Kỷ niệm 50 năm Chiến thắng 30/4 - Giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước, Thương hiệu & Công luận đăng tải bài viết với tựa đề “Đại thắng mùa xuân 1975: Sức mạnh của niềm tin chiến thắng và ý chí thống nhất Tổ quốc”– căn cứ tài liệu của Trung tướng Lê Hữu Đức (1925 - 2018), nguyên Cục trưởng Cục Tác chiến trong những năm 1972 - 1979.
Thắt chặt vòng vây - giành thế chủ động
Chiến dịch Hồ Chí Minh bắt đầu từ 6 giờ ngày 27/4/1975 (cánh đông từ 15 giờ ngày 26/4), kết thúc thắng lợi lúc 11 giờ 30 ngày 30/4/1975.
Theo kế hoạch của Chiến dịch, 2 ngày đầu, các binh đoàn chủ lực của ta hợp đồng cùng lực lượng vũ trang và Nhân dân tại chỗ, nhanh chóng tiến công tuyến phòng thủ trực tiếp Sài Gòn - Gia Định, tiêu diệt một bộ phận sinh lực địch. Ta đánh chiếm một số mục tiêu, cắt giao thông thủy bộ, kiên quyết không cho địch co về cố thủ Sài Gòn.
Đứng trước thời cơ chiến lược lớn với điều kiện đầy đủ về quân sự và chính trị, tháng 10/1974, Bộ Chính trị Trung ương Đảng họp thảo luận kế hoạch chiến lược giải phóng miền Nam (Ảnh: Tư liệu TTXVN)
Mặt khác, triệt đường rút lui ra biển và xuống đồng bằng sông Cửu Long của địch, thực hiện bao vây, cô lập hoàn toàn Sài Gòn, tạo thế có lợi để đúng ngày 29/4, thực hành tổng tiến công trên toàn mặt trận, tiêu diệt các sư đoàn chủ lực địch ở vùng ngoài. Đồng thời, bộ đội chủ lực thọc sâu, cùng các lực lượng tại chỗ đánh chiếm các địa bàn quan trọng ở vùng ven, đồng loạt tấn công vào nội đô, tiêu diệt và chiếm lĩnh các mục tiêu chiến lược quan trọng, hoàn thành nhiệm vụ chiến dịch.
Đến hết ngày 29/4, tình hình đã diễn ra theo đúng kế hoạch dự kiến. Các hướng, các mũi tiến công đã tiêu diệt địch, đánh chiếm các mục tiêu trọng yếu. Nhiều hướng phát triển nhanh, đã chặn được địch ở vòng ngoài. Ta tiêu diệt và làm tan dã đại bộ phận khối chủ lực địch. Lực lượng thọc sâu trên hướng tây bắc, tây nam, đã đến địa bàn quy định.
Địch đối phó quyết liệt, trên tất cả các hướng: Đồng Dù, Tân Uyên (tây và tây bắc); tuyến Vàm Cỏ Đông, Tân An, Bến Lức (tây và tây nam); Hố Nai, Biên Hoà, căn cứ Nước Trong (đông và đông nam). Nhưng trước sức tấn công mãnh liệt của bộ đội ta, địch rất hoang mang, có hiện tượng tan rã, rút chạy, đầu hàng từng bộ phận, chỉ huy rối loạn từ trên xuống dưới.
Dưới sự lãnh đạo của đảng bộ ở cơ sở, khi bộ đội chủ lực tràn qua, được lực lượng vũ trang tại chỗ hỗ trợ, quần chúng nổi dậy, cùng bộ đội truy lùng địch, phá các đồn bốt, trụ sở, bắt tề, diệt ác ôn, giành quyền ở cơ sở. Hướng tây bắc, Quân đoàn 3 tiêu diệt căn cứ Đồng Dù, cơ bản tiêu diệt Sư đoàn 25 ngụy, bắt sống Tư lệnh Sư đoàn Lý Tòng Bá.
Đơn vị thọc sâu (Sư đoàn 10) đã đến khu vực Bà Quẹo lúc 21 giờ. Hướng bắc, Quân đoàn 1 đánh chiếm thị trấn Tân Uyên, bao vây Phú Lợi, tiến xuống Thái Lái Thiên.
