Ngày kỷ niệm 40 năm thành lập Chi cục Hải quan khu vực I (trước đây là Cục Hải quan Hà Nội) - thành viên Ban Chỉ đạo 389 Hà Nội không chỉ là dịp để nhìn lại chặng đường đã qua mà còn là dấu mốc khẳng định vị thế của một tập thể tiên phong, đầy bản lĩnh trong công cuộc cải cách, hiện đại hóa ngành Hải quan. Bốn thập kỷ với nhiều khó khăn, thử thách, nhưng cũng đầy thành tựu đáng tự hào, Hải quan khu vực I đã và đang khẳng định vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô và đất nước.
Hành trình từ gian khó đến bứt phá
Những ngày đầu thành lập, Hải quan khu vực I phải đối mặt với nhiều khó khăn về cơ sở vật chất, nhân lực còn hạn chế, nguồn thu ngân sách khiêm tốn. Tuy vậy, tập thể cán bộ công chức với tinh thần trách nhiệm, ý chí kiên cường đã từng bước vượt qua, đồng hành cùng sự phát triển mạnh mẽ của đất nước.
Khi Việt Nam bước vào thời kỳ đổi mới, nền kinh tế chuyển dịch sang cơ chế thị trường, hội nhập quốc tế sâu rộng, hoạt động xuất nhập khẩu (XNK) bùng nổ cả về quy mô và độ phức tạp. Trước yêu cầu mới, Hải quan khu vực I đã nỗ lực thích ứng, cải cách thủ tục, nâng cao hiệu quả kiểm tra, giám sát, tạo môi trường thông thoáng, minh bạch cho doanh nghiệp. Đây là những bước đi nền tảng để đơn vị bứt phá trong giai đoạn hội nhập.
Tiên phong trong cải cách và hiện đại hóa
Bước ngoặt lớn đến vào năm 2014, khi Hải quan khu vực I được lựa chọn là đơn vị đi đầu triển khai thí điểm Hệ thống thông quan điện tử VNACCS/VCIS và Cơ chế một cửa quốc gia. Thành công này không chỉ tạo dấu ấn riêng mà còn mở ra thời kỳ mới về hiện đại hóa hải quan.
Tiếp đó, năm 2015, đơn vị tiếp tục khẳng định vị thế tiên phong khi đưa vào vận hành Hệ thống quản lý, giám sát hải quan tự động tại Cảng hàng không quốc tế Nội Bài, phục vụ thông quan cho khoảng 15 triệu lượt hành khách/năm. Đây là bước tiến quan trọng trong việc ứng dụng công nghệ thông tin, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, giảm thiểu thời gian và chi phí cho doanh nghiệp.
Đến năm 2024, Hải quan khu vực I tiếp tục thành công với Hệ thống quản lý địa điểm kiểm tra tập trung, kết nối thông tin xuyên suốt từ cấp cục đến chi cục. Việc này giúp công tác điều hành, giám sát trở nên nhanh chóng, minh bạch, đồng thời khẳng định quyết tâm chuyển đổi số toàn diện của đơn vị.
Ông Dương Phú Đông – Chi cục trưởng Chi cục Hải quan khu vực I nhấn mạnh:
"Hải quan khu vực I luôn là đơn vị tiên phong, đóng vai trò quan trọng trong hiện thực hóa các mục tiêu cải cách, hiện đại hóa của toàn ngành. Đây là yếu tố quyết định để nâng cao hiệu lực quản lý, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động XNK và khẳng định hình ảnh, vị thế trong suốt 40 năm qua".
Khẳng định vị thế bằng những con số ấn tượng
Là đơn vị được giao quản lý địa bàn trọng điểm gồm TP. Hà Nội và các tỉnh Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Hòa Bình, Yên Bái – nơi tập trung nhiều doanh nghiệp XNK lớn – Hải quan khu vực I luôn đóng vai trò then chốt trong công tác thu ngân sách và quản lý hải quan.
Trong giai đoạn 2015 – 2024, mặc dù nền kinh tế toàn cầu chịu ảnh hưởng nặng nề của dịch bệnh, công tác thu ngân sách của đơn vị vẫn tăng trưởng liên tục, đạt mức bình quân 277.771 tỷ đồng/năm, cao gấp 2,87 lần so với giai đoạn 2000 – 2014.
Riêng giai đoạn 2020 – 2024, số thu nộp ngân sách đạt 151.333 tỷ đồng, vượt 8% tổng dự toán của cả giai đoạn, đóng góp khoảng 8% tổng thu toàn ngành Hải quan. Đây là minh chứng rõ nét cho hiệu quả quản lý và sự đồng hành kịp thời cùng doanh nghiệp trong tháo gỡ khó khăn, tạo thuận lợi thương mại.
Ông Dương Phú Đông chia sẻ: "Với tinh thần trách nhiệm cao, đơn vị luôn triển khai đồng bộ, quyết liệt các giải pháp, tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp, góp phần đạt được nhiều kết quả nổi bật, đóng góp thiết thực vào ngân sách và sự phát triển của Thủ đô, đất nước". 
