Trong khuôn khổ TECHFEST Vietnam 2025 - Ngày hội Khởi nghiệp Đổi mới sáng tạo Quốc gia, Cục Khởi nghiệp và Doanh nghiệp Công nghệ (NATEC), Trung tâm Hỗ trợ Khởi nghiệp Sáng tạo Quốc gia (NSSC) phối hợp với Viện Nghiên cứu Quản lý Phát triển Bền vững (MSD), Hiệp hội Các doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp (ATEA), Oxfam Việt Nam và các đối tác tổ chức Hội thảo “Kết nối các khu ứng dụng công nghệ cao nông nghiệp để phát triển khởi nghiệp sáng tạo của địa phương thúc đẩy phát triển nông nghiệp bền vững”.
Hội thảo quy tụ gần 50 đại biểu tham dự, bao gồm đại diện các cơ quan quản lý nhà nước, khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, viện nghiên cứu, tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp, doanh nghiệp nông nghiệp, hợp tác xã, startup AgriTech, ngân hàng thương mại và các quỹ đầu tư hoạt động trong lĩnh vực tài chính xanh.
Trong bối cảnh nông nghiệp Việt Nam đứng trước áp lực chuyển đổi xanh, yêu cầu truy xuất nguồn gốc và tiêu chuẩn ESG ngày càng khắt khe, việc kết nối các khu nông nghiệp công nghệ cao với hệ sinh thái khởi nghiệp và tài chính xanh được xem là chìa khóa để tạo đột phá cho phát triển nông nghiệp bền vững ở địa phương. Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị xác định khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia là đột phá chiến lược hàng đầu, hướng tới mục tiêu kinh tế số chiếm tối thiểu 70% trong các ngành và thúc đẩy sản xuất thông minh, đặc biệt trong nông nghiệp. Chính vì thế, hội thảo mở ra không gian trao đổi chuyên sâu về vai trò của các khu ứng dụng công nghệ cao trong việc hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo địa phương, đồng thời thúc đẩy kết nối đa bên giữa doanh nghiệp nông nghiệp, startup, ngân hàng thương mại, quỹ đầu tư và các tổ chức hỗ trợ kỹ thuật, hướng tới mục tiêu hình thành cơ chế liên kết hiệu quả, tạo nền tảng để đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số được ứng dụng rộng rãi vào thực tiễn sản xuất - kinh doanh trong nông nghiệp thông minh và bền vững.
Phát biểu khai mạc, bà Trần Vân Anh, Phó Viện trưởng, Viện Nghiên cứu Quản lý Phát triển Bền vững (MSD) khẳng định Hội thảo trong khuôn khổ Techfest Quốc gia 2025, đại diện Viện Nghiên cứu Quản lý Phát triển bền vững (MSD) nhấn mạnh vai trò then chốt của khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong chiến lược phát triển mới của Việt Nam, đặc biệt đối với nông nghiệp công nghệ cao và nông nghiệp thông minh. Trong bối cảnh thúc đẩy kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và cam kết phát thải ròng bằng 0, bà Vân Anh khẳng định “Nông nghiệp công nghệ cao không chỉ là giải pháp kỹ thuật mà là cấu phần quan trọng của mô hình tăng trưởng bền vững, đồng thời là “bệ thử” cho startup và doanh nghiệp địa phương triển khai các giải pháp đổi mới sáng tạo. MSD cam kết đồng hành cùng các đối tác thông qua mô hình Thúc đẩy hệ sinh thái Đổi mới Sáng tạo Mở Xã hội có trách nhiệm (SOAR) và các sáng kiến thúc đẩy ESG, tài chính xanh trong nông nghiệp, qua đó kết nối khu ứng dụng công nghệ cao, doanh nghiệp, startup và tổ chức tài chính nhằm tạo ra tác động bền vững và các hợp tác cụ thể sau hội thảo”.
