Đề xuất bổ sung các quy định về hóa đơn điện tử và kê khai thuế, nộp thuế trong hoạt động kinh doanh TMĐT

Trong đó, đáng chú ý nội dung sửa đổi Luật Quản lý thuế nhằm chống thất thu thuế; tăng cường công tác phối hợp xử lý các hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực thuế.

Theo quy định của Luật Quản lý thuế hiện hành, người nộp thuế phải có trách nhiệm tự tính, tự kê khai, tự nộp thuế và chịu trách nhiệm về việc kê khai, nộp thuế của mình theo quy định của pháp luật. Cơ quan thuế sẽ thực hiện hậu kiểm theo nguyên tắc quản lý rủi ro.

Mặc dù hiện nay đã áp dụng hóa đơn điện tử trên toàn quốc tạo thuận lợi cho doanh nghiệp trong hoạt động sản xuất kinh doanh nhưng nhiều vụ việc mua bán hóa đơn với số tiền thuế lớn vẫn bị Cơ quan công an phát hiện trong thời gian qua. Do đó, việc triển khai hóa đơn điện tử không thể ngăn chặn được việc gian lận, mua bán hóa đơn của doanh nghiệp vì hoạt động mua bán, xuất nhập khẩu có thật hay không cơ quan thuế không thể xác định được nếu chưa kiểm tra, xác minh mặc dù doanh nghiệp đã gửi hóa đơn điện tử cho cơ quan thuế. Cán bộ thuế không thể kiểm soát hết được dữ liệu; hệ thống tự động không thể kiểm soát được hết bản chất giao dịch thực tế; gian lận về thuế.

Mặt khác, Cơ quan thuế chưa có chức năng điều tra nên việc xác minh về hoạt động mua bán của người nộp thuế mất rất nhiều thời gian và cần sự phối hợp của nhiều cơ quan, đơn vị như: Ngân hàng thương mại, đơn vị vận chuyển và các cơ quan quản lý Nhà nước như: Công an, Hải quan,… 

Việc xử lý tội phạm trong lĩnh vực kinh tế (bao gồm cả tội phạm trong lĩnh vực thuế) thuộc chức năng của Cơ quan cảnh sát điều tra. Việc thực hiện thanh tra, kiểm tra thuế thực hiện theo quy định tại Luật Thanh tra và Luật Quản lý thuế với thẩm quyền hạn chế: thanh tra, kiểm tra theo kế hoạch, phải thông báo trước đến người nộp thuế; cơ quan thuế không có quyền kiểm tra, khám xét đột xuất trụ sở, địa điểm kinh doanh của người nộp thuế, không có quyền điều tra, thẩm vấn các đối tượng có liên quan để xác minh, làm rõ dấu hiệu tội phạm… nên nhiều trường hợp Cơ quan thuế xác định được dấu hiệu tội phạm nhưng không có đủ thẩm quyền để xử lý ngay mà phải thực hiện chuyển hồ sơ cho Cơ quan điều tra dẫn đến việc chậm trễ xử lý, các đối tượng vi phạm có thời gian để che dấu, xóa dấu vết, tiêu hủy chứng cứ phạm tội.

Bên cạnh đó, hiện nay, tội phạm về thuế ngày càng phức tạp, tinh vi, trong khi nhiều quy định liên quan đến hoạt động quản lý thuế, nhất là tại một số lĩnh vực như thương mại điện tử (TMĐT), kinh doanh dựa trên nền tảng số gặp phải nhiều thách thức.

Do vậy, tại dự thảo đề nghị xây dựng dự án luật sửa đổi một số điều của 7 luật, trong đó có Luật Quản lý thuế, Bộ Tài chính đã có nhiều đề xuất cụ thể như: 

Điều chỉnh quy định liên quan nhà cung cấp ở nước ngoài khi thực hiện hoạt động kinh doanh TMĐT, kinh doanh dựa trên nền tảng số và các dịch vụ khác không phân biệt có hay không có cơ sở thường trú tại Việt Nam đảm bảo căn cứ pháp lý đầy đủ cho việc thực hiện quyền thu thuế của Việt Nam trong bối cảnh các hoạt động thương mại điện tử xuyên biên giới có xu hướng ngày càng được mở rộng.

Bổ sung quy định về các trường hợp khai thuế thay, nộp thuế thay cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có phát sinh hoạt động kinh doanh TMĐT và việc trực tiếp khai thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có phát sinh hoạt động kinh doanh TMĐT để cải cách thủ tục hành chính, tập trung đầu mối kê khai, đáp ứng việc kê khai, nộp thuế phù hợp với đặc thù của hoạt động kinh doanh TMĐT.

Bổ sung nguyên tắc đối với hóa đơn điện tử của tổ chức, cá nhân khi thực hiện hoạt động kinh doanh TMĐT, kinh doanh dựa trên nền tảng số và các dịch vụ khác thực hiện theo quy định của Chính phủ để đảm bảo công bằng và đồng bộ với pháp luật về thuế GTGT.

Bộ Tài chính xây dựng cơ sở dữ liệu dùng chung về TMĐT để nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong việc phối hợp giữa các bộ, ngành phục vụ công tác quản lý nhà nước nói chung, quản lý thuế nói riêng đối với hoạt động TMĐT. Bổ sung quy định Bộ Công Thương, Bộ Công an, Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Giao thông Vận tải, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và các bộ, ngành liên quan có trách nhiệm phối hợp xây dựng cơ sở dữ liệu, cung cấp thông tin, kết nối để chia sẻ dữ liệu liên quan đến các đối tượng kinh doanh trong lĩnh vực TMĐT, kinh doanh trên nền tảng số phục vụ công tác quản lý thuế đối với hoạt động TMĐT.

Hải Minh