Dự thảo QĐ sửa đổi, bổ sung QĐ 02/2012/QĐ-TTg: Làm khó người tiêu dùng

THCL Bộ Công thương đang tiến hành lấy ý kiến Dự thảo Quyết định sửa đổi, bổ sung Quyết định số 02/2012/QĐ-TTg ban hành Danh mục hàng hóa, dịch vụ thiết yếu phải đăng ký hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung. Bởi các danh mục thuộc QĐ 02 nảy sinh nhiều bất cập.

Ảnh minh họa

Người tiêu dùng chịu thiệt

Đối với dự thảo lần này, ngoài các dịch vụ bảo hiểm nhân thọ, thuê bao di động trả trước, Bộ Công thương cũng muốn bổ sung vào Danh mục các dịch vụ phát hành thẻ ghi nợ nội địa, thẻ ghi nợ quốc tế, thẻ tín dụng quốc tế, mở tài khoản thanh toán cá nhân, NH điện tử và vay vốn cá nhân vào danh mục thuộc QĐ 02 (sửa đổi).

Theo Bộ Công thương, nếu xét trên sự điều chỉnh của pháp luật chuyên ngành NH thì các hợp đồng thương mại, điều kiện giao dịch chung đã tuân thủ các quy định của NHNN về các quyền, trách nhiệm và nghĩa vụ của các bên, nhưng lại chưa tính đến việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (NTD) nếu xét trong mối quan hệ với pháp luật bảo vệ quyền lợi NTD.

Thực tế, nhiều hợp đồng thương mại, điều kiện giao dịch chung do tổ chức, cá nhân kinh doanh đơn phương soạn thảo để áp dụng cho khách hàng của mình; họ lợi dụng việc này để quy định những điều khoản chung chung, khó hiểu, tránh rủi ro, thậm chí là trái quy định của pháp luật gây thiệt hại đối với quyền lợi NTD.

Đáng chú ý, trong hợp đồng phát hành thẻ quy định: “Chủ thẻ chịu hoàn toàn trách nhiệm và rủi ro (nếu có phát sinh) liên quan đến các giao dịch thực hiện qua Internet bằng thẻ của chủ thẻ”… Hay như: “Trong trường hợp vì nguyên nhân khách quan, NH có quyền tạm dừng hoặc chấm dứt dịch vụ. Khách hàng đồng ý và không có bất kỳ khiếu nại nào rằng NH được thực hiện các hành vi thay đổi, sửa đổi, chấm dứt dịch vụ, sửa đổi nội dung điều khoản bằng việc thông báo trên các phương tiện như quy định tại điều này”…

Trong những trường hợp này, hợp đồng của tổ chức, cá nhân kinh doanh đã có nội dung vi phạm pháp luật bảo vệ quyền lợi NTD, cụ thể là loại trừ quyền khiếu nại của NTD, thông qua các quy định bất hợp lý nêu trên.

Ngân hàng chưa đồng thuận

Ngay khi dự thảo của Bộ Công thương được đưa ra lấy ý kiến, dù bày tỏ ủng hộ về mặt chủ trương, song nhiều NH phản đối việc bổ sung thêm các dịch vụ NH vào Danh mục.

Hiệp hội NH Việt Nam cho rằng, các nội dung mà dự thảo dự kiến sẽ bổ sung (gồm: phát hành thẻ ghi nợ nội địa, thẻ ghi nợ quốc tế...) đều là các dịch vụ quan trọng với người dân, nhưng không hẳn là các dịch vụ thiết yếu và việc cung cấp các dịch vụ này cũng không có yếu tố độc quyền, do vậy cần cân nhắc thận trọng từng loại hình dịch vụ cụ thể phải đăng ký phù hợp nhất để hài hòa quan hệ giữa các chủ thể liên quan. Trước mắt, tại Việt Nam chỉ nên áp dụng việc đăng ký các điều kiện giao dịch chung, chứ không nên đăng ký hợp đồng theo mẫu đối với thẻ ghi nợ nội địa, dịch vụ tài khoản thanh toán cá nhân.

Đối với các dịch vụ phát hành thẻ ghi nợ nội địa, thẻ ghi nợ quốc tế, thẻ tín dụng quốc tế, mở tài khoản thanh toán cá nhân, NH điện tử và vay vốn cá nhân - được Bộ Công thương đưa vào Danh mục thì Techcombank đã đề nghị bỏ đến 3 loại hình dịch vụ phải đăng ký (thẻ tín dụng quốc tế, NH điện tử, vay vốn cá nhân).

Techconbank đưa ra lý do, thẻ tín dụng quốc tếlà loại hình dịch vụ mà việc áp dụng phải tuân theo quy định hợp tác đại lý phát hành với các tổ chức phát hành thẻ quốc tế, đồng thời nó cũng là một loại dịch vụ cấp tín dụng; với NH điện tử, đây là một khái niệm chung chung và không rõ là loại dịch vụ gì nên không đưa vào danh mục dịch vụ phải đăng ký theo quy định của dự thảo được; với vay vốn cá nhân, trong lĩnh vực NH, được thể hiện ở rất nhiều loại sản phẩm tín dụng khác nhau và có những đặc thù riêng. Vì vậy, việc đăng ký điều kiện giao dịch chung đối với loại dịch vụ này là không phù hợp.

BIDV nhất trí áp dụng như dự thảo đối với 2 loại hình dịch vụ mở tài khoản thanh toán cá nhân, thẻ ghi nợ nội địa. Tuy nhiên, cũng đề nghị không đưa dịch vụ NH điện tử, cho vay cá nhân, phát hành thẻ quốc tế vào Danh mục hàng hóa dịch vụ thiết yếu phải đăng ký hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung.

Quyền – Linh (TH&CL)