Bà Nguyễn Thu Hương, Quản lý chương trình cấp cao, tổ chức Oxfam tại Việt Nam phát biểu chào mừng và chia sẻ bà đánh giá cao ý nghĩa của Hội thảo trong bối cảnh Việt Nam đang thúc đẩy chuyển đổi xanh và hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Oxfam khẳng định vai trò quan trọng của các khu ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp như những hạt nhân lan tỏa đổi mới sáng tạo, kết nối doanh nghiệp, startup và nhà đầu tư, đồng thời thúc đẩy ESG và tài chính xanh. Với kinh nghiệm hoạt động lâu dài tại Việt Nam trong giảm nghèo, giảm bất bình đẳng và phát triển bền vững, Oxfam cam kết tiếp tục đồng hành cùng các cơ quan quản lý nhà nước, Viện MSD và các đối tác trong chia sẻ kinh nghiệm quốc tế, hỗ trợ chính sách, kỹ thuật và kết nối nhằm thúc đẩy các mô hình nông nghiệp xanh, bao trùm và bền vững.
Tín dụng xanh - Công nghệ cao - Khởi nghiệp nông nghiệp: Rào cản & Đòn bẩy
Trong phần tham luận, các đại diện từ ATEA, Rijk Zwaan Việt Nam, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Agribank) và Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội đã chia sẻ các góc nhìn về vai trò của khu nông nghiệp công nghệ cao, kinh nghiệm quốc tế, thực tiễn triển khai tín dụng xanh và yêu cầu chuyển đổi bền vững đối với doanh nghiệp nông nghiệp. Những nội dung này góp phần phác họa rõ bức tranh đổi mới sáng tạo trong nông nghiệp hiện nay và các điều kiện cần để công nghệ đi vào thực tiễn sản xuất.
Chia sẻ tham luận tại Hội thảo, ông Phạm Tuấn Hiệp, Viện phó Viện Nghiên cứu Chăn nuôi Bò sữa TH - Tập đoàn TH, nhấn mạnh nông nghiệp công nghệ cao là động lực then chốt thúc đẩy chuyển đổi số và phát triển bền vững, tạo tác động rõ nét về kinh tế, xã hội và môi trường. Để mô hình này phát triển hiệu quả, cần khung chính sách dài hạn và ổn định về đất đai, hỗ trợ tích tụ ruộng đất, cùng các ưu đãi đầu tư cho công nghệ IoT, AI, tự động hóa và hạ tầng dùng chung. Diễn giả đề xuất thúc đẩy đổi mới sáng tạo thông qua các trung tâm R&D hợp tác Nhà nước - Doanh nghiệp - Viện trường, cơ chế sandbox và chia sẻ dữ liệu công. Bên cạnh đó, chính sách thị trường, truy xuất nguồn gốc số và mở rộng xuất khẩu cần được đẩy mạnh song song với đầu tư phát triển nguồn nhân lực nông nghiệp 4.0. Cách tiếp cận tổng thể này sẽ tạo nền tảng cho nông nghiệp hiện đại, nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển địa phương bền vững.
Đặc biệt, ông Hiệp cũng nhấn mạnh sự cần thiếp thành lập các trung tâm lan tỏa công nghệ địa phương, giúp rút ngắn khoảng cách từ nghiên cứu đến thực tiễn sản xuất, đồng thời tạo ra chuẩn mực mới cho nông nghiệp hiện đại: từ sản xuất nhỏ lẻ sang quy mô lớn, từ kinh nghiệm sang quản trị dựa trên dữ liệu, từ rủi ro cao sang tự động hóa và AI. Bên cạnh tác động kinh tế, mô hình này còn mang lại giá trị xã hội và môi trường rõ nét, thúc đẩy bình đẳng giới trong lao động nông thôn, hình thành văn hóa sản xuất minh bạch – chuyên nghiệp, áp dụng kinh tế tuần hoàn, năng lượng tái tạo và công nghệ xử lý chất thải hiện đại nhằm giảm phát thải và bảo vệ môi trường.
