Điểm danh những yếu tố khiến tuyến buýt đường thủy trên sông Sài Gòn đìu hưu

Khách chủ yếu lựa chọn để trải nghiệm

Theo đánh giá của giới chuyên gia việc đưa vào khai thác tuyến buýt đường sông số 1 được xem là bước đột phá trong phát triển giao thông thủy tại TP HCM. Tuyến buýt đường sông số 1 (Bạch Đằng - Linh Đông) chính thức đưa vào khai thác ngày 25-11 với giá vé 15.000 đồng/người/lượt đã thu hút rất đông khách. Được kỳ vọng giảm tải áp lực giao thông đường bộ, tuy nhiên sau 1 thời gian hoạt động tuyến buýt này hiện chỉ phục vụ tham quan, du lịch chứ chưa thể hiện chức năng chở khách công cộng.

Buýt đường sông chủ yếu phục vụ lượng hành khách đi tham quan, trải nghiệm, khám phá

Theo ghi nhận, tàu buýt được thiết kế khá hiện đại, có ti vi và nước uống. Lịch trình, thời gian di chuyển, giá vé... cũng đều được thông tin chi tiết để hành khách tiện theo dõi. Ngoài 72 ghế trong khoang, trên tàu còn một băng ghế phía sau nhằm tạo không gian rộng, thoáng đãng cho hành khách ngắm cảnh, hóng gió. Dưới mỗi ghế ngồi đều có áo phao để đề phòng trường hợp xảy ra sự cố. Nhân viên bán vé khá nhiệt tình hướng dẫn giờ tàu chạy cho khách, ghi nhận họ tên và số điện thoại khách hàng khá bài bản.

Theo chị Nguyễn Thị Kim Lan (31 tuổi, ngụ quận Bình Thạnh), ngày cuối tuần, gia đình chị tranh thủ đi thử tuyến buýt đường sông và rất thích thú với loại hình này. Từ bến Bạch Đằng tới Linh Đông (quận Thủ Đức), với chiều dài hơn 10 km, mất khoảng 45 phút. Tuy nhiên, do chuyến tàu cuối cùng trong ngày nên khi muốn quay lại bến Bạch Đằng, nhiều người buộc phải chuyển qua phương tiện khác. Một số hành khách phải gọi người thân đến chở về nhà. Trước đó, ghi nhận trên chuyến tàu xuất phát từ bến Bạch Đằng lúc 9 giờ 30 phút đến bến Linh Đông khoảng 10 giờ 15 phút ngày 8-12, hành khách khi muốn quay ngược lộ trình thì phải đợi đến 13 giờ mới có chuyến. Việc này khiến không ít người thấy bất tiện, trong khi tại bến Linh Đông cũng rất ít các dịch vụ để hành khách giải trí trong lúc chờ tàu nên hầu hết đều đón xe buýt, taxi hoặc xe ôm để về quận 1.

Được biết, tuyến buýt đường sông trên sông Sài Gòn, do Công ty TNHH Thường Nhật làm chủ đầu tư. Tuyến buýt sông số 1 với điểm đầu là bến Bạch Đằng (quận 1), điểm cuối là bến Linh Đông (quận Thủ Đức), với chiều dài hơn 10km. Giá vé chặng đi qua 5 trạm là 15.000 đồng/lượt, khứ hồi hết 30.000 đồng. So sánh với thời gian di chuyển với buýt thường từ quận 1 đi quận Thủ Đức, dù cùng quãng đường di chuyển, nhưng đi buýt thường thời gian chỉ mất 25 phút, mặc dù trên đường đi, xe buýt dừng đón - trả khách ở gần 10 trạm và nhiều lần dừng đèn đỏ, trong khi tuyến buýt đường sông di chuyển từ điểm đầu đến điểm cuối hết gần một tiếng đồng hồ. Tổng thời gian đi lại thông qua buýt đường sông nhiều hơn 4 lần so với đường bộ cho một quãng đường 10km nên chỉ thích hợp với những hành khách không bị áp lực về thời gian, muốn đi tham quan, ngắm cảnh. Và như vậy, chỉ tính riêng về mặt thời gian, người dân ở các quận Thủ Đức, Bình Thạnh đi làm hàng ngày thì đi xe máy hoặc xe buýt, chứ không chuyển qua sử dụng buýt đường sông.

