Phát biểu tại buổi lễ, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam chúc mừng và biểu dương các cấp ủy, chính quyền, 4 phường Xoan và cộng đồng dân cư Phú Thọ cùng tất cả các tổ chức, cá nhân đã bằng trí tuệ, bằng tấm lòng hiếu nghĩa hướng về tiên tổ, bằng trách nhiệm đối với thế hệ mai sau, chung sức bảo tồn, phát huy một di sản văn hóa chứa đựng giá trị nhân văn rất sâu sắc và độc đáo.
Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam phát biểu tại buổi lễ
Phó Thủ tướng đặc biệt trân trọng ghi nhận sự đóng góp không thể thiếu của các nghệ nhân tham gia thực hành, truyền dạy Hát Xoan để di sản quý báu này thấm sâu, lan tỏa, hòa quyện trong đời sống.
Cùng với đó là những nỗ lực của Bộ VHTTDL, Uỷ ban quốc gia UNESCO Việt Nam, các bộ, ban, ngành ở Trung ương, Hội đồng Di sản văn hóa Quốc gia, các nhà khoa học… đã phối hợp chặt chẽ, hỗ trợ hiệu quả tỉnh Phú Thọ trong thực hiện Chương trình hành động quốc gia bảo vệ di sản Hát Xoan trong tình trạng bảo vệ khẩn cấp suốt 6 năm qua cũng như trong quá trình lập Hồ sơ đề cử di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
UNESCO, các tổ chức quốc tế, các quốc gia bè bạn cũng đã luôn dành cho Việt Nam sự hợp tác, giúp đỡ quý báu trong phát triển kinh tế-xã hội nói chung, trong bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa nói riêng và đặc biệt là đã ủng hộ, vinh danh di sản rất đặc sắc này.
Khẳng định niềm vinh dự, niềm tự hào khi các di sản văn hoá của Việt Nam được vinh danh, Phó Thủ tướng nhấn mạnh: “Trách nhiệm với lịch sử, với tương lai, với cha ông, với cả nhân loại phải tiếp tục bảo tồn, phát huy giá trị di sản tốt hơn, đặc biệt là đối với di sản đã từng được đưa vào danh sách cần được bảo vệ khẩn cấp.
Niềm vinh dự và trách nhiệm ấy không chỉ của Nhà nước, của các cơ quan, tổ chức mà đặc biệt quan trọng là của cộng đồng người dân, những người từ nhiều đời đã và đang tiếp tục sáng tạo, gìn giữ, thực hành, trao truyền lại cho các thế hệ mai sau”.
Phó Thủ tướng đề nghị các ngành, các cấp và cộng đồng cùng chung tay thực hiện thật hiệu quả Chương trình hành động quốc gia nhằm bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa “Hát Xoan Phú Thọ” để Hát Xoan Phú Thọ tiếp tục được trao truyền và lan tỏa đúng với ý nghĩa, bản sắc rất tốt đẹp, rất đặc sắc vốn có; góp phần để nền văn hóa Việt Nam tỏa sáng trong dòng chảy văn minh nhân loại.
Ông Michael Croft - Trưởng đại diện văn phòng UNESCO tại Hà Nội ghi nhận những cố gắng, nỗ lực của đảng bộ, chính quyền, nhân dân và đoàn thể tỉnh trong suốt quá trình đưa hát Xoan ra khỏi danh sách di sản văn hóa cần bảo vệ khẩn cấp.
Ông Michael Croft - Trưởng đại diện văn phòng UNESCO tại Hà Nội phát biểu
Ông Michael Croft nhấn mạnh đây là lần đầu tiên và duy nhất, một di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp được ra khỏi danh sách và ghi nhận trở thành di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Điều này đã tạo những tiền lệ tốt đẹp cho các khu vực, quốc gia khác học hỏi kinh nghiệm của chính phủ Việt Nam, chính quyền và người dân Phú Thọ trong tiến trình bảo vệ những di sản văn hóa có nguy cơ mai một của quê hương.
Thay mặt cho UNESCO, ông Michael Croft đã trao bằng ghi danh “Hát Xoan Phú Thọ” là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại cho Thứ trưởng Bộ VHTTDL Đặng Thị Bích Liên, Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ Bùi Minh Châu và các nghệ nhân đại diện 4 phường Xoan trên địa bàn tỉnh.
