Mặc dù không nằm trong danh sách các tai nạn thường gặp như hỏa hoạn hay tai nạn giao thông, song những sự cố thang máy vẫn dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng tới tính mạng, sức khỏe của con người. Những tai nạn này có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân như lỗi cửa thang máy, hệ thống phanh an toàn bị lỗi, sự cố điện/cơ khí,… hay thậm chí là do các loại thang máy tự chế, không đạt tiêu chuẩn, quy chuẩn theo quy định pháp luật vẫn “nghiễm nhiên” hoạt động mỗi ngày.
Thời gian qua, Hiệp hội Thang máy Việt Nam đã chủ trì quy hoạch, lập kế hoạch và tiến hành rà soát, giao cho Viện Kỹ thuật ứng dụng thang máy soạn dự thảo, xây dựng tiêu chuẩn cơ sở ngành Thang máy. Sau quá trình dự thảo và lấy ý kiến từ các cá nhân, tổ chức liên quan như doanh nghiệp, người tiêu dùng, chuyên gia,… Tiêu chuẩn cơ sở ngành Thang máy đầu tiên TCCS 01:2023/VNEA về “Yêu cầu an toàn chung trong quản lý, sử dụng, bảo trì và sửa chữa thang máy” đã được hoàn thiện và chính thức công bố.
Phát biểu tại Lễ công bố, ông Nguyễn Hải Đức – Chủ tịch Hiệp hội Thang máy Việt Nam cho biết: Tiêu chuẩn cơ sở ngành Thang máy là thành quả của sự nghiên cứu nghiêm túc của Viện Kỹ thuật ứng dụng thang máy Việt Nam theo phương pháp lấy thang máy làm cốt lõi, người sử dụng thang máy làm trung tâm tiêu chuẩn ngành. Đồng thời, tiêu chuẩn cơ sở hướng đến mục tiêu giải quyết các vấn đề của các bên liên quan trong việc đảm bảo an toàn thang máy: Chủ sở hữu, người sử dụng thang máy, các cơ quan quản lý Nhà nước, các cá nhân công tác trong ngành và cả xã hội.
Các quy chuẩn, tiêu chuẩn hiện hành về thang máy đang tập trung chủ yếu vào các yêu cầu an toàn về thiết kế và lắp đặt, tuy nhiên, giai đoạn sau khi thang máy được đưa vào sử dụng còn khuyết thiếu. Chính vì thế, sự ra đời của tiêu chuẩn cơ sở ngành Thang máy là hết sức cần thiết.
Tiêu chuẩn cơ sở đề ra các tiêu chuẩn, các yêu cầu về công việc phải thực hiện để đảm bảo thang máy hoạt động an toàn và bền lâu, trong đó có 4 nội dung chính: Công việc chi tiết của dịch vụ kỹ thuật thang máy (kiểm tra định kỳ, bảo trì, cứu hộ khẩn cấp, sửa chữa, hiện đại hóa...); yêu cầu đối với chủ sở hữu và người sử dụng; yêu cầu đối với đơn vị chuyên môn về cơ sở vật chất, phương tiện kỹ thuật,…; yêu cầu về trình độ nhân sự kỹ thuật thang máy.
Tổng Thư ký Hiệp hội Thang máy Việt Nam Nguyễn Huy Tiến cho biết, tiêu chuẩn cơ sở là thành quả của sự nghiên cứu nghiêm túc của Viện Kỹ thuật ứng dụng thang máy Việt Nam theo phương pháp lấy thang máy làm cốt lõi, người sử dụng thang máy làm trung tâm, tiêu chuẩn ngành. 
Tiêu chuẩn cơ sở 01:2023/VNEA đề ra các tiêu chuẩn, yêu cầu về công việc phải thực hiện để đảm bảo thang máy hoạt động an toàn và bền lâu.
Trong đó, có 4 nội dung chính: Các công việc chi tiết của dịch vụ kỹ thuật thang máy; các yêu cầu chủ sở hữu thang máy và người sử dụng thang máy cần thực hiện bảo đảm điều kiện vận hành, tuân thủ nội quy, các hành vi cần thực hiện trong quá trình sử dụng và tình huống khẩn cấp,…; yêu cầu đối với đơn vị chuyên môn về cơ sở vật chất, phương tiện kỹ thuật, tổ chức sắp xếp nhân sự, kế hoạch về định mức công việc, định mức nhân sự đáp ứng công việc…; yêu cầu về trình độ nhân sự kỹ thuật thang máy theo vai trò chức năng như từ nhân viên kỹ thuật (vận hành, bảo trì) đến chuyên gia tổ chức, quản lý.
Theo ông Phùng Quang Minh - Trưởng phòng Tổng hợp kế hoạch Ban Kỹ thuật Tiêu chuẩn Quốc gia "thang máy, thang cuốn và băng tải chở người" TCVN/TC 178: "Các tiêu chuẩn cơ sở ngành Thang máy là rất cần thiết, bởi đáp ứng nhu cầu thực tế của ngành và xã hội. Chúng tôi cũng đánh giá cao và ủng hộ Hiệp hội Thang máy Việt Nam trong việc xây dựng các tiêu chuẩn cơ sở ngành, từ đó có thể đánh giá để nâng các tiêu chuẩn cơ sở này bổ sung vào hệ thống quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN".
Bên cạnh đó, TCCS 01:2023/VNEA còn giới thiệu hệ thống mã định danh thang máy giúp minh bạch hóa thông tin về tình trạng thang máy; tăng hiệu quả quản lý, sửa chữa, cứu hộ.
Trong thời gian tới, Hiệp hội Thang máy Việt Nam tiếp tục có các hoạt động nhằm ứng dụng tiêu chuẩn cơ sở vào thực tế ngành Thang máy qua các hoạt động phổ biến tới các nhóm đối tượng liên quan, đào tạo, hướng dẫn và xây dựng các công cụ, hệ thống giám sát, quản lý.
Trúc Mai