Lực lượng vùng ven trên 2 hướng, gồm Trung đoàn 1 Gia Định, Trung đoàn 115 Đặc công, Tiểu đoàn 18 Biệt động, Đại đội địa phương Củ Chi, phối hợp nhịp nhàng, đã đánh chiếm nhiều đồn bốt một số chi khu, diệt bọn tàn quân của các sư đoàn 25 và 5 địch tháo chạy.
Bộ đội đánh lui nhiều đợt tập kích của địch, giữ vững cầu Bông, cầu Xáng, bảo đảm cho các sư đoàn thọc sâu phát triển nhanh. Hướng tây và tây nam, Đoàn 232 chiếm thị xã Hậu Nghĩa, Chi khu Quân sự Đức Hòa, bức rút Chi khu Đức Huệ và Căn cứ Trà Cú. Đơn vị thọc sâu, Sư đoàn 9 đã triển khai tại bắc Bà Hoan 2 km. Sư đoàn 5, cùng 1 sư đoàn của Quân khu 8 tiếp tục cắt Lộ 4, đánh lui nhiều đợt tiêm kích của địch.
Đại tướng Võ Nguyên Giáp truyền đạt nghị quyết của Bộ Chính trị mở Chiến dịch Hồ Chí Minh cho các cơ quan của Tổng hành dinh năm 1975 (Trong ảnh: Cục trưởng Cục Tác chiến Lê Hữu Đức ngoài cùng, bên trái, ảnh tư liệu)
- Lực lượng vùng ven, Trung đoàn Đặc công 429 tiêu diệt Tiểu đoàn 8 Biệt động địch, tại khu Tân Tạo, Bà Hom, khu ra-đa Phú Lâm. Trung đoàn 117 đã bắn 200 viên đạn ĐKB vào sân bay Tân Sơn Nhất. Tại hướng đông và đông nam, Quân đoàn 4 đánh mạnh địch, tổ chức tiêu diệt Tiểu đoàn Thủy quân lục chiến và Trung đoàn 82 (Sư đoàn 18) địch.
Quân đoàn 2, đánh chiếm căn cứ thiết giáp, Nước Trong và Tổng kho Long Bình, Chi khu Nhơn Trạch của địch; bố trí pháo tầm xa ở Nhơn Trạch, lã đạn vào sân bay Tân Sơn Nhất, làm chủ thành Tuy Hạ, phát triển tới Cát Lái.
Đơn vị thọc sâu gồm Trung đoàn 66, Lữ đoàn Tăng 203, bắt liên lạc với Đoàn 116 Đặc công đang giữ cầu Đồng Nai, chuẩn bị đột phá vào nội đô. Lực lượng vùng ven, gồm 3 đoàn đặc công, sử dụng một bộ phận, tiến công tiêu diệt Bộ Chỉ huy tiếp vận Long Bình và Kho xăng Long Bình của địch. Một bộ phận giữ vững cầu Đồng Nai, bắt liên lạc với bộ đội thọc sâu là Đoàn 116 của Quân đoàn 2.
Đoàn 115 tiến công tiêu diệt Sở Chỉ huy Trung đoàn Thiết giáp 15 địch ở Biên Hòa, chiếm giữ cầu Ghềnh. Đoàn 10 chiếm Phước Khánh, ngã ba Đồng Tranh, trong 2 ngày đã bắn cháy 10 tàu địch trên sông Sài Gòn…
Bộ Chỉ huy Chiến dịch Hồ Chí Minh tại căn cứ Tà Thiết - Lộc Ninh, tháng 4/1975 (Ảnh: TTXVN)
Cục Tác chiến - nơi “tay hòm chìa khóa”
Tin chiến thắng liên tục dội về. Cơ quan Tổng Hành dinh vui hẳn lên như ngày hội. Đúng là ngày hội lớn của dân tộc. Chỉ tính từng giờ, Tổ quốc sẽ thống nhất, giang sơn thu về một mối, chấm dứt trên 100 năm đô hộ, nô dịch và chia cắt.
Vinh dự lớn cho chúng tôi (Lê Hữu Đức - Cục trưởng Cục Tác chiến - PV), điểm hội tụ của ngày hội lớn là Cục Tác chiến - nơi “tay hòm chìa khóa” - chuyển đi mọi kế hoạch, mệnh lệnh, chỉ thị của Bộ Thống soái Tối cao; nhận về mọi tin chiến thắng, những đề nghị cấp thiết của các chiến trường, quân khu, quân đoàn.
