Trên thị trường hiện nay, công nghệ ướp hải sản được sử dụng phổ biến nhất là dùng đạm urea và thuốc tẩy javel. Với chi phí rẻ, hiệu quả cao, công thức bảo quản này được nhiều đầu nậu cũng như các tiểu thương sử dụng để tạo độ tươi mới cho thực phẩm, bất chấp nguy cơ gây bệnh cho người tiêu dùng.


Tươi ngon nhờ hóa chất

Thực tế, hoạt động mua bán các loại hóa chất bảo quản đồ hải sản diễn ra công khai tại một số địa bàn Hà Nội như các chợ Đồng Xuân, Hàng Buồm, Ngọc Hà…

Trong vai khách hàng mua hóa chất để giữ đồ hải sản tươi ngon, PV được một chủ cửa hàng chuyên bán đồ khô chợ Đồng Xuân giới thiệu: “Để ướp hải sản như mực, cá, tôm, em nên mua urea hoặc bột đắng giá 10.000 đồng/gói, bảo đảm có thể bảo quản trong vòng vài tuần”.

Cũng theo người bán hàng này, các loại hải sản hầu hết đều được tráng urea trước khi mang ra chợ. “Cách tráng rất đơn giản, toàn bộ hải sản từ biển đưa về, được nhúng vào thùng nước đá có pha đạm urea, sau đó vớt ra sạp bán cho khách hàng. Còn những loại hải sản vận chuyển lên TP. Hà Nội và các tỉnh xa còn phải rắc thêm đạm urea vào trong đá cây. Nhờ đó, 4 - 5 ngày sau, thậm chí cả tuần hải sản vẫn tươi. Theo người bán hàng, các loại hải sản như mực, tôm biển, cá thu, cá dứa, cá hồi... bị ngâm urea ít nhất là 2 lần. Chưa kể, khi đi bán lẻ, bị ế buộc người bán phải ngâm thêm urea lần nữa.

“Tuy nhiên, so với việc ngâm hải sản bằng urea, thì việc dùng thuốc tẩy javel để ngâm hải sản còn có tác dụng nhanh hơn. Quá trình từ khi đánh bắt cho đến khi ra đến chợ thường kéo dài khiến đồ hải sản có màu thâm đen, nhưng chỉ ngâm hải sản vào javel khoảng 15 phút, hải sản sẽ trở nên trắng nõn, tươi ngon, nhìn rất bắt mắt”, chị bán hàng giới thiệu nhiệt tình.

Anh Nguyễn Hữu Nguyên (chở hàng thuê tại chợ Long Biên) cho biết: “Ai cũng nghĩ, mua được đồ tươi ngon khi đi chợ sáng. Nhưng thực ra sau khi lấy hàng từ đầu nậu, dân buôn lẻ tại các chợ tự tráng hải sản qua dung dịch giúp tươi ngon, bắt mắt, kịp về bán cho người tiêu dùng”.

Có thể gây ung thư

TS. Lương Bích Thủy (Khoa Hóa, Đại học Sư phạm Hà Nội) cho biết, tác dụng chính của nước urea trong trường hợp này là phủ lên sản phẩm hải sản một lớp màng có tính sát khuẩn, ngăn ngừa vi khuẩn phá hủy từ bên ngoài. Nitric sinh ra từ urea cũng làm cho mang cá đỏ, đẹp.

Trong khi đó, tác dụng của javel là chất tẩy trắng thuỷ sản. Javel có tính oxy hóa mạnh, phá hủy tế bào vi sinh rất nhanh chóng, cũng đồng nghĩa với việc phá hủy tế bào cơ thể con người với dư lượng còn sót. Cùng với quá trình tẩy trắng, các chuyển hóa trong tế bào thủy sản sẽ hình thành các histamine (sản phẩm trung gian của sự phân hủy đạm), gây độc cho người dùng.

TS. Lương Bích Thủy cho biết, đạm urea tích lũy ở thận dưới dạng tinh thể, sẽ gây ra tình trạng sạn thận, hoặc đi vào chu trình thải đạm amoni của thận gây độc cho tế bào thận làm viêm cầu thận. Còn Javel có tác dụng phá hủy tế bào, làm rối loạn trao đổi chất, khó tiêu, stress, lão hóa các tế bào dẫn đến cơ thể già nhanh, nghiêm trọng có thể làm rối loạn các gen tế bào, gây ung thư.

Theo các chuyên gia, để bảo quản hải sản tươi lâu nên sử dụng phương pháp đơn giản và tương đối an toàn là làm lạnh bằng hỗn hợp sinh hàn (đá, muối), bằng cách cho đá và muối với tỷ lệ 1:1 (1 kg đá, 1 kg muối) vào các thùng xốp và ướp hải sản. Nên tạo thùng xốp lạnh có nhiều lớp và nhiệt độ lạnh thật sâu, trước khi cho hải sản vào, sẽ được bảo quản lâu hơn.

Hoan Nguyễn