Cần xử lý trách nhiệm người đứng đầu nếu xảy ra tình trạng thông thầu

 Các nhà thầu “quen mặt”

Tình trạng nhà thầu bị loại bởi Hồ sơ dự thầu (HSDT) không đủ tư cách hợp lệ cũng chẳng còn là xa lạ gì, số lượng nhà thầu dự thầu “cho vui” hay “dự cho đủ" điều kiện mở thầu cũng ngày càng nhiều. Lý do mà nhiều nhà thầu bị loại thường nằm ở những điều kiện sơ đẳng, tối thiểu nhất như hồ sơ dự thầu không hợp lệ hoặc không có bảo lãnh dự thầu, hồ sơ không niêm phong, đơn dự thầu cũng không hợp lệ…

Theo thống kê, công ty CP chế tạo bơm Hải Dương đã trúng 3 gói thầu của công ty CP Than Cọc Sáu

Theo một chuyên gia trong lĩnh vực đấu thầu, khi bên mời thầu họ đưa ra các tiêu chí để lựa chọn nhà thầu thì những nhà thầu tham gia đã phải hiểu rõ tiêu chí và xem xét năng lực của đơn vị mình có đủ điều kiện tham gia hay không. Nếu không đáp ứng các tiêu chí mà bên mời thầu đưa ra thì không có đơn vị nào cố tình mua hồ sơ để tham gia dự thầu. Vậy nên, việc bị loại bởi lý do hồ sơ dự thầu không đáp ứng về tư cách hợp lệ thì liệu có phải nhà thầu hoàn toàn ngây ngô đến mức “vô can” chăng? Bởi không một nhà thầu đàng hoàng nào đi dự thầu lại để bị loại vì những lý do “lông gà vỏ tỏi” này cả.

Vậy, chỉ có chuyện nhà thầu này tham dự với mục đích làm quân xanh cho nhà thầu khác, đôi khi còn có sự tiếp tay của bên mời thầu để “dựng nên một vở kịch” trong đấu thầu. Như vậy, đối với những gói thầu này, tính minh bạch và hiệu quả cũng như sự cạnh tranh lành mạnh là không tồn tại và hậu quả của nó lại ảnh hưởng trực tiếp đến các nhà thầu sạch. Và chắc chắn giá trúng thầu sẽ cực kỳ cao và gần sát với giá gói thầu được phê duyệt.

Trở lại câu chuyện trúng thầu sát giá tại công ty cổ phần Than Cọc Sáu cho thấy, hầu hết các gói thầu do đơn vị này làm bên mời thầu đều xuất hiện các nhà thầu “quen mặt”. Đơn cử tại Gói thầu số 3 Vận chuyển đất đá trong khai trường mỏ thuộc Dự án Công trình Thuê ngoài khoan lỗ mìn, bóc xúc, vận chuyển đất đá năm 2020 cho thấy, gói thầu này có sự xuất hiện của 5 công ty liên danh: Công ty CP Công nghiệp Tân Tiến - Công ty TNHH Đầu tư và Thương mại Quang Minh - Công ty TNHH HHC Việt Nam - Công ty TNHH MTV Dịch vụ Tiến Đạt Quảng Ninh - Công ty CP Hoàng Trường.

Nhiều gói thầu của công ty CP Than Cọc Sáu đã từng bị cơ quan báo chí phản ánh về tình trạng trúng thầu sát giá

Trước đó, gói thầu Vận chuyển đất đá trong khai trường mỏ thuộc dự án Thuê ngoài bốc xúc, vận chuyển đất đá năm 2019 cũng xuất hiện liên danh các nhà thầu này. Theo đó, giá gói thầu được bên mời thầu đưa ra là 716,588 tỷ đồng và liên danh công ty Công ty TNHH Đầu tư và Thương mại Quang Minh; Công ty CP Hoàng Trường; Công ty TNHH MTV Dịch vụ Tiến Đạt Quảng Ninh; Công ty TNHH HHC Việt Nam; Công ty TNHH MTV Dịch vụ Tiến Đạt Quảng Ninh trúng thầu với giá 657,060 tỷ đồng.

Như vậy, từ năm 2019 đến năm 2020, liên danh 5 nhà thầu này đã trúng 2 gói thầu do công ty CP Than Cọc Sáu làm bên mời thầu với trị giá hơn 1.400 tỷ đồng.

Tại gói thầu Chế biến, thu hồi than sạch từ nguồn sản phẩm ngoài than thuộc dự án “Dự toán Công trình: Thuê ngoài chế biến, thu hồi than sạch từ nguồn sản phẩm ngoài than năm 2020” do bên công ty CP Than Cọc Sáu mời thầu cũng có 2 nhà thầu “quen thuộc” trúng giá. Theo Quyết định lựa chọn nhà thầu ngày 06/05/2020 thì liên danh 2 công ty TNHH Đầu tư và Thương mại Quang Minh và Công ty CP Hoàng Trường đã trúng với giá 25,486 tỷ đồng trong khi giá gói thầu là 27,300 tỷ đồng.