Nếu nói 55 ngày đêm thức trắng để phục vụ Bộ Chính trị và Thường vụ Quân ủy Trung ương - chỉ đạo toàn quân, toàn dân quyết giành thắng lợi cuối cùng trọn vẹn nhất, vĩ đại nhất cho Tổ quốc; thì ngày 29 và 30/4 mới thực sự là “thâu đêm suốt sáng”. Không ai có thể ngủ được và cũng không một ai muốn ngủ cả, mặc dù ai cũng mệt lả. Ai cũng muốn được chứng kiến giây phút huy hoàng nhất, chia vui cùng cán bộ, chiến sỹ ở phía trước.
Khác với các hội nghị trước đây, đúng sáng 29/4, các đồng chí trong Bộ Chính trị và Thường vụ Quân ủy Trung ương, cùng đến sớm hơn, về chậm hơn, cả buổi chiều cũng vậy. Tất cả các đồng chí lãnh đạo đều chăm chú theo dõi những mũi tên tiến công của từng hướng, trên tấm bản đồ lớn. Niềm vui thể hiện rõ trên từng ánh mắt, nụ cười của từng người.
Tấm bản đồ Sài Gòn - Gia Định, trải rộng trên bàn. Tấm bản đồ miền Đông Nam Bộ, cùng các sơ đồ, bảng kẻ, ghi rõ các địa bàn xuất phát, các đồn bốt bị quân ta tiêu diệt; các trận quân ta tiêu diệt nhanh gọn từng đơn vị địch; các vùng Nhân dân nổi dậy... được treo đầy tường phòng họp.
Tôi luôn vẽ lên những mũi tên tiến công của quân ta trên các hướng. Thường thì trước đây, có Trưởng phòng Chiến trường miền Nam (Chiến trường B), Trung tá Lê Phi Long, mang theo đầy đủ các bản đồ, những tin mới nhất, ngồi chờ sẵn ở buồng bên cạnh phòng họp lớn để kịp thời báo cáo lãnh đạo.
Nay, đồng chí Lê Phi Long ở cánh đông phụ trách Cơ quan Tác chiến của đồng chí Lê Trọng Tấn (Phó tư lệnh Chiến dịch Hồ Chí Minh kiêm Tư lệnh cánh quân phía đông), thay thế có các đồng chí Phó phòng Vũ Long và Trần Chí Cường.
Trưa 30/4/1975, xe tăng của quân Giải phóng tiến vào Dinh Độc lập - cơ quan đầu não của chính quyền Sài Gòn khi đó, đánh dấu sự kiện lịch sử giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (Ảnh tư liệu)
Cứ mỗi lần có tin tức mới, lại thay đổi bản đồ và sơ đồ, phục vụ lãnh đạo kịp thời và chính xác nhất. Và cũng mỗi lần như vậy, các đồng chí lãnh đạo đều vui, tươi cười và nhất trí: “Thuận lợi lên! Tốt quá! Anh em ta trong đó cố gắng lắm...”.
Cũng vì tình hình dồn dập, thì ngoài giờ giao ban buổi sáng và 3 lần hội ý của Tổ Chỉ huy tác chiến, Cơ quan Tổng Hành dinh tổ chức giao ban lần thứ hai vào lúc 19 giờ. Thành phần dự Hội nghị đầy đủ hơn, mở rộng thêm các đồng chí thủ trưởng các cục của các tổng cục.
Sau đó, tôi tới báo cáo đồng chí Bí thư Thứ nhất Lê Duẩn. Thường chỉ báo cáo anh Ba (đồng chí Lê Duẩn); khi cần thiết thì báo cáo các anh Thận (đồng chí Văn Tiến Dũng), anh Tô (đồng chí Phạm Hùng) và anh Sáu Thọ (đồng chí Lê Đức Thọ). Nhưng hôm nay, tình hình khẩn trương, tôi báo cáo đủ các anh.
Cũng vì đã giành chiến thắng, anh nào cũng hỏi kỹ hơn, hoặc dặn dò kỹ hơn. Mọi người đều tâm sự về ý nghĩa thắng lợi, công lao đồng bào và chiến sỹ cả nước, đồng bào, những chiến sỹ miền Nam trực tiếp chịu đựng và anh dũng hy sinh.
