Với nhiệm vụ đã được Chính phủ quy định giao Bộ Công Thương quản lý tại Nghị định 52/2013/NĐ-CP và Nghị định 85/2021/NĐ-CP; theo mục tiêu Kế hoạch hoạt động của Ủy ban Quốc gia về chuyển đổi số năm 2022 là 50% doanh nghiệp sử dụng hợp đồng điện tử; và thực tế nhu cầu của các doanh nghiệp, sáng 16/06/2022, tại trụ sở Bộ Công Thương đã diễn ra Hội nghị Phát triển hợp đồng điện tử tại Việt Nam - Triển khai Nghị định 85/2021/NĐ-CP.
Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân chủ trì và chỉ đạo tại Hội nghị. Tham dự Hội nghị có đại biểu lãnh đạo đơn vị thuộc các bộ, ngành, cơ quan Trung ương; lãnh đạo các tập đoàn kinh tế, các Tổng công ty, các doanh nghiệp, tổ chức thuộc các ngành kinh tế có nhu cầu về thương mại số; lãnh đạo các doanh nghiệp công nghệ thông tin hàng đầu trong nước.
Hoàn thiện hành lang pháp lý cho hoạt động chứng thực hợp đồng điện tử
Ngày 25/09/2021, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 85/2021/NĐ-CP về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 52/2013/NĐ-CP về thương mại điện tử, quy định chi tiết về hoạt động cung cấp dịch vụ chứng thực hợp đồng điện tử; hoàn thiện hành lang pháp lý đối với các điều kiện, nghĩa vụ và quy trình đăng ký hoạt động đối với các Tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực hợp đồng điện tử (CeCA - Certified eContract Authority). Năm 2022, Bộ Công Thương đã ban hành Thông tư số 01/2022/TT-BCT ngày 18 tháng 01 năm 2022 sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư 47/2014/TT-BCT và Thông tư số 59/2015/TT-BCT, quy định các hướng dẫn đối với quy chế hoạt động cung cấp dịch vụ chứng thực hợp đồng điện tử; hình thức công bố danh sách các thương nhân, tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực hợp đồng điện tử tại Việt Nam. Như vậy, trong thời gian rất gần tới đây, trong năm 2022, người dân, doanh nghiệp sẽ có thể sử dụng hợp đồng điện tử thay thế hoàn toàn cho hợp đồng truyền thống với giải pháp chứng thực của các Tổ chức cung cung cấp dịch vụ chứng thực hợp đồng điện tử được cấp đăng ký bởi Bộ Công Thương.
Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết, với việc hành lang pháp lý cho hoạt động chứng thực hợp đồng điện tử tại Việt Nam đã được hoàn thiện, Bộ Công Thương đã giao Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số phối hợp cùng các cơ quan quản lý nhà nước về cạnh tranh, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, các tổ chức trọng tài thương mại, các cơ quan giải quyết tranh chấp; các nhà cung cấp dịch hạ tầng viễn thông, công nghệ thông tin; các tổ chức chứng thực chữ ký số, dấu thời gian; và các Tập đoàn, doanh nghiệp, tổ chức ứng dụng hợp đồng điện tử; nghiên cứu, xây dựng các giải pháp hỗ trợ, phát triển, ứng dụng hợp đồng điện tử rộng rãi tại Việt Nam, thực hiện chủ chương của Chính phủ yêu cầu các Bộ, ngành đẩy mạnh công tác chuyển đổi số, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, phát triển thị trường.
Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân yêu cầu, việc phát triển hợp đồng điện tử tại Việt Nam cần phải đáp ứng đủ các tiêu chí đóng vai trò xây dựng và phát triển thị trường ứng dụng thực tế của hợp đồng điện tử. Từ đó có thể đáp ứng nhu cầu thiết yếu để hoàn tất quy trình ứng dụng thương mại điện tử, công nghệ thông tin trong hoạt động của doanh nghiệp để giúp doanh nghiệp quản lý hiệu quả, giảm thiểu được việc lãng phí giấy tờ, tiết kiệm thời gian và tạo môi trường điều hành chuyên nghiệp. Đặc biệt là giúp kết nối các nền tảng công nghệ, các hạ tầng số tin cậy của Chính phủ đến các doanh nghiệp, tổ chức, người dùng thông qua các giao dịch thương mại.
