Áp lực thị trường ngày càng gay gắt
Năm 2025 được đánh giá là một trong những năm khó khăn nhất của ngành dệt may Việt Nam trong nhiều thập kỷ trở lại đây. Chuỗi cung ứng toàn cầu bị gián đoạn kéo dài; chi phí vận chuyển gia tăng; các yêu cầu về môi trường, lao động, truy xuất nguồn gốc từ các nhãn hàng quốc tế ngày càng khắt khe; trong khi chính sách mua hàng tại nhiều thị trường lớn liên tục thay đổi đã tạo sức ép lớn lên hoạt động sản xuất – kinh doanh của doanh nghiệp.
Theo Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS) Vũ Đức Giang, tổng cầu toàn cầu năm 2025 vẫn ở mức thấp, nhu cầu tiêu dùng chưa trở lại như trước đại dịch Covid-19. Lạm phát và chi phí sinh hoạt cao khiến người tiêu dùng tại nhiều quốc gia thắt chặt chi tiêu đối với các mặt hàng không thiết yếu, trong đó có sản phẩm dệt may. Bên cạnh đó, xu hướng bảo hộ thương mại gia tăng, đặc biệt là các biện pháp thuế đối ứng và phòng vệ thương mại từ Mỹ và một số thị trường lớn, tiếp tục tạo rủi ro cho doanh nghiệp xuất khẩu.
Thực tế cho thấy, sau khi Mỹ áp thuế đối ứng, sức mua tại thị trường này sụt giảm rõ rệt, nhiều đơn hàng giảm từ 20 – 30%. Không chỉ quy mô đơn hàng nhỏ hơn, yêu cầu chất lượng cao hơn, thời gian giao hàng ngắn hơn mà đơn giá cũng có xu hướng giảm mạnh. Không ít khách hàng yêu cầu doanh nghiệp giảm giá, nếu không sẽ chuyển đơn hàng sang đối tác khác.
Trong bối cảnh đó, các doanh nghiệp dệt may buộc phải chấp nhận đơn hàng nhỏ, rải rác, sản xuất gấp, khiến biên lợi nhuận bị thu hẹp đáng kể, đồng thời làm gia tăng áp lực lên quản trị sản xuất, dòng tiền và tổ chức lao động.
Dù đối diện nhiều thách thức, nhiều doanh nghiệp dệt may vẫn ghi nhận kết quả sản xuất – kinh doanh tích cực nhờ sự chủ động, linh hoạt trong điều hành.
Tổng Giám đốc Tổng công ty cổ phần Dệt may Hòa Thọ Nguyễn Ngọc Bình cho biết, năm 2025, dù thị trường biến động mạnh, tổng cầu yếu và áp lực cạnh tranh gia tăng, doanh thu của đơn vị vẫn đạt 5.537 tỷ đồng, bằng 110% kế hoạch; kim ngạch xuất khẩu đạt 268 triệu USD, đạt 105%; lợi nhuận hợp nhất hơn 400 tỷ đồng, bằng 111% kế hoạch. Thu nhập bình quân người lao động tăng 16% so với năm 2024, nộp ngân sách Nhà nước 193 tỷ đồng.
Theo ông Bình, thời gian tới, Hòa Thọ sẽ tập trung quy hoạch lại khách hàng và mặt hàng chủ lực cho từng nhà máy may; phát triển các dòng sợi mới có giá trị gia tăng cao; khai thác hiệu quả các dự án đầu tư nâng cấp nhà máy; chú trọng phát triển nguồn nhân lực thông qua nâng cao thu nhập người lao động; tăng cường quản trị tài chính, kiểm soát rủi ro và tối ưu vòng quay vốn lưu động.
Tại Tổng công ty cổ phần Dệt may Nam Định, Tổng Giám đốc Vũ Ngọc Tuấn cho biết, năm 2025, đơn vị đạt doanh thu 1.233 tỷ đồng, bằng 112% kế hoạch; lợi nhuận trước thuế gần 2,6 tỷ đồng; thu nhập bình quân người lao động hơn 9,2 triệu đồng/người/tháng. Năm 2026, doanh nghiệp đặt mục tiêu doanh thu 1.200 tỷ đồng, lợi nhuận 12,2 tỷ đồng.
Để hoàn thành mục tiêu này, Dệt may Nam Định xác định nâng cao công tác quản trị, điều hành; xây dựng cơ chế thu nhập, tiền lương, phúc lợi mang tính cạnh tranh, gắn chặt với năng suất, chất lượng và hiệu quả công việc nhằm giữ chân và thu hút lao động có tay nghề cao.
Vinatex giữ vai trò “đầu tàu”
Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex) khép lại năm 2025 với kết quả sản xuất – kinh doanh khả quan. Doanh thu toàn tập đoàn đạt 18.890 tỷ đồng, bằng 103,2% kế hoạch; lợi nhuận đạt 1.355 tỷ đồng, bằng 149% kế hoạch, là mức cao thứ hai trong 30 năm xây dựng và phát triển của Vinatex, chỉ sau năm 2021. Thu nhập bình quân người lao động đạt 11,7 triệu đồng/người/tháng, tăng 10% so với năm 2024.
Tổng Giám đốc Vinatex Cao Hữu Hiếu nhận định, năm 2026, tập đoàn đặt mục tiêu doanh thu khoảng 20 nghìn tỷ đồng, lợi nhuận 1.200 – 1.500 tỷ đồng. Đây là kế hoạch nhiều thách thức trong bối cảnh thị trường dự báo không có sự tăng trưởng đột biến, rủi ro vẫn tiềm ẩn.
