Đề xuất đột phá: Tính thuế dựa trên thu nhập
Theo đề xuất, từ ngày 1/1/2026, các cá nhân kinh doanh có doanh thu trên một mức nhất định sẽ áp dụng cách tính thuế mới, tương tự như doanh nghiệp nhỏ và vừa. Thuế phải nộp sẽ được tính bằng (Doanh thu - Chi phí) x 17%. Phương pháp này nhận được sự ủng hộ từ nhiều người, bởi nó tạo ra sự công bằng: “Ai lãi nhiều thì nộp nhiều, lãi ít nộp ít”.
Tuy nhiên, đề xuất này cũng gây ra không ít lo lắng. Chị Ngọc, chủ một quán ăn tại Hà Nội, bày tỏ sự băn khoăn về việc không quen lưu giữ hóa đơn, chứng từ chi phí. Phần lớn các hộ kinh doanh nhỏ lẻ không có hệ thống kế toán đầy đủ, dẫn đến việc xác định chi phí đầu vào gần như bất khả thi. Nếu không chứng minh được chi phí, thu nhập tính thuế sẽ bị đội lên, có khi gánh nặng thuế còn cao hơn cả phương pháp khoán cũ.
Chuyên gia phân tích: Lộ trình chuyển đổi và những thách thức
Các chuyên gia thuế đều nhận định đây là một bước đi phù hợp với xu hướng quản lý hiện đại, nhưng cần một lộ trình cẩn thận.
Phân loại và khuyến khích chuyển đổi đề xuất nên phân loại hộ kinh doanh theo doanh thu. Với những hộ có doanh thu lớn, việc tính thuế theo thu nhập sẽ buộc họ vận hành gần giống doanh nghiệp. Khi đó, họ có thể tự nguyện chuyển đổi thành doanh nghiệp để hưởng các chính sách ưu đãi khác như miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 3 năm đầu.
Bài toán khó của chi phí đầu vào là nhiều mô hình kinh doanh nhỏ lẻ sử dụng lao động gia đình hoặc mua nguyên vật liệu từ các cá nhân không có hóa đơn, khiến việc xác định chi phí là rất khó. Nên việc tính thuế theo thu nhập khó khả thi với những mô hình này.
Tạo động lực tự nguyện: Thay vì cưỡng ép, cần có biện pháp để hộ kinh doanh thấy được lợi ích của việc chuyển đổi. Chẳng hạn, khi hộ kinh doanh phải chịu thuế trên toàn bộ doanh thu, nghĩa vụ thuế có thể cao hơn so với doanh nghiệp. Khi đó, họ sẽ chủ động chuyển đổi để hưởng các ưu đãi, đồng thời hệ thống thuế cũng trở nên minh bạch và hiệu quả hơn.
Thành công của đề xuất này sẽ phụ thuộc vào việc xây dựng một chính sách đơn giản, rõ ràng, giảm thiểu chi phí tuân thủ, từ đó khuyến khích các hộ kinh doanh phát triển một cách bền vững.
Tâm An (t/h)