Các Tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực hợp đồng điện tử (CeCA) sau khi được cấp đăng ký, có thể cung cấp dịch vụ chứng thực hợp đồng điện tử với quy trình đảm bảo tính bảo mật, chống chối bỏ, toàn vẹn dữ liệu và sẵn sàng khả năng kiểm tra, xác thực giá trị như bản gốc của hợp đồng điện tử.
Hỗ trợ bên thứ 3 tra cứu, xác thực hợp đồng điện tử đã được chứng thực
Song song với việc hoàn thiện hành lang pháp lý để cấp đăng ký cho các doanh nghiệp, tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực hợp đồng điện tử, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đã giao Trung tâm Tin học và Công nghệ số nghiên cứu, phối hợp cùng các doanh nghiệp công nghệ thông tin, viễn thông, hạ tầng số, để xây dựng các giải pháp hỗ trợ bên thứ 3 như ngân hàng, kiểm toán, cơ quan giải quyết tranh chấp, cơ quan thuế, các đơn vị liên quan khác; có thể kiểm tra, xác thực được giá trị như bản gốc của hợp đồng điện tử. Theo đó, dù không lưu trữ nội dung hợp đồng, với việc áp dụng một quy trình khép kín, sử dụng mã băm, kết hợp chữ ký số, dấu thời gian, hợp đồng điện tử sau khi được chứng thực sẽ có khả năng tra cứu, xác thực tính toàn vẹn, tính chống chối bỏ của chủ thể ký và đảm bảo tính bảo mật thông tin cho nội dung hợp đồng. Như vậy, bên thứ 3 sẽ không chủ động biết được nội dung hợp đồng điện tử đã ký, nhưng khi bên thứ 3 được cung cấp tài liệu hợp đồng điện tử đã được ký và chứng thực, thì việc tra cứu, xác minh giá trị như bản gốc của hợp đồng điện tử sẽ được thực hiện dễ dàng.
Ông Lê Đức Anh, Giám đốc Trung tâm tin học và Công nghệ số, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) chia sẻ: Vừa qua, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đã hỗ trợ các doanh nghiệp tích hợp kỹ thuật Trục phát triển hợp đồng điện tử Việt Nam. Theo đó, đã có 17 đơn vị gửi công văn, hồ sơ đề nghị cấp đăng ký, trong đó, 6 đơn vị đã tiến hành khảo sát và tích hợp với Trục phát triển hợp đồng điện tử Việt Nam để đảm bảo đáp ứng các tiêu chí nghiệp vụ, tiêu chuẩn kỹ thuật hệ thống khi kết nối, tích hợp. Cụ thể, mỗi giao dịch hợp đồng điện tử sẽ có gắn kèm với các quy chế về giải quyết tranh chấp, khiếu nại, xử lý các yếu tố phát sinh trong quá trình giao kết và thực thi hợp đồng. Điều này giúp cho doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân, các bên thứ 3 có một cơ quan trung gian đủ tin cậy để giải quyết các vấn đề phát sinh khi thực hiện giao kết, hợp đồng dưới dạng điện tử.
Đến nay, sau khi Thông tư 01/2022/TT-BCT về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 47/2014/TT-BCT ngày 05/12/2014 của Bộ Công Thương quy định về quản lý website thương mại điện tử và Thông tư số 59/2015/TT-BCT ngày 31/12/2015 của Bộ Công Thương quy định về quản lý hoạt động thương mại điện tử qua ứng dụng trên thiết bị di động có hiệu lực ngày 08 tháng 3 năm 2022, Cục đang triển khai hỗ trợ các doanh nghiệp trong quá trình cấp đăng ký theo quy định. Dự kiến trong tháng 6, đầu tháng 7, các đơn vị đầu tiên đảm bảo đủ các yêu tố vận hành dịch vụ sẽ được cấp đăng ký.
Ra mắt Trục phát triển hợp đồng điện tử Việt Nam
Tại Hội nghị, đã diễn ra Lễ công bố Trục phát triển hợp đồng điện tử Việt Nam (www.CeCA.gov.vn) do Trung tâm Tin học và Công nghệ số phối hợp cùng các đối tác công nghệ để phát triển. Hệ thống Trục sẽ đóng vai trò then chốt trong việc hỗ trợ các Tổ chức Chứng thực hợp đồng điện tử trong hoạt động cung cấp dịch vụ, đồng thời cung cấp Cổng tra cứu, xác thực hợp đồng điện tử (xacthuc.CeCa.gov.vn) cho bên thứ ba.
