Theo Phó Thủ tướng, việc ban hành cơ chế, chính sách mua bán điện trực tiếp là rất quan trọng và cấp bách để triển khai thực hiện hiệu quả việc đầu tư phát triển nguồn điện, bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia. Thủ tướng Chính phủ cũng đã nhiều lần chỉ đạo Bộ Công Thương khẩn trương thực hiện.
Tuy nhiên, đến nay cơ chế, chính sách này vẫn chậm được ban hành, chưa đáp ứng yêu cầu. Vì vậy, phó thủ tướng yêu cầu bộ trưởng Bộ Công Thương chỉ đạo các đơn vị liên quan nghiêm túc rút kinh nghiệm, nỗ lực đẩy nhanh tiến độ, sớm hoàn thành nhiệm vụ.
Lãnh đạo Chính phủ cho rằng, cơ chế DPPA đã có kinh nghiệm quốc tế, yêu cầu thực tế tại Việt Nam với căn cứ chính trị và căn cứ pháp lý. Trên cơ sở đó, Phó Thủ tướng giao Bộ Công thương khẩn trương rà soát, làm rõ thẩm quyền ban hành hướng dẫn của Bộ trưởng Bộ Công Thương các nội dung thuộc thẩm quyền của Chính phủ để khẩn trương hoàn thiện hồ sơ và dự thảo, thẩm định và ban hành theo đúng quy định.
Đối với nội dung thuộc thẩm quyền của Chính phủ, Phó Thủ tướng giao Bộ Công Thương chủ động, phối hợp chặt chẽ với đoàn giám sát chuyên đề của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc thực hiện chính sách pháp luật về phát triển năng lượng giai đoạn 2016-2021 để đề xuất đưa vào nghị quyết giám sát chuyên đề nội dung này (báo cáo Thủ tướng kết quả thực hiện nhiệm vụ trước ngày 25/10).
Theo báo cáo gần đây nhất, Bộ Công Thương đề xuất hai mô hình triển khai cơ chế DPPA. Cụ thể, trường hợp giữa đơn vị phát điện là các dự án năng lượng tái tạo mua bán điện trực tiếp với khách hàng lớn qua đường dây riêng. Trường hợp thứ hai là các dự án năng lượng tái tạo và khách hàng mua bán điện thông qua lưới điện quốc gia.
Qua rà soát quy định, trường hợp 1 đã có đầy đủ các văn bản quy định pháp luật để các đơn vị triển khai. Với trường hợp 2, để triển khai được cần phải điều chỉnh một số quy định pháp luật. Trong đó cần có hướng dẫn, tính toán giá phân phối điện, giá điều độ vận hành hệ thống điện và giá điều hành giao dịch thị trường điện; giá dịch vụ phụ trợ hệ thống điện và chi phí thanh toán khác, các hợp đồng mua bán điện mẫu…
Bộ Công Thương cho rằng, việc xây dựng, ban hành các văn bản này là điều kiện tiên quyết để đảm bảo giá bán lẻ cho từng khách hàng lớn phản ánh đúng, đầy đủ chi phí, tránh gây thất thoát tài sản của Nhà nước, đảm bảo công bằng giữa các doanh nghiệp FDI, các khách hàng lớn. Vì vậy, việc áp dụng sẽ phụ thuộc vào tiến độ xây dựng, sửa chữa và hiệu lực thi hành các văn bản.
Bộ Công Thương đề xuất trong trường hợp thực hiện mua bán điện thông qua lưới điện quốc gia, kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét sửa đổi các văn bản hướng dẫn, ban hành cơ chế DPPA theo hình thức nghị định của Chính phủ.
Việc thực hiện mua bán điện thông qua đường dây tư nhân kết nối trực tiếp đã có đầy đủ cơ sở pháp lý để triển khai, nên Bộ Công Thương sẽ hướng dẫn các đơn vị thực hiện theo đúng quy định hiện hành.
Trước đó, vào tháng 08/2023 sau hơn 06 năm xây dựng và lấy ý kiến dự thảo, Bộ Công Thương có báo cáo trình Thủ tướng Chính phủ việc nghiên cứu xây dựng cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa các đơn vị phát điện tái tạo với khách hàng sử dụng điện lớn.
Tại dự thảo này, Bộ Công Thương đề xuất 02 trường hợp mua bán điện trực tiếp giữa đơn vị phát điện tái tạo với khách hàng sử dụng điện lớn thuộc nhóm sản xuất với 02 nhóm chính.
Trong đó, trường hợp 01 là mua bán điện qua đường dây riêng do tư nhân đầu tư. Đơn vị phát điện và khách hàng sử dụng điện lớn khi mua bán điện không bị giới hạn về các điều kiện như công suất, sản lượng, cấp điện áp đấu nối, mục đích sử dụng điện.
Giá bán lẻ điện cho khách hàng sử dụng điện lớn được thực hiện theo quy định tại Quyết định 1062 ngày 04/05 (giá bán lẻ điện bình quân 1.920,3732 đồng/kWh) và các thông tư của Bộ Công Thương.
Trong tương lai, đơn vị phát điện sở hữu nhà máy điện gió có thể bán điện trực tiếp cho khách hàng có nhu cầu, không phải thông qua đơn vị bán lẻ là EVN.
Trường hợp thứ hai là mua bán điện thông qua hệ thống lưới điện quốc gia giữa đơn vị phát điện và khách hàng. Bên phát điện và bên mua điện vẫn phải thông qua đơn vị bán lẻ điện (hiện EVN đang nắm độc quyền), có nghĩa người mua và người bán không giao dịch trực tiếp với nhau như trường hợp trên.
Điều kiện với người mua và người bán trong trường hợp này là đơn vị phát điện sở hữu nhà máy điện gió, hoặc điện mặt trời phải đấu nối vào hệ thống điện quốc gia và có công suất từ 10 MW trở lên.
Các khách hàng sử dụng điện lớn là các tổ chức, cá nhân đang mua điện phục vụ cho mục đích sản xuất từ cấp điện áp từ 22 kV trở lên.
Thiên Trường(T/h)