Đánh vào nội đô thời gian nhanh nhất
Tôi trở lại cơ quan, lúc đó đã 22 giờ. Đồng chí Trợ lý Bộ phận tình hình chung, trực ban tác chiến, Thiếu tá Nguyễn Đồng Thoại đưa tôi bức điện của Phó tư lệnh Chiến dịch Hồ Chí Minh, trực tiếp chỉ huy cánh đông, anh Lê Trọng Tấn:
“Vì Quân đoàn 2 có bộ phận phải vượt sông Cát Lái và Quân đoàn cần phải dứt điểm tiêu diệt bọn địch co cụm ở Hố Nai, do đó, Tư lệnh cánh đông đề nghị cho 2 quân đoàn được tổng tiến công vào nội đô từ 16 giờ ngày 29/4, thay vì lúc 6 giờ ngày 30/4”.
Chúng tôi nghiên cứu thấy ý kiến của Tư lệnh cánh đông là hợp lý. Nhưng, đánh hợp đồng binh chủng quy mô lớn, phải chấp hành nghiêm kế hoạch đề ra. Tôi quay điện báo cáo anh Văn (Đại tướng Võ Nguyên Giáp) và được anh Văn nhất trí.
Đúng 23 giờ, anh Văn và tôi có mặt tại phòng làm việc của anh Ba (đồng chí Lê Duẩn). Tôi đọc điện của anh Lê Trọng Tấn và chỉ vào bản đồ.
Đại thắng mùa xuân 1975
Anh Văn nói:
“Đề nghị anh cho đánh theo đề nghị của Tấn”.
Anh Ba trả lời ngay:
“Đánh, đánh, đánh! Lúc này, cách nào phát triển thắng lợi, sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho toàn bộ chiến dịch”.
“Đề nghị điện ký tên anh” - anh Văn nói.
“Không, anh là Tổng Tư lệnh, điện ký tên anh” - anh Ba trả lời.
Đại thắng mùa xuân 1975 - là thắng lợi vĩ đại “của lòng yêu nước và trí tuệ con người đối với máy móc” (Ảnh tư liệu)
Một thoáng sau, anh Ba nói tiếp:
“Hoặc ký thêm tên tôi, hoặc nói đã bàn với anh Ba và anh Ba nhất trí”…
Về lại phòng làm việc, anh Văn đọc cho tôi viết điện trả lời anh Tấn:
“… Đồng ý đánh thẳng vào nội đô với thời gian nhanh nhất. Thường trực đã bàn thống nhất với anh Ba và đã có điện cho anh Tuấn - Tổ anh Văn Tiến Dũng. Ký tên Văn”.
Tổng thống Dương Văn Minh (ngồi, bên phải) chuẩn bị đọc tuyên bố đầu hàng tại Đài Phát thanh Sài Gòn trưa 30/4/1975 (Ảnh tư liệu)
Đồng thời, anh Văn đọc điện gửi anh Tuấn, Tổ anh Văn Tiến Dũng:
“… Vừa nhận được điện của anh Tấn - đã ra lệnh cho 2 quân đoàn đánh vào nội đô hồi 16 giờ ngày 29/4… Chắc anh Tấn đã có điện cho anh. Anh Ba và chúng tôi nhất trí trong tình hình các hướng phát triển thuận lợi, hướng anh Tấn phát triển càng nhanh càng tốt. Ký tên Văn”.
Lúc này, đã gần 12 giờ đêm. Tôi và Phó cục trưởng, Lê Duy Mật, cùng các đồng chí Phòng Chiến trường B, Phòng Kế hoạch, Bộ phận Tổng hợp tình hình chung và cán bộ trực ban, đang sôi nổi trao đổi nội dung chuẩn bị cho cuộc Hội nghị của Bộ Chính trị, Thường trực Quân ủy Trung ương vào sáng 30/4.
Bỗng chuông điện thoại vang lên, tiếng anh Văn rất rõ:
“Đức đấy à, có tình hình gì mới không? Các cậu đã chuẩn bị kỹ cho Hội nghị ngày mai chưa?...”.
Đại thắng mùa Xuân 1975 - là thắng lợi vĩ đại của sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ, cứu nước
Tôi liếc nhìn đồng hồ, mới 3 giờ 30.