6 đơn vị CeCA tương lai, các doanh nghiệp công nghệ đã ký kết triển khai tích hợp với Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số về hệ thống Trục phát triển hợp đồng điện tử Việt Nam với mục tiêu thúc đẩy hoạt động chuyển đổi số tại Việt Nam, xây dựng hạ tầng thúc đẩy thương mại điện tử an toàn, nhanh chóng, tiện lợi, bảo mật. 
Bước đệm để các doanh nghiệp bắt nhịp với xu thế chuyển đổi số toàn cầu
Theo ông Nguyễn Khơ Din - Tổng Giám đốc Công ty Nền tảng Chuyển đổi số Bkav SME, thành viên Tập đoàn Công nghệ Bkav, với sự vào cuộc của Bộ Công Thương việc áp dụng hợp đồng điện tử sẽ được lan tỏa rộng rãi giúp chuyển đổi số cho hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp, góp phần thúc đẩy công cuộc Chuyển đổi số Quốc gia. Bkav đã triển khai hợp đồng điện tử được hơn 3 năm nay và thấy rất rõ hiệu quả đem lại cho Công ty và khách hàng của mình. Cụ thể, việc áp dụng hợp đồng điện tử đã giúp Bkav mỗi năm tiết kiệm 70% chi phí về in ấn, chuyển phát, quy trình cung cấp sản phẩm cho khách hàng được rút ngắn 50% thời gian so với trước đây, khi chưa áp dụng hợp đồng điện tử.
Ông Phan Hoàng Việt - Phó Tổng Giám đốc Tổng công ty viễn thông Viettel cho biết thêm việc số hóa quy trình ký kết hợp đồng sẽ là nhu cầu thiết yếu trong tương lai gần. Đây chính là bước đệm để các doanh nghiệp bắt nhịp với xu thế chuyển đổi số toàn cầu.
“Việc kết nối Giải pháp Chứng thực Hợp đồng điện tử (vContract) của Viettel vào Trục chứng thực hợp đồng điện tử Việt Nam sẽ đảm bảo tính bảo mật và toàn vẹn, khả năng xác định nguồn gốc, tính chống chối bỏ của các chứng từ điện tử. Đồng thời giúp các bên thứ 3 có thể căn cứ trên hợp đồng điện tử để xác minh giá trị bản gốc của hợp đồng, đảm bảo hạn chế chứng từ giả, chứng từ khống” - ông Việt chia sẻ.
Là một một trong những đối tác đồng hành cùng Bộ Công Thương trong mọi lĩnh vực để thực hiện chuyển đổi số cho các doanh nghiệp, người dân, chính phủ trong lĩnh vực hợp đồng điện tử, đại diện Công ty Hệ thống thông tin FPT cho biết, tại Việt Nam khái niệm hợp đồng điện tử thị trường không còn là khái niệm mới lạ, tính riêng trên nền tảng FPT.eContract đã có hơn 2.000 khách hàng thực hiện giao kết tài liệu, hợp đồng điện tử. FPT IS hiện đã và đang cung cấp FPT.eContract - nền tảng ký kết giữa các doanh nghiệp và cá nhân với nhau. Nay có thêm FPT.CeCA chính là hệ thống xác thực hợp đồng điện tử - chứng thực tính pháp lý của nội dung hợp đồng điện tử đã ký kết không chỉ trên FPT.eContract mà tất cả các nhà cung cấp nền tảng ký kết điện tử nhưng chưa là đơn vị liên thông đến Trục phát triển hợp đồng điện tử Việt Nam CeCA.
Trên FPT.eContract hiện đã có chức năng lựa chọn hình thức xác thực với dấu xác thực của Bộ Công Thương, để truyền mã nội dung thông tin qua hệ thống xác thực tài liệu điện tử FPT.CeCA kiểm tra và truyền lên Trục CeCA. Tài liệu sau khi xác minh qua Trục sẽ được của Bộ Công Thương gắn dấu thời gian ký kết & chữ ký số của Bộ.
FPT.CeCA là hệ thống độc lập có thể cung cấp dịch vụ xác thực ký kết điện tử cho tất cả các nhà cung cấp nền tảng ký kết điện tử nhưng chưa là đơn vị liên thông đến Trục phát triển hợp đồng điện tử Việt Nam CeCA. Các ngân hàng, tài chính và các tổ chức đã có hệ thống ký kết điện tử muốn xác thực tính pháp lý cho nội dung hợp đồng, có thể thông qua FPT.CeCA là truyền lên Bộ Công Thương để xác thực với dấu thời gian và chữ ký số của Bộ Công Thương.