Lộ nhiều bất cập

Không chỉ thế, nếu xét về hiệu quả kinh tế, việc di chuyển một chuyến cả đi lẫn về bằng buýt sông trong một ngày sẽ tốn của hành khách 30.000 đồng, trong một tháng sẽ “tiêu” hết 900.000 đồng. Trong khi đó, nếu đi xe buýt, người dân chỉ mất từ 112.500 - 135.000 đồng/một tập 30 vé. Thống kê phía chủ đầu tư dự án, cho biết 70% hành khách sử dụng buýt đường sông là người dân TP.HCM muốn đi thử, 13% là khách du lịch nước ngoài, còn lại là khách vãng lai.

Hành khách trải nghiệm trên tuyến buýt đường sông

Dịch vụ phục vụ hành khách chờ tàu nghèo nàn, các bến tàu không phục vụ các loại nước uống, đồ ăn. Trên tàu hầu như thiếu sọt rác, hành khách buộc phải treo rác trên những cửa kính, nhìn mất vệ sinh và thiếu mỹ quan…, áo phao cứu nạn không đầy đủ...

Mặt khác, hiện nay tuyến buýt số 1 này chỉ mới dừng đón và trả khách được 5 điểm (dự kiến là 11 điểm), gồm: bến Bạch Đằng, Bình An, Thanh Đa, Hiệp Bình Chánh và Linh Đông nên sẽ bất tiện cho hành khách, vì muốn di chuyển ra đến bến sông bắt buộc phải sử dụng thêm các phương tiện khác. Đồng thời, thời gian giãn cách các chuyến trước với sau là quá dài (trung bình gần 2 giờ đồng hồ/chuyến), người đi tàu phải chờ lâu, có việc cần giải quyết thì sẽ bê trễ... Hiện tại, với số lượng vé bán ra một ngày hơn 1.000 vé và đang duy trì từ 16 đến 24 tuyến trong ngày, buýt đường sông vẫn chủ yếu phục vụ lượng hành khách đi tham quan, trải nghiệm.

Trước đó, tại buổi tọa đàm phát triển đường thủy gắn với sản phẩm du lịch TP.HCM tổ chức mới đây, ông Nguyễn Hải Linh, chủ tàu du lịch Elisa (hoạt động trên sông Sài Gòn), đánh giá việc đưa vào vận hành tuyến buýt đường sông là một bước đi khá "mạnh dạn". Ông Linh cho rằng để duy trì hiệu quả và đạt đúng mục tiêu vận tải hành khách công cộng gắn với định hướng phát triển du lịch, tuyến buýt sông phải có sự kết nối giữa 2 phía. Những bất cập hiện nay chủ yếu do hạ tầng thiếu, quy hoạch bến bãi còn hạn chế nên TP cần nhanh chóng tháo gỡ.

Theo ông Nguyễn Văn Mỹ, Giám đốc Công ty TNHH Du lịch Lửa Việt, nếu chỉ chuyên chở hành khách công cộng thì không cần thiết phải đầu tư phương tiện hiện đại, đẹp như tuyến buýt đường sông. Còn nếu để phục vụ du lịch, ngoài việc các phương tiện chưa thực sự đáp ứng thì cảnh quan bên bờ sông Sài Gòn cũng phải được cải thiện. Ông Mỹ cũng nhìn nhận TP phải thay đổi tư duy, cách nhìn về việc phát triển giao thông gắn với du lịch đường thủy để có những chính sách cụ thể nhằm mang lại hiệu quả, trước mắt là cho tuyến buýt đường sông.

Việc phát triển các tuyến buýt sông được ngành chức năng TPHCM đặt mục tiêu giảm ùn tắc giao thông đường bộ, phát huy lợi thế hơn 1.000km đường sông, được đánh giá có tiềm năng khai thác rất lớn. Song trước mắt, về mảng du lịch, buýt đường sông đạt được những thành công nhất định, khi mở ra hình thức du ngoạn, thư giãn, trải nghiệm trên sông nước, ngắm cảnh quan TPHCM, nhất là với du khách nước ngoài. Tuy nhiên, việc sử dụng buýt sông làm phương tiện vận tải công cộng, giảm ùn tắc giao thông trên bộ vẫn cần nghiên cứu, đánh giá hiệu quả thực tế, bởi gần 1 năm qua người dân TP vẫn không sử dụng loại hình này để đi làm hàng ngày.

Hải Đăng