Theo tìm hiểu của PV, tất cả 5 công ty này từng trúng nhiều gói thầu do công ty CPThan Cọc Sáu mời thầu.

Công ty TNHH HHC Việt Nam được công bố trúng 4 gói thầu, đều do Than Cọc Sáu mời thầu; Công ty TNHH MTV Dịch vụ Tiến Đạt Quảng Ninh được công bố trúng 6 gói thầu do Công ty CP Than Cọc Sáu mời thầu. Công ty CP Công nghiệp Tân Tiến được công bố trúng 20 gói thầu thì có 5 gói thầu do Than Cọc Sáu mời thầu; Công ty TNHH Đầu tư và Thương mại Quang Minh được công bố trúng 29 gói thầu thì có 14 gói thầu do Than Cọc Sáu mời thầu; Công ty CP Hoàng Trường được công bố trúng 7 gói thầu thì có 2 gói thầu do Than Cọc Sáu mời thầu.

Liệu có “quân xanh, quân đỏ”?

Theo thống kê của chúng tôi, liên danh 5 nhà thầu trên thường đi kèm với nhau, bám sát nhau trong nhiều gói thầu do Công ty CP Than Cọc Sáu mởi thầu. Cụ thể, công ty CP Hoàng Trường liên danh với Công ty TNHH Đầu tư và Thương mại Quang Minh trúng 3 gói thầu do Công ty CP Than Cọc Sáu mởi thầu.

Những gói thầu có giá trị gần một nghìn tỷ đồng đều có sự tham gia góp mặt của liên danh 5 nhà thầu "quen mặt"

Công ty CP Hoàng Trường liên danh với Công ty TNHH HHC Việt Nam trúng 2 gói thầu do Công ty CP Than Cọc Sáu mời thầu.

Công ty TNHH Đầu tư và Thương mại Quang Minh liên danh với công ty Công ty CP Công nghiệp Tân Tiến trúng 03 gói thầu do Công ty CP Than Cọc Sáu mời thầu.

Công ty TNHH MTV Dịch vụ Tiến Đạt Quảng Ninh liên danh với Công ty CP Công nghiệp Tân Tiến; Công ty TNHH HHC Việt Nam; công ty CP Hoàng Trường trúng 03 gói thầu do Công ty CP Than Cọc Sáu mời thầu.

Lần theo những kết quả lựa chọn nhà thầu (KQLCNT) được công bố thời gian qua có thể thấy, hầu hết 5 công ty này liên danh với nhau đa phần là những gói thầu lớn, trị giá gần một nghìn tỷ do công ty CP Than Cọc Sáu làm chủ đầu tư. Đặc biệt, theo nguồn tin riêng của PV thì tài khoản đăng kí của Công ty TNHH HHC Việt Nam đã hết hiệu lực sau ngày 31/03/2019 vì tài khoản chưa nộp phí duy trì hoạt động.

Theo quy định tại Điểm d, Khoản 1, Điều 5 Luật Đấu thầu, một trong những điều kiện về tư cách hợp lệ của nhà thầu tham dự thầu là đã đăng ký trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia (Hệ thống).

Trong quy trình đăng ký nhà thầu trên mạng đấu thầu quốc gia đối với các nhà thầu, nhà đầu tư phải thanh toán chi phí tham gia Hệ thống đấu thầu quốc gia theo quy định tại Điểm a, khoản 1 Điều 31 của Thông tư liên tịch số 07/2015/TTLT-BKHĐT-BTC. Nhà thầu, nhà đầu tư không nộp chi phí duy trì và dữ liệu trên hệ thống đấu thầu quốc gia theo đúng thời hạn sau khi đã được nhắc nhở nhưng vẫn không nộp thì việc đăng ký hệ thống mạng đấu thầu quốc gia bị xem là hết hiệu lực, khi đó nhà thầy, nhà đầu tư sẽ không được in bản xác nhận đã đăng ký tham gia hệ thống mạng đấu thầu quốc gia.

Việc công ty TNHH HHC Việt Nam chưa nộp phí duy trì hoạt động dẫn đến tài khoản đăng kí đã bị hết hiệu lực nhưng vẫn trúng được thầu do bên phía Công ty CP Than Cọc Sáu làm bên mời thầu đã khiến cho dư luận đặt dấu hỏi có hay không việc “bắt tay” nhau của 2 đơn vị này?

Chỉ thị số 47/CT-TTg về việc chấn chỉnh công tác đấu thầu trong các dự án đầu tư phát triển và hoạt động mua sắm thường xuyên sử dụng vốn nhà nước đã nêu rõ: “Trường hợp để xảy ra những vi phạm nghiêm trọng trong quá trình lựa chọn nhà thầu như thông thầu, quây thầu, vây thầu..., căn cứ mức độ vi phạm sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật”.

Trước những nội dung trên, đề nghị các cơ quan chức năng thanh, kiểm tra làm rõ có hay không tình trạng “quân xanh, quân đỏ” tại các gói thầu do Công ty CP Than Cọc Sáu làm chủ đầu tư, nếu phát hiện ra sai phạm cần phải xử lý nghiêm minh.

Ngọc Linh