Mức phạt hiện tại không còn đủ sức răn đe
Theo Bộ Y tế, mặc dù Nghị định 115/2018/NĐ-CP hiện quy định mức phạt tối đa đối với tổ chức là 200 triệu đồng và cá nhân là 100 triệu đồng, cùng các hình thức xử phạt bổ sung như tước quyền sử dụng giấy phép và buộc tiêu hủy hàng hóa, nhưng mức phạt này đã không còn đủ tính răn đe. Thu nhập bình quân đầu người năm 2024 đã tăng gấp đôi so với năm 2018, khiến mức phạt trở nên thấp, không tương xứng với lợi nhuận bất chính mà các đối tượng thu được.
Các hành vi vi phạm nghiêm trọng như sử dụng phụ gia không được phép, kinh doanh thực phẩm hết hạn sử dụng, không rõ nguồn gốc, hay vi phạm quy định về tự công bố sản phẩm, đều cần một chế tài mạnh hơn để ngăn chặn tái phạm.
Bộ Y tế cũng chỉ ra những thách thức lớn đối với cơ quan quản lý nhà nước. Một số tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh vì lợi nhuận mà bất chấp pháp luật, tìm mọi cách lẩn trốn. Thủ đoạn đối phó ngày càng tinh vi, đặc biệt trong xu hướng kinh doanh qua các trang mạng xã hội như Facebook, Zalo. Các đối tượng thường hoạt động không có địa điểm kinh doanh cố định, thường xuyên đổi địa điểm, không đăng ký kinh doanh và chỉ giới thiệu bán hàng, gửi hàng qua đường bưu điện hoặc chuyển phát nhanh. Điều này khiến công tác điều tra, nắm bắt thông tin gặp nhiều khó khăn, đòi hỏi thời gian theo dõi dài ngày và am hiểu về môi trường mạng Internet.
Ngoài ra, nhiều vụ việc vi phạm có phạm vi liên tỉnh, nhưng việc phối hợp của các lực lượng chức năng ở các địa phương vẫn chưa hiệu quả, dẫn đến việc các đối tượng lợi dụng trì hoãn, trốn tránh, tẩu tán tang vật vi phạm. 
Đề xuất tăng gấp đôi mức phạt tối đa
Từ những lý do cấp thiết trên, Bộ Y tế đề xuất Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trình Quốc hội sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến mức phạt tối đa trong Luật An toàn thực phẩm. Đây là cơ sở pháp lý trực tiếp để Nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực này có thể tăng mức phạt cụ thể.
Bộ Y tế đề xuất mức phạt tiền tối đa tăng gấp đôi so với hiện hành: 200 triệu đồng đối với cá nhân và 400 triệu đồng đối với tổ chức. Trong trường hợp mức phạt này vẫn thấp hơn 7 lần giá trị thực phẩm vi phạm, mức phạt được áp dụng sẽ không quá 7 lần giá trị thực phẩm vi phạm.
Đồng thời, dự thảo Nghị định cũng đề xuất mức chế tài xử phạt đối với các hành vi vi phạm an toàn thực phẩm cơ bản tăng từ 1,5 đến 2 lần so với mức hiện nay, tùy thuộc vào mức độ và tính chất của hành vi. Việc sửa đổi, bổ sung này không chỉ nhằm đảm bảo tính nghiêm minh trong việc thực thi pháp luật, mà còn nâng cao hiệu quả phòng ngừa và đảm bảo đủ sức răn đe đối với các tổ chức, cá nhân vi phạm, góp phần bảo vệ tính mạng, sức khỏe cộng đồng và quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng.
Thành Nam