Quyết liệt trong đấu tranh chống buôn lậu và ma túy
Không chỉ làm tốt công tác thu, Hải quan khu vực I còn là lực lượng nòng cốt trong đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và vận chuyển trái phép ma túy – những vấn đề nóng tại địa bàn trọng điểm, đặc biệt là sân bay quốc tế Nội Bài.
Trong giai đoạn 2020 – 2024, đơn vị đã xử lý 5.771 vụ vi phạm, khởi tố 27 đối tượng, thu giữ nhiều tang vật có giá trị lớn và quý hiếm như sừng tê giác, ngà voi, vảy tê tê, mật gấu, xương hổ, thuốc cấm…
Công tác phòng chống ma túy ghi nhận nhiều chiến công nổi bật: phát hiện 192 vụ việc, phối hợp bắt giữ 153 đối tượng, phá 25 chuyên án lớn, thu giữ trên 2,2 tấn ma túy các loại. Những kết quả này khẳng định bản lĩnh, sự quyết liệt và vai trò "lá chắn" của Hải quan khu vực I nơi cửa khẩu Thủ đô.
Ông Nguyễn Văn Thọ – Cục trưởng Cục Hải quan khẳng định: "Chi cục Hải quan khu vực I luôn là đơn vị tiên phong, góp phần quan trọng trong cải cách, hiện đại hóa, thu ngân sách và đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, phòng chống ma túy. Tôi tin tưởng rằng tập thể đơn vị sẽ tiếp tục phát huy sức mạnh đoàn kết, trí tuệ và bản lĩnh, hoàn thành xuất sắc các chỉ tiêu, nhiệm vụ trong giai đoạn mới".
Bước vào kỷ nguyên chuyển đổi số, thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, Hải quan khu vực I đang nỗ lực đổi mới tư duy quản lý, tập trung nghiên cứu ứng dụng công nghệ số trong từng lĩnh vực nghiệp vụ. Đơn vị đang tích cực hiện đại hóa hệ thống giám sát, cải tiến quy trình, tích hợp chuyển đổi số để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của nền kinh tế mở.
Nhìn lại chặng đường 40 năm, từ một đơn vị với quy mô còn khiêm tốn, Hải quan khu vực I đã vươn lên mạnh mẽ, trở thành lá cờ đầu trong nhiều lĩnh vực, góp phần quan trọng vào sự phát triển của ngành Hải quan Việt Nam. Thành công đó đến từ tinh thần đoàn kết, sự tận tụy, bản lĩnh của tập thể cán bộ công chức qua các thế hệ.
Ngày hôm nay, Chi cục Hải quan khu vực I không chỉ là niềm tự hào của ngành Hải quan Thủ đô mà còn là điểm sáng về cải cách, hiện đại hóa, chuyển đổi số, góp phần nâng cao vị thế quốc gia trên trường quốc tế. Với nền tảng vững chắc cùng khát vọng cống hiến, Hải quan khu vực I sẽ tiếp tục khẳng định vai trò tiên phong, đồng hành cùng sự phát triển năng động của Thủ đô và đất nước trong kỷ nguyên mới.
Những nỗ lực, thành tựu nổi bật trong suốt chặng đường 40 năm qua của Chi cục Hải quan Khu vực I đã được Đảng, Nhà nước và các cấp, ngành ghi nhận bằng nhiều phần thưởng cao quý.
Cụ thể, Hải quan thành phố Hà Nội (nay là Chi cục Hải quan khu vực I) đã vinh dự được trao tặng: Huân chương Lao động hạng Ba (1990), Huân chương Lao động hạng Nhì (2000), Huân chương Lao động hạng Nhất (2005); Huân chương Độc lập hạng Ba (2010); Huân chương Chiến công hạng Ba (2020); Huân chương Chiến công hạng Nhất (2021); Huân chương Chiến công hạng Nhất và Nhì (2022).
Ngoài ra, đơn vị nhiều lần nhận được Cờ thi đua xuất sắc của Chính phủ (1998, 2002, 2008), Tập thể lao động xuất sắc của Bộ Tài chính (2016), Cờ thi đua của UBND TP. Hà Nội (2018, 2019, 2021, 2022).
Về công tác xây dựng Đảng, Đảng bộ Chi cục Hải quan khu vực I đã được Thành ủy Hà Nội trao tặng Cờ “Đảng bộ trong sạch, vững mạnh tiêu biểu 10 năm (2001 – 2010)”, đồng thời nhiều năm liền đạt danh hiệu Đảng bộ trong sạch, vững mạnh, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.
Các tổ chức đoàn thể quần chúng như Công đoàn, Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ cũng liên tục được công nhận là tổ chức cơ sở vững mạnh, xuất sắc, góp phần tạo nên sức mạnh tổng hợp, xây dựng tập thể Hải quan khu vực I đoàn kết, kỷ cương và phát triển bền vững.
Nguyễn Kiên
