Theo các chuyên gia nông nghiệp, chất vàng O không phải do người nông dân trực tiếp sử dụng trong quá trình canh tác. Thay vào đó, nó được xác định là do thương lái tự ý xử lý, đóng gói sầu riêng sau thu hoạch nhằm giúp trái chín đều và có màu sắc đẹp mắt hơn. Hành vi này, dù không xuất phát từ nông dân, lại đang trực tiếp gây tổn hại đến đầu ra sản phẩm và làm suy giảm nghiêm trọng thương hiệu sầu riêng Việt Nam.
Ông Nguyễn Minh Hiếu, Phó Giám đốc Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp Bình Phước, bày tỏ sự bức xúc khi nông dân phải chịu thiệt hại dù không trực tiếp gây ra lỗi. Tính đến đầu tháng 6/2025, giá sầu riêng đã giảm 25% so với năm 2024, càng khiến nông dân thêm lo lắng.
Về chất Cadimi, các chuyên gia nông nghiệp cho biết kim loại nặng này tồn tại tự nhiên trong đất, phân bón và nguồn nước. Qua kiểm tra sơ bộ, hàm lượng Cadimi tự nhiên trong đất và nước ở Bình Phước được đánh giá là rất thấp. Người dân cũng đã có ý thức hạn chế sử dụng các loại phân bón chứa Cadimi cao. Tuy nhiên, nguy cơ nhiễm Cadimi vẫn là một mối lo ngại cần được kiểm soát chặt chẽ.
Trước tình hình này, để bảo vệ thương hiệu sầu riêng Bình Phước nói riêng và sầu riêng Việt Nam nói chung, ông Dương Minh Hoàng, kỹ sư và nông dân sản xuất giỏi tại Bình Phước, đề nghị các cơ quan chức năng cần vào cuộc hỗ trợ mạnh mẽ.
Ông Hoàng nhấn mạnh sự cần thiết của việc kiểm soát chặt chẽ lượng phân bón có hàm lượng Cadimi cao nhập vào thị trường, đồng thời hướng dẫn nông dân cải tạo đất nếu phát hiện bị nhiễm kim loại nặng để giảm khả năng cây hấp thụ Cadimi.
Bên cạnh đó, cần khuyến khích nhà nông thực hiện quy trình canh tác bền vững bằng việc sử dụng phân bón hữu cơ, vi sinh để cải thiện chất lượng đất và hạn chế sự tích tụ kim loại nặng. Một đề xuất quan trọng khác là kiểm định tất cả các loại phân bón sử dụng tại địa phương với sự giám sát của cơ quan chức năng, kèm theo việc thanh tra, kiểm tra ngẫu nhiên.
Đặc biệt, ông Hoàng đề xuất cần hỗ trợ nông dân có trung tâm kiểm định, thí nghiệm để test mẫu trái sầu riêng trước khi bán hoặc xuất khẩu. Điều này giúp tiết kiệm chi phí và thời gian, tránh tình trạng phát hiện nhiễm chất cấm khi hàng đã đến cửa khẩu, gây thiệt hại lớn.
Nỗi lo về vàng O, Cadimi và thời tiết khắc nghiệt không chỉ là vấn đề riêng của nông dân Bình Phước, mà là hồi chuông cảnh báo cho toàn bộ chuỗi giá trị sầu riêng Việt Nam. Để vượt qua thách thức này, điều cốt lõi là sự phối hợp đồng bộ và chặt chẽ từ mọi mắt xích: từ người nông dân, thương lái, đơn vị đóng gói đến các cơ quan quản lý nhà nước.
Ông Nguyễn Minh Hiếu, Phó Giám đốc Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp Bình Phước, mong muốn có những chuỗi liên kết chặt chẽ từ nông dân đến đơn vị đóng gói và xuất khẩu. Ông tin rằng, chỉ khi xây dựng được một chuỗi liên kết từ đầu vào đến tay người tiêu dùng, nơi ai cũng có trách nhiệm, thì mới có sự phát triển bền vững.
Chỉ khi tăng cường kiểm soát chặt chẽ đầu vào, kiểm định sản phẩm tại chỗ và xử lý nghiêm mọi hành vi gian lận, chúng ta mới có thể xây dựng một chuỗi liên kết vững chắc, minh bạch và có trách nhiệm. Từ đó, sầu riêng Việt Nam sẽ giữ vững uy tín, nâng cao giá trị và phát triển bền vững trên thị trường quốc tế, đảm bảo thu nhập cho hàng vạn hộ nông dân và khẳng định vị thế nông sản Việt trên bản đồ thế giới.
Tâm An (t/h)