Anh Văn nói tiếp:
“Chú ý hướng đồng bằng sông Cửu Long. Phải suy nghĩ chờ tin tức tác chiến phía Quân khu 9, sau khi Sài Gòn giải phóng”.
Ngày thường, anh Văn kiểm tra cơ quan vào lúc 5 giờ. Trước hết là Cục Quân báo, đến Cục Tác chiến. Như vậy là hôm nay, anh Văn cũng không ngủ. Tôi mạnh dạn hỏi:
“Báo cáo, anh cũng không ngủ?”
Hình ảnh những bà mẹ có công với cách mạng ngày giải phóng 30/4/1975 (Ảnh: Điện Thoại Vui)
“Từ khi ở nhà anh Ba về, tôi suy nghĩ mãi, mới chợp mặt một chút… Còn cậu và anh em, chắc là suốt đêm… Cảm ơn cậu và anh em”, anh Văn trả lời.
Chúng tôi đều nhất trí số mệnh của bọn Mỹ - ngụy, đã được định đoạt sau chiến thắng to lớn của Chiến dịch Buôn Mê Thuột. Nhưng hôm nay, mới thực sự xóa xổ chúng, chỉ tính từng giờ, hoặc sáng, trưa, chậm là tối nay mà thôi.
Từ khi anh Lê Trọng Tấn trực tiếp chỉ huy Chiến dịch Đà Nẵng, Huế, chỉ huy cánh đông và Tư lệnh phó Chiến dịch Hồ Chí Minh, anh Cao Văn Khánh thay. Các đêm trước, cứ khoảng 21 - 22 giờ, anh Khánh đã nói thêm với tôi:
“Thôi, Đức cố gắng thức với anh em. Mình phải về để bà xã cho bát cháo gà mới đủ sức ngày mai tiếp tục được”.
Nữ quân nhân Quân Giải phóng (Ảnh: Cellphones)
Nhưng hôm nay, anh ở lại cơ quan. Thỉnh thoảng, anh ra hành lang làm một vài động tác để đỡ căng thẳng. Về sau, tôi mới biết, sức khỏe của anh lúc này đã giảm, vậy mà vẫn cố gắng với anh em. Thật đáng quý biết bao.
Các anh Hoàng Văn Thái, Trần Quý Hai, dự các hội nghị Bộ Chính trị và Thường vụ Quân ủy Trung ương, giao ban hàng ngày của Bộ vào buổi sáng; nhưng hôm nay, hai anh cùng các đồng chí Phó tổng Tham mưu trưởng Vương Thừa Vũ, Trần Văn Quang, Trần Sâm vào Phòng trực ban của Cục nắm thêm tình hình trước khi ra về, cả buổi sáng và buổi chiều. Đã dự giao ban đặc biệt vào lúc 19 giờ, nhưng các đồng chí vẫn tới nắm tình hình mới nhất lúc 22 - 23 giờ.
Ngoài ra, các đồng chí thủ trưởng các tổng cục, các cục, đã dự giao ban buổi 19 giờ, vẫn tới và được thông báo những tin tức phút chót.
Vào khoảng 20 giờ, Bộ phận Tổng hợp tình hình chung của Cục Tác chiến, phối hợp với Cục Tuyên huấn (Tổng cục Chính trị), thông báo tình hình cho đại diện Đài Phát thanh và Truyền hình Trung ương để kịp động viên cán bộ, chiến sỹ và đồng vào cả nước.
Tấn công với khí thế hùng mạnh nhất
Sáng 30/4, các đồng chí Lê Duẩn, Trường Chinh, Phạm Văn Đồng, đã tới phòng họp ở Nhà Con Rồng rất sớm. Các đồng chí khác lần lượt tới đầy đủ và rất phấn khởi.
Mọi người đều vui vẻ “chắc sáng nay là xong, chậm cũng là chiều nay”. Trên bàn họp, tấm bản đồ Sài Gòn - Gia Định trải rộng, các mũi tên lớn tô đậm đã áp sát ven đô, các cửa ngõ vào thành phố, chi chít, dày đặc, mới trông giống hệt một tổ kén, vây kín và thít chặt bọn địch còn lại.