Ông Hiệp chia sẻ “Công nghệ chỉ phát huy hiệu quả khi đi cùng quản trị hiện đại, dựa trên dữ liệu chuẩn, quy trình quản lý chặt chẽ và hạ tầng đồng bộ. Để nông nghiệp công nghệ cao phát triển bền vững, cần đầu tư đồng thời vào con người, chuỗi giá trị hoàn chỉnh và gắn kết chặt chẽ với phát triển địa phương, qua đó tạo nền tảng vững chắc để thu hút đầu tư, hội nhập quốc tế và nâng cao năng lực cạnh tranh của nông nghiệp Việt Nam trong dài hạn”
TS Tạ Thế Hùng, Trưởng Đại diện phía Bắc, Công ty TNHH Rijk Zwaan Việt Nam, chia sẻ kinh nghiệm từ Hà Lan và Rijk Zwaan Việt Nam trong việc thúc đẩy đổi mới sáng tạo nông nghiệp công nghệ cao (NNCNC), nhấn mạnh đây là xu hướng tất yếu để ứng phó với biến đổi khí hậu, thay đổi nhu cầu tiêu dùng và áp lực phát triển bền vững. Theo ông Hùng, NNCNC giúp xây dựng nền nông nghiệp chính xác, tối ưu năng suất, tiết kiệm tài nguyên và nâng cao giá trị gia tăng thông qua đa dạng hóa sản phẩm, xây dựng thương hiệu và kết nối thị trường. Các mô hình thực tiễn tại Việt Nam như rau thủy canh, canh tác nhà màng, luân canh dưa lưới - rau màu, cà chua trái cây cho thấy hiệu quả kinh tế cao, phù hợp nhiều vùng sinh thái và góp phần giữ chân lao động trẻ ở nông thôn. Diễn giả khẳng định “Đổi mới sáng tạo là yếu tố cốt lõi, trong đó cần ưu tiên “công nghệ phù hợp” chứ không phải chạy theo công nghệ cao nếu chưa phù hợp với mô hình của mình, cốt lõi là tính hiệu quả và có thể xây dựng NNCNC phù hợp với lợi thế cạnh tranh từng vùng sinh thái. Ngoài ra, để tíến trình chuyển đổi thành công, cần phát triển nguồn nhân lực và liên kết chặt chẽ giữa doanh nghiệp, nông dân và thị trường tiêu thụ”
Trình bày về tín dụng xanh cho nông nghiệp bền vững, TS. Nguyễn Thị Thu Hà, Giám đốc Trường Đào tạo Cán bộ kiêm Phó Trưởng ban Chỉ đạo ESG Agribank, cho biết tín dụng xanh là đòn bẩy tài chính quan trọng thúc đẩy nông nghiệp bền vững, góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng xanh và cam kết phát thải ròng bằng 0 của Việt Nam. Trong những năm qua, Agribank đã tiên phong triển khai tín dụng xanh cho nông nghiệp với quy mô ngày càng mở rộng, ưu tiên các mô hình sản xuất thân thiện môi trường, tiết kiệm tài nguyên, ứng dụng công nghệ cao và kinh tế tuần hoàn. Tuy nhiên, việc phát triển tín dụng xanh vẫn đối mặt với nhiều thách thức về khung pháp lý, tiêu chí định lượng, rủi ro dài hạn và năng lực thực thi ESG. Bà Hà đề xuất cần hoàn thiện chính sách, tăng cường phối hợp giữa Chính phủ – Ngân hàng Nhà nước – tổ chức tín dụng – doanh nghiệp, đồng thời đẩy mạnh số hóa, hợp tác quốc tế và phát triển thị trường carbon để tín dụng xanh thực sự trở thành động lực cho nông nghiệp phát thải thấp và phát triển bền vững.
