Chuyên gia kinh tế lo ngại 64.000 tỷ trái phiếu doanh nghiệp đến hạn trả nợ năm 2024

Hiện, áp lực nghĩa vụ trả nợ của Việt Nam tăng ở cả khối Chính phủ và doanh nghiệp. Hơn nữa, rủi ro ở thị trường chứng khoán lại rơi vào đúng năm 2022, những vụ việc vi phạm cũng rơi vào năm nay. Vị chuyên này cho hay, ông đã báo cáo Thủ tướng các vấn đề liên quan đến rủi ro về hệ thống tài chính, với “bộ tứ liên thông”, gồm: ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm, bất động sản (BĐS).

Có thể thấy, tăng trưởng tín dụng khoảng 14-15%/năm trong khi vốn chủ sở hữu chỉ tăng 12%/năm, daẫn tới tỷ số nợ tiếp tục tăng. Khi chấm dứt các chính sách cho phép cơ cấu, giãn, hoãn nợ thì lập tức nợ xấu tiềm ẩn tăng lên. 

Đáng chú ý, rủi ro lớn nằm ở thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) khi tăng trưởng tương đối nóng, khoảng 40-50%/năm. Dù chỉ có 20% lượng TPDN phát hành năm 2021 là không có tài sản đảm bảo, nhưng việc sử dụng tài sản đảm bảo bằng cổ phiếu là cực kỳ rủi ro hoặc tài sản đảm bảo bằng BĐS, lấy chính nó nuôi nó. 

Trái phiếu đã phát hành nhưng quan trọng là nghĩa vụ trả nợ của các doanh nghiệp BĐS sẽ ra sao trong thời gian tới? Bóc tách số liệu cho thấy, nghĩa vụ trả nợ đang tăng dần. Năm 2022, nợ phải trả của các doanh nghiệp BĐS là hơn 30.000 tỷ, con số này tăng tiếp vào năm 2023. Đỉnh điểm, tới 2024, doanh nghiệp BĐS đã phát hành trái phiếu có nghĩa vụ trả nợ khoảng 64.000 tỷ đồng.

Tiến sỹ Nguyễn Đức Kiên, Tổ trưởng tổ tư vấn Kinh tế của Thủ tướng khẳng định: Dự thảo Luật Kinh doanh Bảo hiểm (sửa đổi) không cấm các công ty bảo hiểm mua trái phiếu mà chỉ hạn chế mua trái phiếu BĐS, vì với trái phiếu BĐS, Việt Nam chỉ có 02 công ty thẩm định chất lượng, xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp.

Vấn đề đặt ra ở đây là nhà nước có nên thành lập các công ty thẩm định hay không hay để các hiệp hội tự đánh giá tín nhiệm.

Ngoài ra, ông Kiên cho rằng, các cơ quan quản lý Nhà nước, đặc biệt là khối nội chính, phải tôn trọng các quy luật của nền kinh tế thị trường, quy luật của thị trường trái phiếu, không hình sự hóa vấn đề trái phiếu để đảm bảo dòng tiền của các doanh nghiệp phát hành vẫn lưu thông ổn định ngoài thị trường.

Tiến sỹ Trần Du Lịch, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính tiền tệ quốc gia, nhận định: Thị trường tài chính và thị trường BĐS của Việt Nam là hai mặt của một vấn đề, cùng phát triển và cùng khủng hoảng. 

Thị trường BĐS có đóng góp rất lớn, ngoài trực tiếp còn gián tiếp cho nền kinh tế, nếu bị ngưng trệ sẽ ảnh hưởng lớn tới nền kinh tế. Hiện doanh nghiệp BĐS giống như đội quân đi xe đạp, phải chạy nếu dừng lại là đổ. Mà muốn doanh nghiệp chạy thì phải dựa vào vốn, dòng tiền, nói chính xác là dựa vào ngân hàng hay đóng góp của người mua trái phiếu. Kiểm soát tiêu cực trong phát hành trái phiếu, nhưng không để đoàn xe này đổ là việc cần làm. Thị trường trái phiếu cực kỳ quan trọng để chuyển dần việc huy động vốn từ trung gian chuyển sang huy động trực tiếp. 

Q.N (t/h)