Tôi bắt đầu báo cáo tình hình:
“Hướng Quân đoàn 2, bộ đội thọc sâu, được Trung đoàn Đặc công 115 dành đường, đã vượt cầu Đồng Nai, phát triển về Thủ Đức, gặp địch, ta chỉ để lại một bộ phận cùng lực lượng tại chỗ đánh địch. Đại bộ phận thọc sâu lên cầu Rạch Chức.
Mừng vui chiến thắng
Các lực lượng khác, đã phát triển ra xa lộ Sài Gòn, hoàn toàn kiểm soát thị xã Vũng Tàu.
Hướng Quân đoàn 4, tiêu diệt bọn địch cụm tại Hố Nai, bắt đầu tiến về nội đô.
Hướng Quân đoàn 3, đã chiếm ngã tư Bảy Hiền, đang phát triển tiến đánh cổng số 5 sân bay và khu vực Lăng Cha Cả.
Hướng Quân đoàn 1, sau khi tiêu diệt vị trí Lái Thiên, tiến về cầu Bình Phước. Hiện tại, Tiểu đoàn 8 Đặc công đánh chiếm giữ cầu từ 7 giờ, triển khai tiêu diệt Lữ đoàn 3 kỵ binh, đang tấn công khu bộ tư lênh các binh chủng địch.
Các bộ phận khác, tiêu diệt và bức hàng quân địch ở Phú Lộc, phần lớn là Sư đoàn 5 ngụy; phát triển về An Lộc, tiêu diệt nốt lực lượng còn lại của Sư đoàn 5 ngụy.
Hướng tây và tây nam, lực lượng thọc sâu đã tới ngã tư Bảy Hiền, các lực lượng khác chiếm toàn bộ khu Hậu Nghĩa, trên sông Vàm Cỏ, có bộ phận diệt bốt cảnh sát Quận 8, chiếm cầu Như Thiên Đường và đang phát triển về cầu chữ Y.
Đặc biệt, Sư đoàn 5, từ 5 giờ, đã vận động tiến công tiêu diệt và bức hàng bộ phận lớn Sư đoàn 22 ngụy.
Địch phản ứng yếu ớt, số ít ngoan cố chống đỡ ở Thủ Đức, ngã tư Bảy Hiền, Lăng Cha Cả, Hố Nai”…
Các đồng chí lãnh đạo, tập trung nghe báo cáo và nhắc cần theo dõi tình hình tác chiến phía Quân khu 9 và Quân khu 8. Đồng chí Phạm Văn Đồng hỏi vui:
“Vậy là chắc ăn và ăn to chứ, đồng chí Đức?”.
Mọi người đều cười.
Sau đó, các đồng chí lãnh đạo theo dõi tình hình qua đài bán dẫn nhỏ, đặt trên bàn họp. Khi nghe tin Tổng thống Việt Nam Cộng hòa Dương Văn Minh ra lệnh ngừng bắn và đề nghị thương lượng với Chính phủ Cộng hòa miền Nam Việt Nam, thì hầu hết các đồng chí đều đồng loạt nói:
“Còn gì nữa mà thương lượng. Phải kiên quyết tiến công tiêu diệt sạch, giải tán chính quyền nguỵ từ trung ương đến cơ sở, phải làm triệt để!”.
Đồng chí Võ Nguyên Giáp cầm bút thảo bức điện, đọc to để mọi người cùng nghe. Điện ký tên đồng chí Lê Duẩn. Nội dung của bức điện:
“Bộ Chính trị và Thường vụ Quân ủy Trung ương Chỉ thị:
1/Các anh ra lệnh cho quân ta tiếp tục tấn công vào Sài Gòn, theo đúng kế hoạch tiến quân với khí thế hùng mạnh nhất, giải phóng và chiếm lĩnh toàn bộ thành phố, tước vũ khí quân đội địch, giải tán chính quyền các cấp của địch, đập tan triệt để mọi sự chống cự của chúng.
Hình ảnh Quân Giải phóng (Ảnh: Điện Thoại Vui)
2/Công bố đặt thành phố Sài Gòn dưới quyền của Ủy ban Quân quản - do Tướng Trần Văn Trà làm Chủ tịch...
Ký tên: Ba”.