Báo cáo về tiến bộ của hệ thống ngân hàng Việt Nam trong thực hành ESG và tín dụng xanh, TS. Bùi Thị Thu Loan, Trưởng khoa Tài chính, Trường Kinh tế - Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội, khẳng định hệ thống ngân hàng Việt Nam đã có những bước tiến đáng ghi nhận trong thực hành ESG và phát triển tín dụng xanh, thể hiện qua việc ngày càng nhiều ngân hàng ban hành chính sách rủi ro môi trường - xã hội, công bố cam kết ESG và tích hợp ESG vào chiến lược kinh doanh. Tín dụng xanh tăng trưởng tích cực nhưng hiện vẫn chiếm tỷ trọng khiêm tốn trong tổng dư nợ, chủ yếu tập trung vào năng lượng tái tạo và nông nghiệp xanh. Trong ba trụ cột ESG, yếu tố Quản trị và Xã hội có nhiều cải thiện rõ nét, trong khi cam kết về Môi trường còn hạn chế và chưa tiệm cận các chuẩn mực quốc tế. Diễn giả nhấn mạnh giai đoạn 2025-2026 sẽ là thời điểm then chốt để các ngân hàng nâng cao tính minh bạch, tránh “greenwashing” và chuyển từ cam kết sang thực thi ESG thực chất, qua đó đóng góp hiệu quả hơn cho mục tiêu phát triển bền vững của Việt Nam.
Bà Loan chia sẻ “Các cam kết rất nhiều, nhưng thực tế các hành động cụ thể của các ngân hàng trong ESG vẫn còn “hơi mờ"; tuy nhiên, với bối cảnh hiện tại, việc “nói đi đôi với làm" đang trở thành áp lực thực hành của các ngân hàng. Điều này sẽ tạo nên một môi trường thuận lợi hơn cho tài chính xanh cho doanh nghiệp nông nghiệp tại Việt Nam”.
Liên kết khu nông nghiệp công nghệ cao - doanh nghiệp - startup: Thực tiễn, mô hình, giải pháp cho địa phương
Phiên tọa đàm chuyên sâu với chủ đề “Đổi mới sáng tạo trong khu nông nghiệp công nghệ cao nông nghiệp, phát triển kinh tế địa phương” ghi nhận nhiều trao đổi thực tiễn từ các chuyên gia và doanh nghiệp trong lĩnh vực AgriTech:
Ông Phạm Tuấn Hiệp - Viện phó viện nghiên cứu chăn nuôi bò sữa TH - Tập đoàn TH
TS Đàm Quang Thắng - Chủ tịch Hội đồng Cố vấn KN ĐMST Quốc Gia
TS Nguyễn Thị Quỳnh Hương - Cố vấn cao cấp, SNV Vietnam
Bà Lê Thị Thu Ngân - Đồng sáng lập, Shoes Agtech
Ông Juhyeong Park - COO, Plantner
Các ý kiến tại tọa đàm xoay quanh những giải pháp thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong nông nghiệp công nghệ cao; rào cản của doanh nghiệp và startup trong quá trình ứng dụng và thương mại hóa công nghệ; vai trò liên kết giữa khu nông nghiệp công nghệ cao - doanh nghiệp - startup; cũng như nhu cầu tăng cường tài chính xanh và tích hợp ESG nhằm nâng cao sức cạnh tranh của ngành nông nghiệp Việt Nam.
Chia sẻ tại tọa đàm, ông Đàm Quang Thắng, Chủ tịch Hội đồng Cố vấn Khởi nghiệp Đổi mới sáng tạo Quốc gia, nhấn mạnh: “Tôi rất mừng khi toạ đàm chúng ta nói về công nghệ cao, nhưng không phải chỉ là công nghệ mà là cách phát triển đổi mới và gắn công nghệ cao với phát triển bền vững”. Ông Thắng khẳng định đây là bước chuyển tư duy rất phù hợp xu hướng và hiệu quả, Việt Nam đang định hướng không chỉ tạo ra sản phẩm mà còn là sản phẩm giải quyết các nỗi đau, các vấn đề phát triển bền vững; thứ hai là tính “Mở", đổi mới sáng tạo gắn với tính mở và có sự kết nối giữa các chủ thể hệ sinh thái phát triển nông nghiệp. Câu chuyện ứng dụng công nghệ cao không chỉ dành cho các doanh nghiệp lớn mà còn các doanh nghiệp nhỏ, đặc biệt trong chuỗi giá trị nông nghiệp. Chính doanh nghiệp lớn và chính các chính quyền địa phương có thể là khách hàng của các startups và doanh nghiệp nhỏ sẽ giúp thúc đẩy hệ sinh thái.