Theo ông Cao Hữu Hiếu, khó khăn lớn nhất hiện nay của ngành vẫn là sự phụ thuộc lớn vào nguyên liệu nhập khẩu. Ngành sợi phải nhập khẩu 100% bông, 90 – 95% xơ cùng nhiều loại hóa chất, thuốc nhuộm trong nước chưa sản xuất được. Điều này làm gia tăng rủi ro nếu các thị trường lớn, đặc biệt là Mỹ, siết chặt quy định thuế quan đối với sản phẩm có tỷ lệ xuất xứ cao từ nước thứ ba.
Theo VITAS, kim ngạch xuất khẩu dệt may năm 2025 ước đạt 46 tỷ USD, tăng 5,6% so với năm 2024 nhưng thấp hơn mục tiêu 48 tỷ USD đề ra. Dù vậy, ngành vẫn duy trì vị trí top 3 thế giới, xuất siêu khoảng 21 tỷ USD, tiếp tục là trụ cột trong cán cân thương mại quốc gia.
Ông Vũ Đức Giang thừa nhận mức hụt khoảng 2 tỷ USD là khó tránh khỏi khi năm 2025 chứng kiến nhiều biến động lớn về chính sách thương mại, căng thẳng địa chính trị, đặc biệt là tác động từ thương mại Mỹ – Trung.
Bức tranh kinh doanh của CTCP Dệt may Đầu tư Thương mại Thành Công (TCM) phản ánh rõ áp lực của thị trường. Lũy kế 10 tháng năm 2025, TCM ghi nhận doanh thu 3.002 tỷ đồng, giảm 5%; lợi nhuận đạt 237 tỷ đồng, giảm 2% so với cùng kỳ. Dòng tiền kinh doanh 9 tháng âm 94,7 tỷ đồng, trong khi cùng kỳ năm trước dương 305 tỷ đồng. Tuy nhiên, doanh nghiệp vẫn có đơn hàng đến quý I/2026 nhờ nhu cầu mùa lễ hội và lợi thế cạnh tranh trong bối cảnh Mỹ áp thuế với nhiều quốc gia xuất khẩu khác.
Đa dạng hóa thị trường, mở lối đi mới
Trong bối cảnh các thị trường truyền thống tiềm ẩn nhiều rủi ro, Trung Đông và châu Phi đang nổi lên là những điểm đến tăng trưởng mới của dệt may Việt Nam. Riêng khu vực Trung Đông mang về khoảng 1 tỷ USD trong năm 2024 và đạt 700 triệu USD trong 7 tháng đầu năm 2025.
Cùng với mở rộng thị trường, nhiều doanh nghiệp dệt may Việt Nam đang đẩy mạnh đầu tư ra nước ngoài. Hiện có gần 30 doanh nghiệp hiện diện tại Indonesia, Myanmar, Bangladesh, Ai Cập, Nam Á, châu Phi và Mỹ Latin. Một số doanh nghiệp tiên phong đang hình thành mạng lưới sản xuất đa quốc gia, góp phần phân tán rủi ro chính trị – thương mại, tối ưu chi phí và nâng cao uy tín với khách hàng quốc tế.
Theo Chủ tịch VITAS, mô hình “đa điểm sản xuất” giúp doanh nghiệp chủ động hơn trước biến động toàn cầu, tận dụng lợi thế chi phí lao động thấp và ưu đãi thuế quan tại nhiều quốc gia.
Một trong những điểm sáng của ngành dệt may Việt Nam năm 2025 là tỷ lệ giá trị nội địa tăng thêm đạt khoảng 52%, cho thấy bước tiến trong việc chủ động nguồn cung nguyên phụ liệu.
Theo ông Vũ Đức Giang, để đạt mục tiêu xuất khẩu 48 – 49 tỷ USD năm 2026 và hướng tới 64,5 tỷ USD vào năm 2030, ngành cần tập trung vào ba trụ cột: đa dạng hóa thị trường, sản phẩm, khách hàng; tăng cường đầu tư, liên kết chuỗi; phát triển nguồn lực gắn với khoa học – công nghệ và xây dựng thương hiệu Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Hiện Việt Nam đã sản xuất được một số mặt hàng khác biệt và đang hoàn thiện các khâu cuối để sớm đưa ra thị trường. Đây được xem là hướng đi mới, tạo đột phá và gia tăng giá trị trong thời gian tới.
Năm 2025 khép lại với nhiều biến động nhưng ngành dệt may Việt Nam vẫn giữ được đà tăng trưởng, mở rộng thị trường xuất khẩu và từng bước thích ứng với các tiêu chuẩn mới. Bước sang năm 2026, những thách thức về thuế quan, chi phí, yêu cầu xanh hóa, số hóa, ESG và mức độ tự chủ chuỗi cung ứng vẫn hiện hữu.
Tuy nhiên, cùng với đó là cơ hội từ dịch chuyển chuỗi cung ứng, hội nhập sâu rộng thông qua các hiệp định thương mại tự do, cải cách trong nước và ứng dụng khoa học công nghệ. Trong môi trường toàn cầu nhiều biến động, sự chủ động thay đổi, tăng cường liên kết và phát triển bền vững sẽ là chìa khóa để dệt may Việt Nam giữ vững vị thế trong chuỗi cung ứng thế giới.
Thiên Trường