Chia sẻ về lợi ích ứng dụng hợp đồng điện tử trong doanh nghiệp, ông Nguyễn Trọng Nghĩa - Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Dịch vụ Viễn thông VNPT VinaPhone cho biết, VNPT là đơn vị dẫn đầu với hệ sinh thái chuyển đổi số đa dạng trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Từ năm 2018, VNPT bắt tay vào xây dựng giải pháp hợp đồng điện tử để làm giàu thêm các sản phẩm dịch vụ chuyển đổi số cho tập khách doanh nghiệp. Ngoài việc triển khai cho các doanh nghiệp bên ngoài, VNPT cũng đã đưa chính giải pháp hợp đồng điện tử vào áp dụng trong các hoạt động giao kết giữa VNPT với khách hàng, bao gồm cả cá nhân và tổ chức, doanh nghiệp. “Việc ứng dụng này đã giúp cho VNPT rút ngắn được quá trình cung cấp các dịch vụ Viễn thông, Công nghệ thông tin tới khách hàng. Việc phê duyệt, ký kết hợp đồng thực hiện được mọi lúc, mọi nơi và tối ưu được chi phí so với hợp đồng giấy. Các chi phí liên quan đến in ấn, chuyển phát và kho bãi lưu trữ được cắt giảm hoàn toàn. Sau khi hợp đồng điện tử có hiệu lực thi hành thì toàn bộ dữ liệu được đưa lên blockchain lưu trữ và truy xuất giữa các bên khi cần thiết nhưng vẫn đảm bảo tính bảo mật.” ông Nghĩa cho hay.
Đối với việc áp dụng hợp đồng điện tử eContract của MobiFone, ông Dư Thái Hùng – Giám đốc Trung tâm Công nghệ thông tin MobiFone chia sẻ thêm, ngoài những ưu điểm trên mà các doanh nghiệp chia sẻ, MobiFone còn hỗ trợ nhiều giải pháp để Hợp đồng điện tử có thể áp dụng hầu hết tất cả loại hợp đồng trên thị trường hiện nay bao gồm: Hợp đồng lao động; Hợp đồng trao đổi/ mua bán; Hợp đồng thuê khoán; Hợp đồng cung cấp dịch vụ; Hợp đồng xây dựng; Hợp đồng đại lý; Hợp đồng thương mại, dịch vụ…
Trong khuôn khổ Hội nghị, để giải đáp những thắc mắc của doanh nghiệp và cơ quan báo chí về việc ứng dụng hợp đồng điện tử trong doanh nghiệp thấy rõ được vai trò quan trọng của Hợp đồng điện tử trong phát triển kinh tế số, ông Đặng Hoàng Hải - Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương đã chủ trì Tọa đàm: Ứng dụng Hợp đồng điện tử trong doanh nghiệp.
Tại tọa đàm, các diễn giả là những chuyên gia lớn trong lĩnh vực công nghệ đã chia sẻ những thông tin giúp các doanh nghiệp đảm bảo an toàn cho các giao dịch, giao kết hợp đồng cho các chủ thể trên môi trường thương mại điện tử, làm thế nào để chứng minh được giá trị pháp lý như bản gốc của Hợp đồng điện tử khi làm việc với bên thứ ba; làm thế nào để bảo mật thông tin cho doanh nghiệp khi áp dụng Hợp đồng điện tử trong doanh nghiệp của mình…
Việc Bộ Công Thương ra mắt hệ thống xác thực hợp đồng điện tử sẽ giúp các tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân có thêm căn cứ và cơ sở triển khai hình thức ký kết từ xa một cách rộng rãi và ứng dụng cho mọi lĩnh vực hoạt động, kinh doanh trong đời sống xã hội. Hiện hợp đồng điện tử đã có đủ các căn cứ pháp lý tương đương với hợp đồng giấy. Nay có thêm việc xác minh nội dung hợp đồng bởi Bộ Công Thương qua Trục phát triển hợp đồng điện tử Việt Nam CeCA, các bên tham gia hợp đồng đã có được sự xác thực thông tin bởi cơ quan nhà nước cho tài liệu đã ký kết. Với dấu thời gian và con dấu điện tử từ Bộ Công Thương trên tài liệu đã ký, các bên tham gia ký kết hoàn toàn có thể ứng dụng làm căn cứ trong các hoạt động kinh doanh, pháp lý cần xác thực của mình.
Minh Anh