Đồng tình với ông Đàm Quang Thắng, TS. Nguyễn Thị Quỳnh Hương, Cố vấn cao cấp SNV Vietnam, chia sẻ để thúc đẩy chuỗi giá trị và đổi mới sáng tạo trong nông nghiệp, vai trò kết nối của các doanh nghiệp lớn và nhỏ/ startups vô cùng quan trọng. Trong đó, vai trò của các doanh nghiệp lớn sẽ đóng vai trò dẫn dắt và hỗ trợ, các doanh nghiệp nhỏ và startups cùng chia sẻ rủi ro và hợp tác. Ngoài ra, để hệ sinh thái nông nghiệp địa phương được phát triển, sẽ cần các cơ chế chính sách hợp tác và sự kết nối cụ thể với nhà đầu tư và cộng đồng. Đặc biệt, đại diện 2 startups, doanh nghiệp nông nghiệp vừa và nhỏ, bà Lê Thị Thu Ngân, Đồng sáng lập Shoes Agtech, một doanh nghiệp phát triển công nghệ cao cho biết khách hàng chủ yếu của ShoesAgtech chính là người nông dân; doanh nghiệp tìm hiểu các vấn đề, các “nỗi đau” của người nông dân gặp khó khăn trong trồng lúa và nuôi tôm. ShoesAgtech phát triển robot để tưới tiêu một cách hiệu quả và không ô nhiễm môi trường và sức khoẻ của người nông dân. Điều đó chứng tỏ người nông dân, các hộ nhỏ cũng có thể ứng dụng công nghệ cao để cải thiện việc nông của mình, và chuyển đổi xanh hơn, hiệu quả hơn.
Ông Juhyeong Park, COO của Plantner - startup quốc tế đang triển khai mô hình AgriTech tại Việt Nam, nhận định rằng môi trường thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực nông nghiệp tại Việt Nam cũng đã khá cởi mở, và các startup nước ngoài cũng rất thuận tiện tham gia. Nếu trong bối cảnh mới thúc đẩy đổi mới sáng tạo phát triển bền vững trong nông nghiệp, các chinh sách cơ chế thuận lợi hơn thì sẽ thu hút sự giam gia và đổi mới sáng tạo của cả doanh nghiệp trong và ngoài nước. Sau toạ đàm, các đại biểu cũng đặt câu hỏi và chia sẻ khác nhau liên quan đến việc ứng dụng công nghệ cao để nâng cao đời sống của bà con nông dân, hỗ trợ hiệu quả cho cả doanh nghiệp nhỏ và doanh nghiệp lớn.
Các đại biểu nhận định, công nghệ cao không chỉ là công nghệ đến từ nước ngoài mà hoàn toàn công nghệ trong nước cũng có thể đáp ứng được tiêu chuẩn nếu có sự đầu tư phù hợp.
Trong khuôn khổ sự kiện diễn ra lễ ký kết Thỏa thuận hợp tác giữa Viện Nghiên cứu Quản lý Phát triển Bền vững (MSD) và Shoes Agtech, đánh dấu bước mở rộng hợp tác giữa tổ chức hỗ trợ đổi mới sáng tạo và doanh nghiệp công nghệ nông nghiệp. Theo thỏa thuận, hai bên sẽ phối hợp xây dựng sáng kiến tham gia các chương trình Tăng Trưởng Xanh và Mục Tiêu Toàn Cầu 2030, đồng thời huy động các nguồn lực kỹ thuật, chuyên môn và mạng lưới đối tác để thử nghiệm và nhân rộng các giải pháp nông nghiệp bền vững. Thông qua hợp tác này, MSD và Shoes Agtech kỳ vọng sẽ góp phần thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong nông nghiệp, nâng cao khả năng thích ứng của cộng đồng nông thôn trước biến đổi khí hậu và đóng góp vào các mục tiêu phát triển bền vững tại Việt Nam
Hội thảo không chỉ dừng lại ở trao đổi chính sách và kinh nghiệm, mà mở ra một không gian hợp tác thực chất, nơi công nghệ, tài chính xanh và đổi mới sáng tạo được kết nối để phục vụ trực tiếp người nông dân, doanh nghiệp địa phương và mục tiêu phát triển bền vững của Việt Nam.
Minh Anh
