Ông Andrew Jeffries, Giám đốc quốc gia Ngân hàng Phát triển Châu Á-ADB tại Việt Nam cho rằng, cần có những tổ chức xếp hạng độ tín nhiệm của trái phiếu doanh nghiệp, điều này ở Việt Nam hiện chưa có. "Chúng tôi thấy ở Việt Nam thiếu về văn hoá xếp hạng tín nhiệm trong nước đối với tổ chức phát hành trái phiếu, vì nếu trái phiếu được xếp hạng theo mức độ rủi ro và có dự phòng rủi ro rất quan trọng trong đầu tư, và ngân hàng ADB cũng đang làm việc với các tổ chức xếp hạng tín nhiệm phát hành trái phiếu toàn cầu về vấn đề này".
Từ năm 2018 đến nay, quy mô thị trường trái phiếu doanh nghiệp phát triển rất mạnh. Theo Hiệp hội thị trường trái phiếu Việt Nam (VBMA), nếu như năm 2018, các doanh nghiệp đã phát hành thành công tổng giá trị trái phiếu đạt 224.000 tỷ đồng, thì đến năm 2021 con số này đã đạt 722,7 nghìn tỷ đồng.
Thị trường trái phiếu doanh nghiệp tăng trưởng "nóng”, quy mô từ 4,93% GDP năm 2017 lên tới 16,6% GDP năm 2021. Trong đó, phát hành riêng lẻ vẫn là hình thức chủ đạo, chiếm khoảng 90% tổng lượng phát hành trái phiếu doanh nghiệp. Không phủ nhận, phát hành trái phiếu đã giúp cho nhiều doanh nghiệp huy động được nguồn vốn trung và dài hạn, với lãi suất ổn định, để đầu tư sản xuất kinh doanh.
Chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, cần có kiến thức và kinh nghiệm khi muốn đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp.
Theo ông Nguyễn Trí Hiếu: "Các nhà đầu tư cá nhân nên xem xét khi đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp, những trái phiếu doanh nghiệp được đảm bảo bằng tài sản thì rất tốt nhưng có rất nhiều trái phiếu tín chấp, không có tài sản đảm bảo đi cùng, độ rủi ro rất cao. Các nhà đầu tư nên chọn mặt gửi vàng,các doanh nghiệp có báo cáo tài chính minh bạch, có kiểm toán độc lập thì thông tin và chỉ tiêu tài chính đó nhà đầu tư có thể xem xét đầu tư".
Thị trường trái phiếu doanh nghiệp được cho là tiềm ẩn những rủi ro lớn khi có gần 80% giá trị phát hành thuộc về các doanh nghiệp chưa niêm yết trên thị trường chứng khoán. Những doanh nghiệp này có năng lực tài chính yếu hơn đáng kể so với các doanh nghiệp đang niêm yết.
Mới đây, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái vừa ký Công điện số 311/CĐ-TTg ngày 11/4/2022 của Thủ tướng Chính phủ về các biện pháp ổn định thị trường chứng khoán, thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Cùng với đó, Bộ Tài chính đã tiến hành đánh giá tình hình thị trường để xây dựng dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 153/2020 về phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, hướng tới sự phát triển an toàn, bền vững của thị trường trái phiếu doanh nghiệp.
Dự thảo cũng bổ sung quy định về xếp hạng tín nhiệm đối với một số loại trái phiếu phát hành, nhằm tăng tính công khai, minh bạch, góp phần nâng cao chất lượng trái phiếu được phát hành, đồng thời giúp thị trường có thói quen sử dụng kết quả xếp hạng tín nhiệm để đánh giá rủi ro của trái phiếu, tiệm cận với thông lệ quốc tế, hạn chế rủi ro cho nhà đầu tư. Cùng với đó, dự thảo lần này quy định cách thức xác định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là đối tượng được phép đầu tư và giao dịch trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ.
Chuyên gia kinh tế, Tiến sỹ Nguyễn Minh Phong đưa ra một số giải pháp để phát triển thị trường trái phiếu minh bạch, đảm bảo an toàn, lợi ích cho nhà đầu tư: "Đầu tiên phải rà soát lại chất lượng trái phiếu, để những trái phiếu kém chất lượng không được vào thị trường. Yêu cầu về cung cấp thông tin, đảm bảo sự công khai, minh bạch là rất cần thiết. Cần phải rà soát lại các chế tài, hình phạt để, gia tăng mức xử lý, đa dạng hoá mức xử lý, công khai các thông tin kết quả xử lý để ngăn chặn, chấn áp các hành vi vi phạm".
Q.N (t/h)