Lúc đó là 10 giờ ngày 30/4. Cùng thời gian này, tại chiến trường, Bộ Tư lệnh Chiến dịch đã kịp thời lệnh cho các quân khu, quân đoàn và đơn vị địa phương, dùng điện báo - báo cáo Bộ. Nội dung điện:
“…1/Các quân khu, quân đoàn, đơn vị, tiếp tục phát triển tiến công thật nhanh vào các khu vực và mục tiêu đã quy định trong thành phố.
2/Kêu gọi quân địch đầu hàng, nộp toàn bộ vũ khí; bắt giữ và tập trung các sỹ quan địch từ cấp tá trở lên. 3/Nếu chỗ nào địch chống lại, thì lập tức tấn công tiêu diệt ngay.
Ký tên Tuấn + Bảy Cường”.
Giây phút thư giãn
Giải phóng Sài Gòn - “Giá mà còn Bác”…
Cán bộ Cục Tác chiến vừa cầm bức điện chuyển qua cho Bộ phận Cơ yếu, thì đồng chí Trưởng phòng Tổng hợp (Cục Quân báo - nay là Tổng cục II), Thượng tá Nguyễn Văn Thanh vào báo cáo:
“Theo tin kỹ thuật vừa nhận được của Đài Phát thanh Nhật thì, Quân Giải phóng miền Nam, có xe tăng dẫn đầu, đã tiến vào trung tâm Sài Gòn”.
Hội nghị tạm nghỉ.
Tôi hiểu, các anh đang mong tin 5 cánh quân tiến vào chiếm 5 mục tiêu chiến lược, quét sạch hang ổ cuối cùng của một chế độ tay sai thối nát. Đồng chí Thanh lại lên báo cáo:
“Đại sứ Mỹ Mac-tin, chạy khỏi Sài Gòn bằng trực thăng hồi 4 giờ 15”.
Quân dân hò reo vui mừng ngày chiến thắng 30/4/1975 trên khắp đường phố, giải phóng Sài Gòn (Ảnh: history.com)
Đúng lúc tin chiến thắng đang mong đợi đã đến.
Bộ đội thọc sâu của Quân đoàn 2, có Tiểu đoàn Biệt động, phối hợp cùng đánh chiếm cầu Rạch Chiếc, sau đó về cầu Sài Gòn.
Vào hồi 10 giờ 30, có nữ đồng chí Nga biệt động dẫn đường, quân ta đã vào Dinh Độc lập, bắt toàn bộ nguỵ quyền trung ương Sài Gòn, buộc chúng phải lên Đài Phát thanh, tuyên bố đầu hàng không điều kiện.
Quân ta cắm cờ Cách mạng trên nóc Dinh Độc lập lúc 11 giờ 30.
Phía Quân đoàn 4, đơn vị thọc sâu, gồm Sư đoàn 7, sau khi tiêu diệt địch ở ngã ba Tam Điệp, đến 9 giờ, đang tiến vào Sài Gòn theo cầu xa lộ Đồng Nai.
Người dân Sài Gòn đổ ra đường đón Quân Giải phóng trong ngày 30/4/1975
Phía Quân đoàn 3, Sư đoàn 10 sử dụng Trung đoàn 24, từ ngã tư Bảy Hiền đánh thẳng Cổng 5, thọc sâu đánh chiếm Bộ Tư lệnh Dù địch, bắt liên lạc với Phái đoàn ta ở Trại Đa Vít, chiếm Khu thông tin, Bộ Tư lệnh Không quân ngụy, đang phát triển vào sân bay Tân Sơn Nhất.
Trung đoàn 28, có nhiệm vụ đánh chiếm Bộ Tổng Tham mưu ngụy, từ Lăng Cha Cả, diệt bọn dù ra ngăn cản, phát triển đánh chiếm Cổng 1, chiếm khu làm việc của Bộ Tổng Tham mưu ngụy.
Vào khoảng 11 giờ, quân ta treo cờ Cách mạng tại Bộ Tổng Tham mưu và khu nhà làm việc ngụy.
Phía Quân đoàn 1, Trung đoàn 48 (Sư đoàn 320 - đơn vị thọc sâu), từ ngã tư cầu Bình Phước đến cầu Bình Triệu, tiêu diệt Sư đoàn 3 kỵ binh còn lại của địch, bắt xe tăng địch dẫn đường, thọc sâu vào Cổng 2 - Bộ Tổng Tham mưu ngụy; lúc 11 giờ, đánh chiếm khu trung tâm hành quân.
