Sắp xếp là sứ mệnh: "Không còn cách nào khác, bắt buộc phải thực hiện"
Theo PGS.TS Hoàng Minh Sơn, nguyên Thứ trưởng Bộ GD&ĐT, công cuộc sắp xếp đại học lần này là một cơ hội và sứ mệnh lịch sử. Rất nhiều trường đại học hiện nay có quy mô nhỏ, ngành nghề manh mún, không đủ nguồn lực để cạnh tranh và nâng cao chất lượng. Việc sắp xếp, sáp nhập sẽ tạo ra những đại học đa ngành, lớn mạnh hơn, có khả năng cạnh tranh tốt hơn trên thị trường lao động và quốc tế.
Ông Hoàng Minh Sơn nhấn mạnh, đây là việc "chắc chắn phải làm" để việc đầu tư của Nhà nước cho giáo dục đại học đạt hiệu quả cao nhất, thay vì đầu tư dàn trải. Mục đích cuối cùng của sắp xếp không chỉ là giảm số lượng mà là tạo ra sức mạnh tổng hợp, giúp các cơ sở giáo dục hoạt động tốt hơn trước.
Lợi ích chung lớn hơn lợi ích riêng
Các chuyên gia đều đồng tình rằng, quá trình sáp nhập sẽ giảm đáng kể các vị trí lãnh đạo, và một số người sẽ phải hy sinh lợi ích cá nhân. PGS.TS Hoàng Minh Sơn khẳng định sự hy sinh này là cần thiết, "không còn cách nào khác, bắt buộc phải thực hiện" vì lợi ích chung, vì sức mạnh tổng thể của hệ thống.
Ông cũng nhấn mạnh tinh thần hợp tác: "Trường mạnh phải hỗ trợ trường yếu, trường yếu phải phấn đấu để tốt hơn." Các trường yếu kém, hoạt động không hiệu quả, chắc chắn phải sắp xếp và rà soát lại để tránh lãng phí nguồn lực. Đây là quyền lợi của cả hệ thống, chứ không phải của một cá nhân hay một nhóm trường.
“Phá sản tích cực” và những thách thức cần giải quyết
Ông Phạm Thái Sơn, Giám đốc tuyển sinh Trường Đại học Công thương TP.HCM, gọi quá trình này là "phá sản tích cực," chấp nhận “đau một lần cho xong”. Việc tái cấu trúc sẽ diễn ra có chọn lọc, dám "khai tử" những trường yếu kém để dồn nguồn lực phát triển cho các cơ sở giáo dục lớn mạnh.
Tuy nhiên, quá trình này cũng đặt ra nhiều thách thức lớn cần giải quyết:
Sắp xếp sinh viên: Cần có phương án rõ ràng để đảm bảo sinh viên tại các trường bị giải thể, sáp nhập không bị gián đoạn việc học.
Sa mạc giáo dục: Cần cân nhắc để không tạo ra "sa mạc giáo dục" ở các vùng sâu, vùng xa.
Chính sách cho giảng viên: Cần có chính sách hỗ trợ thỏa đáng cho giảng viên nếu họ không thể "dịch chuyển" về trường khác.
Khác biệt văn hóa: Sự khác biệt về văn hóa tổ chức, quy trình làm việc và chất lượng giảng dạy giữa các trường khi sáp nhập cũng là một thách thức không nhỏ.
Nâng cao chất lượng để tồn tại
GS.TS Chử Đức Trình, Hiệu trưởng Trường Đại học Công nghệ (Đại học Quốc gia Hà Nội), khẳng định cuộc sắp xếp này là cơ hội để các trường nhỏ phải tự thay đổi chất lượng. Ông nhấn mạnh việc tuyển sinh đại học phải gắn chặt với chuẩn đầu ra, buộc các trường có đầu vào thấp, đầu ra dễ dãi phải nhìn nhận lại chất lượng đào tạo của mình.
Việc sắp xếp lần này là cấp thiết, phải làm, và sẽ giúp định hướng quốc tế hóa và hiện đại hóa giáo dục một cách có trọng điểm, tạo ra những đầu tàu dẫn dắt hệ thống thay vì dàn trải. Đây là sứ mệnh do lịch sử đặt ra và cần phải thực hiện để tạo ra một hệ thống giáo dục đại học mạnh mẽ, bền vững cho đất nước.
Tâm An (t/h)