Đồng chí Đặng Thị Bích Liên -Thứ trưởng Bộ VHTTDL; đồng chí Lê Hoài Trung - Ủy viên TƯ Đảng, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam; đồng chí Bùi Minh Châu - Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ và các nghệ nhân đại diện 4 phường Xoan trên địa bàn tỉnh nhận bằng ghi danh “Hát Xoan Phú Thọ” là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại
Tại lễ đón nhận, đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh Bùi Minh Châu thay mặt cho UBND tỉnh Phú Thọ công bố chương trình hành động quốc gia: Bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại “Hát xoan Phú Thọ” giai đoạn 2018-2023 với 7 nội dung chính:
Tiếp tục khích lệ truyền dạy một cách bài bản, bảo vệ sắc thái riêng của mỗi phường Xoan; đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, quảng bá di sản Hát Xoan Phú Thọ; các nghệ nhân tiếp tục đẩy mạnh truyền dạy Hát Xoan cho con em trong các phường Xoan và nhất là cho cho thế hệ trẻ; tôn vinh các nghệ nhân, cộng đồng có nhiều đóng góp trong việc giữ gìn, thực hành và truyền dạy, bảo vệ và phát huy giá trị di sản; huy động các nguồn lực xã hội, kêu gọi các doanh nghiệp, các nhà hảo tâm hỗ trợ cho bảo tồn và phát huy giá trị di sản Hát Xoan; xây dựng chương trình, biên soạn, xuất bản các tài liệu giáo dục về Hát Xoan để đưa Hát Xoan vào trường học phù hợp với yêu cầu và điều kiện cụ thể của từng cấp học trong hệ thống các trường học; tổ chức các chương trình giới thiệu, quảng bá về giá trị di sản dưới nhiều hình thức tới công chúng trong và ngoài nước, gắn bảo tồn di sản văn hóa với phát triển du lịch bền vững.
Chủ tịch UBND tỉnh Bùi Minh Châu
Đồng chí Bùi Minh Châu cũng gửi lời cảm ơn các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước; Tổ chức Khoa học, Giáo dục và Văn hóa của Liên hiệp quốc (UNESCO), các quốc gia thành viên, Ủy ban Liên Chính phủ Công ước 2003 về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể; các tổ chức quốc tế; các bộ, ban, ngành trung ương, các địa phương, các tổ chức, cá nhân cùng đông đảo cộng đồng đã quan tâm, giúp đỡ và ủng hộ trong việc bảo tồn di sản để “Hát Xoan Phú Thọ” được ghi danh trong Danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Đồng chí bày tỏ mong muốn tiếp tục được đón nhận sự quan tâm, giúp đỡ nhiều hơn nữa trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị các di sản văn hóa góp phần phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Sau lễ đón nhận, đông đảo quần chúng nhân dân đã được thưởng thức chương trình nghệ thuật đặc sắc mang tên “Tự hào câu hát Xoan quê” dưới sự thể hiện của 40 đào, kép đến từ các phường Xoan Phù Đức, Kim Đới, Thét, An Thái và các em học sinh các cấp, diễn viên Sở VH,TT&DL của tỉnh.
Năm 2011, Hát Xoan Phú Thọ được UNESCO ghi danh là di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp. Ngày 8/12/2017, Hát Xoan là di sản đầu tiên trên thế giới được UNESCO đưa ra khỏi Danh sách di sản văn hoá phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp để vinh danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
Đây là sự ghi nhận của cộng đồng quốc tế đối với những nỗ lực, quyết tâm của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Phú Thọ nói riêng, đã đưa Phú Thọ trở thành địa phương duy nhất trong cả nước sở hữu 2 di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, là Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương và Hát Xoan Phú Thọ và của Việt Nam nói chung trong bảo vệ các di sản văn hoá; đồng thời khẳng định giá trị vô cùng đặc sắc, quý báu của Hát Xoan Phú Thọ.
Đây cũng là một minh chứng sinh động cùng những kinh nghiệm thực tiễn quý báu góp phần nâng cao nhận thức, phương pháp ứng xử đối với các di sản văn hóa, nhất là các di sản trong tình trạng cần được bảo vệ khẩn cấp.
Hoan Nguyễn