Phần lớn bệnh nhân phát hiện ở giai đoạn cuối
Theo PGS.TS Phạm Cẩm Phương, Giám đốc Trung tâm Ung bướu, Bệnh viện Bạch Mai, ung thư phổi thường diễn ra âm thầm, ít triệu chứng ở giai đoạn đầu, khiến phần lớn bệnh nhân đến viện khi bệnh đã ở giai đoạn muộn (giai đoạn IV). Điển hình là trường hợp của bệnh nhân N.V.C (65 tuổi), người chỉ đến viện khám khi đã có các triệu chứng nặng như đau tức ngực, và kết quả là ung thư đã di căn.
Gánh nặng tài chính và y tế từ ung thư phổi là rất lớn. Chi phí điều trị trung bình một bệnh nhân ung thư khoảng trên 176 triệu đồng/năm, với các ca nặng, phức tạp, số tiền có thể lên tới hàng trăm triệu đồng. Nhiều loại thuốc nhắm trúng đích quan trọng vẫn chưa được bảo hiểm y tế chi trả.
Tầm soát sớm chìa khóa vàng tăng cơ hội sống
Ngược lại với tiên lượng xấu của bệnh giai đoạn cuối, nếu được phát hiện ở giai đoạn sớm, bệnh nhân có thể được phẫu thuật, với tỷ lệ sống trên 5 năm xấp xỉ 44,5%. PGS Phương khẳng định, tầm soát ung thư phổi định kỳ là giải pháp quan trọng nhất.
Các đối tượng có nguy cơ cao được khuyến cáo nên tầm soát sớm bao gồm:
Người hút thuốc lá trên 20 năm.
Người có tiền sử gia đình mắc ung thư phổi.
Người có tiếp xúc với amiăng, khí radon trong công việc.
Bệnh nhân có tiền sử bệnh phổi mạn tính.
Phương pháp chụp CT liều thấp được đánh giá cao trong việc phát hiện các tổn thương nhỏ 2-3mm, giúp phát hiện sớm ung thư phổi một cách hiệu quả.
Hướng đi toàn cầu và hành động tại Việt Nam
Trước thực trạng này, Đại hội đồng Y tế thế giới đã thông qua Nghị quyết WHA78.5, coi sức khỏe phổi là ưu tiên cấp bách. Nghị quyết này kêu gọi các quốc gia:
Tích hợp sàng lọc, phát hiện sớm bệnh phổi vào hệ thống y tế cơ sở.
Tăng cường phòng ngừa bằng cách kiểm soát thuốc lá, giảm ô nhiễm không khí và mở rộng tiêm vaccine phòng cúm, phế cầu.
Đảm bảo tiếp cận công bằng với thuốc, vaccine và công nghệ y tế.
Việc Nghị quyết WHA78.5 được thông qua là cơ hội để Việt Nam cụ thể hóa các khuyến nghị quốc tế thành hành động, xây dựng chiến lược quốc gia toàn diện để bảo vệ lá phổi của người dân. Đồng thời, việc Bộ Y tế đang nghiên cứu bổ sung các bệnh ung thư phổ biến vào danh mục sàng lọc được chi trả BHYT sẽ là một bước tiến quan trọng, giúp giảm gánh nặng tài chính cho người bệnh và tăng cơ hội sống cho cộng đồng.
Nguyễn Thanh (t/h)