Ảnh: Tư liệu TTXVN
Lực lượng biệt động, gồm 3 tổ (21 đồng chí), treo cờ Cách mạng ở Cổng số 3.
Như vậy, có 3 đơn vị, gồm Lữ đoàn 10 (Quân đoàn 3), Sư đoàn 320 (Quân đoàn 1) và một bộ phận lực lượng biệt động nội thành, đã cùng đánh chiếm Bộ Tổng Tham mưu ngụy.
Hướng tây và tây nam: Sư đoàn 9 (đơn vị thọc sâu), từ 10 giờ, đánh chiếm Biệt khu Thủ đô ngụy, bắt tướng Lâm Quang Phát đầu hàng.
Đến 11 giờ 30 ngày 30/4/1975, quân ta đã đánh chiếm xong 5 mục tiêu chiến lược chủ yếu của địch.
Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, đỉnh cao của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy của quân và dân ta, đã chiến thắng rực rỡ. Tính từ lúc nổ sung đến khi kết thúc là 3 ngày rưỡi; riêng giải phóng nội đô Sài Gòn là 6 tiếng (5 giờ 30 - 11 giờ 30).
Sau Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975), Thành phố Sài Gòn đã sống trong niềm vui chiến thắng với bộn bề công việc cùng bao sự kiện trọng đại đã đi vào ký ức
Các anh ra về vừa rộn ràng, vừa vui - nghẹn ngào, xúc động. Anh Văn nói:
“Giá lúc này mà còn Bác!”.
Tất cả các anh đều chững lại. Tất cả đều nhìn về bức ảnh Bác treo trên tường, mắt mọi người đều chớm đỏ. Lúc này, đã 12 giờ 25.
Vừa được tin quân ta đã cắm cờ trên Dinh Độc Lập.
Bộ phận Tổng hợp tình hình chung, cùng Cục Tuyên Huấn, thống nhất báo cho Đài Phát thanh Trung ương, phát đi những thông tin nóng hổi, phấn khởi mà mọi người Việt Nam đang mong đợi…
Sau ngày giải phóng, Hội Liên hiệp Thanh niên, Sinh viên Sài Gòn - Gia Định tổ chức chiến dịch bài trừ văn hóa đồi trụy phản động, xây dựng nền văn hóa lành mạnh, tháng 7/1975 (Ảnh: Văn Bảo/TTXVN)
Đại thắng mùa xuân 1975 - là biểu tượng sáng ngời của chủ nghĩa Anh hùng cách mạng Việt Nam thời đại mới - thời đại Hồ Chí Minh. Lòng yêu nước, khát vọng độc lập, tự do, thống nhất Tổ quốc; sự giác ngộ lý tưởng độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; tinh thần quyết chiến, quyết thắng quân xâm lược... là nội dung cốt lõi của chủ nghĩa Anh hùng cách mạng Việt Nam, tạo nên khí thế hào hùng của cả dân tộc, làm nên sức mạnh Đại thắng mùa xuân 1975, cũng như công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay.
Dưới sự lãnh đạo của Đảng, quân và dân ta đã tiến hành cuộc Tổng tiến công và nổi dậy trên toàn miền Nam và liên tiếp giành thắng lợi. Cuối tháng 4/1975, quân ta ào ào như vũ bão, tiến vào giải phóng Sài Gòn. Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử đi đến thắng lợi cuối cùng, non sông Việt Nam thu về một mối. Làm nên chiến thắng đó, Việt Nam đã phát huy sức mạnh tổng hợp khối đại đoàn kết, sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại, dưới sự lãnh đạo đúng đắn, sáng suốt của Đảng.
Việt Nam có truyền thống yêu nước, không chịu khuất phục trước kẻ thù xâm lược; người Việt Nam khát khao độc lập, yêu chuộng hòa bình, quyết tâm thống nhất non sông. Và đặc biệt, trong cuộc đấu tranh vệ quốc vĩ đại này, dân tộc Việt Nam, Nhân dân Việt Nam nhận được sự ủng hộ quý báu, kịp thời của bạn bè, đồng chí và nhân dân tiến bộ trên toàn thế giới. Những yếu tố đó, đã hợp sức làm nên sức mạnh vĩ đại - sức mạnh Việt Nam!
Xuân Phong
