Hà Nội - Thủ đô ngàn năm văn hiến là nơi lưu giữ kho tàng đồ sộ các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Trên địa bàn Thành phố hiện có gần 1.900 lễ hội truyền thống, phản ánh sinh động đời sống tín ngưỡng, sinh hoạt văn hóa cộng đồng, đồng thời góp phần bồi đắp bản sắc và lan tỏa chiều sâu lịch sử, văn hiến Thăng Long - Hà Nội.
Những năm qua, công tác quản lý và tổ chức lễ hội tại Hà Nội từng bước đi vào nền nếp, được triển khai ngày càng bài bản, nghiêm túc. Các lễ hội được tổ chức trang trọng, an toàn, tiết kiệm, tuân thủ các quy định của pháp luật. Tuy nhiên, trước yêu cầu phát triển bền vững và kỳ vọng ngày càng cao của xã hội, việc tiếp tục nâng cao chất lượng tổ chức lễ hội, xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, lấy giá trị văn hóa và con người làm trung tâm là nhiệm vụ cấp thiết.
Ngày 3/8/2023, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành “Bộ tiêu chí về môi trường văn hóa trong lễ hội truyền thống”. Đây được xem là văn bản định hướng quan trọng, cụ thể hóa các yêu cầu về xây dựng môi trường văn hóa trong lễ hội, đồng thời là căn cứ để đánh giá, nâng cao hiệu quả công tác tổ chức lễ hội tại cơ sở.
Phát biểu tại lễ phát động, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội Phạm Tuấn Long nhấn mạnh, việc triển khai Bộ tiêu chí thể hiện quyết tâm của ngành văn hóa thể thao Thủ đô trong việc cụ thể hóa chủ trương, định hướng của Bộ và chỉ đạo của Thành phố về xây dựng môi trường văn hóa trong lễ hội truyền thống. Đây cũng là tiền đề quan trọng nhằm nâng cao chất lượng quản lý, tổ chức lễ hội trên địa bàn Hà Nội, trước mắt là chuẩn bị cho mùa lễ hội năm 2026.
Theo ông Phạm Tuấn Long, việc thực hiện Bộ tiêu chí đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ, trách nhiệm của các cấp, các ngành và các chủ thể trực tiếp tham gia tổ chức cũng như tham gia lễ hội. Đây không chỉ là nhiệm vụ của cơ quan quản lý nhà nước, mà còn là trách nhiệm chung của chính quyền cơ sở, ban tổ chức lễ hội, các đơn vị cung ứng dịch vụ và mỗi người dân.
Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội đề nghị các xã, phường xác định việc triển khai Bộ tiêu chí về môi trường văn hóa trong lễ hội truyền thống là nhiệm vụ trọng tâm trong công tác quản lý nhà nước về lễ hội. Ban tổ chức lễ hội cần bảo đảm đầy đủ các điều kiện về quản lý, tổ chức, an ninh trật tự, vệ sinh môi trường và nội dung hoạt động theo đúng quy định. Các cơ sở cung ứng dịch vụ tại lễ hội phải nghiêm túc chấp hành pháp luật, cam kết kinh doanh văn minh, an toàn, đúng giá, đúng chuẩn mực, góp phần xây dựng hình ảnh đẹp của lễ hội trong mắt Nhân dân và du khách.
Cùng với đó, các địa phương chủ động theo dõi, nắm bắt tình hình, kịp thời hướng dẫn, nhắc nhở và chấn chỉnh những biểu hiện chưa phù hợp trong tổ chức và tham gia lễ hội, bảo đảm các hoạt động lễ hội diễn ra trang trọng, an toàn, đúng quy định.
Bên cạnh vai trò quản lý của cơ quan nhà nước, mỗi người dân và du khách tham gia lễ hội cũng là chủ thể quan trọng trong việc thực hiện các tiêu chí về ứng xử văn hóa. Việc giữ gìn vệ sinh môi trường, tôn trọng không gian tâm linh, ứng xử văn minh không chỉ góp phần nâng cao chất lượng lễ hội mà còn giúp lễ hội truyền thống thực sự trở thành nơi hội tụ và lan tỏa những giá trị văn hóa tốt đẹp của Thủ đô ngàn năm văn hiến.
Hậu Thạch (t/h)
