là 1 triệu đồng/container. Các hãng tàu và các doanh nghiệp đủ điều kiện thụ hưởng chính sách được quyền lựa chọn phương thức nhận kinh phí hỗ trợ theo tháng hoặc một lần (12 tháng).

Tuy nhiên, vấn đề thu hút tàu container để hỗ trợ cho chủ hàng, chủ tàu ở Nghệ An đến thời điểm này vẫn chưa thể áp dụng vì nghị quyết vẫn còn nằm trên bàn thảo.

Ông Bùi Kiều Hưng - Tổng giám đốc Công ty CP Cảng Nghệ Tĩnh cho biết: Trước sự cạnh tranh các cảng biển mở ra trong bối cảnh như vậy giữa các tỉnh, thành khu vực Bắc Trung Bộ, đơn vị đã có văn bản kiến nghị lên UBND tỉnh Nghệ An và đang chờ xem xét. Muốn duy trì được tuyến container cố định qua Cảng Cửa Lò, đòi hỏi tỉnh Nghệ An phải có chính sách hỗ trợ ban đầu khuyến khích hãng tàu đến bốc, trả hàng tại cảng.

Trong lúc chờ đợi, cần có sự kết nối để hình thành một “chợ” và sau này, các khu công nghiệp phát triển, nhu cầu cao hơn, lượng hàng tốt hơn mới có thể mở thêm tuyến vận tải container.

Bên cạnh đó, Cảng Nghệ Tĩnh đang nỗ lực phối hợp với Tổng công ty hàng hải Việt Nam, hãng tàu biển quốc tế mở lại các tuyến vận tải; đồng thời, tìm phương án để kích cầu các hãng tàu container mở tuyến vận tải như ưu đãi về chi phí xếp dỡ lấy ở mức thấp nhất, tàu vào được cập cảng làm hàng ngay, thời gian làm hàng nhanh hơn, tạo mọi điều kiện thuận lợi trong việc kết nối hải quan, làm các thủ tục liên quan...

Lê Quyết